Facebook đã hình thành từ Kirkland House, ký túc xá đại học Harvard. Khu nhà này cũng là nơi diễn viên của bộ phim "The Princess Bride", Wallace Shawn và người lồng tiếng bộ phim "Toy Story" sống qua thời sinh viên. Ảnh: Wikimedia Commons.

Vào năm 2003, Mark Zuckerberg, sinh viên năm 2 trường Harvard đã bắt đầu xây dựng một trang web có tên Facemash. Trang này có dạng như Hot or Not (hấp dẫn hay không), nơi các sinh viên chọn ra người họ yêu thích nhất. Zuckerberg sử dụng hình ảnh của bạn bè mà anh hack được từ trang quản lý ký túc xá. Facemash đạt 22.000 lượt truy cập và 450 người dùng chỉ trong một giờ ra mắt.  Vài ngày sau, trường Harvard đã buộc trang này đóng cửa vì lo ngại các vấn đề liên quan đến bản quyền và bảo mật. Đồng thời Zuckerberg cũng nhận kỷ luật từ nhà trường. 

Không hề nao núng trước sự sụp đổ của Facemash, Zuckerberg ra mắt Thefacbook vào 4/2/2004. Ảnh: Wikipedia.

6 ngày sau khi ra mắt, 3 sinh viên khóa trên cáo buộc Zuckerberg đã bất tín khi thỏa thuận xây dựng trang web HarvardConnection.com cho họ nhưng lại sử dụng ý tưởng đó tạo ra Facebook, thứ mà mọi người biết đến như mạng xã hội lớn nhất thế giới ngày nay. Anh em nhà Winklevos và Divya Narendra thậm chí đã đâm đơn kiện Zuckerberg vào năm 2008 vì việc này. Cuối cùng Facebook phải bồi thường cho họ 1,2 triệu cổ phần Facebook. Số cổ phiếu này tương đương 300 triệu USD khi Facebook lên sàn. Ảnh: Reuters.

Chỉ sau một tháng, một nửa sinh viên Harvard là thành viên của Thefacebook. Vào tháng 3/2004, mạng này mở rộng quy mô ra các trường khác như Yale, Columbia và Stanford. Bên cạnh đó Zuckerberg cũng giao cho 4 người bạn của mình chức vụ đồng sáng lập, nhằm giúp anh biến trang này thành một dự án kinh doanh nghiêm túc. Sau vài tháng hoạt động, TheFacebook bắt đầu việc bán những mẩu quảng cáo đầu tiên của mình dù giao diện, tính năng của trang đều rất hạn chế.

Năm 2004, Zuckerberg rời khỏi trường như Bill Gates, đồng sáng lập Microsoft đã từng.

Giữa năm 2004, Zuckerberg thuê Sean Parker, đồng sáng lập Napster về làm chủ tịch đầu tiên của TheFacebook. Ảnh: Andrew Mager. 

Tháng 6/2004, Facebook đã thành lập một văn phòng nhỏ tại thị trấn Palo Alto, Califonia. Trong thời gian này, công ty được biết đến là trung tâm của những buổi tiệc thay vì là một start-up nhiêm túc.  Ảnh: Google Streetview.

Zuckerberg thường ngồi trò chuyện với bạn bè trong bộ đồ ngắn, chân đất và một chai bia trong tay tại văn phòng.

 Những nhân viên Facebook thời kỳ đầu rất thích uống beer. Trong tấm hình này, một thành viên Facebook đang đổ bia vào thùng. Trong lúc đó, Andrew Mc Collum đang tán dóc với một cô gái.

Bên ngoài văn phòng, những bức tranh graffiti được vẽ với nội dung khiêu dâm.

Cũng trong tháng 6/2004, Facebook nhận được khoản đầu tư đầu tiên từ bên ngoài. Số tiền này được chuyển từ tài khoản Peter Thiel, đồng sáng lập PayPal (trái) và Elon Musk. Thiel được biết đến như một nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng nhất. Từng đầu tư cho TheFacebook, nhưng Elon Musk về sau vẫn có những bất đồng sâu sắc về A.I với Mark Zuckerberg .

Tháng 5/2005, Facebook nhận được 13,7 triệu USD tiền vốn. Đến năm 2006, công ty này tạo ra News Feed. Đây là tính năng cho phép người dùng chia sẻ những gì họ đang làm theo thời gian thực. News Feed đến ngày nay vẫn là tính năng cốt lõi của mạng xã hội này. Cùng năm đó, Thefacebook đổi tên thành Facebook sau khi mua tên miền facebook.com với giá 200.000 USD.

Cuối năm 2007, Mark Zuckerberg gặp Sheryl Sandberg, nhân viên Google tại một buổi tiệc. Lúc đó, Sandberg đang ứng tuyển vào một vị trí mới tại tờ Washington Post. Nhưng sau khi gặp cô, Zuckerberg đã quyết định Sandberg sẽ trở thành giám đốc điều hành của Facebook. Sau nhiều tháng thuyết phục, đầu năm 2008, Sandberg đã chấp nhận lời đề nghị này. Cùng lúc đó, điện thoại thông minh phát triển chóng mặt khiến lượng người dùng của Facebook cũng tăng theo.

Năm 2009, Facebook dời trụ sở sang nơi lớn hơn bên trong Stanford Research Park tại Palo Alto. Nơi đây cũng chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ nhất của Facebook từ ngày thành lập.

Nhưng không gian đó không thể cầm chân lâu được Facebook. Năm 2011, mạng xã hội này lại tiếp tục di dời trụ sở một lần nữa. Facebook đặt tên khuôn viên làm việc mới là "Hacker Way". Cái tên này ám chỉ châm ngôn yêu thích của Mark Zuckerberg: "Đi thật nhanh và phá vỡ mọi thứ".

Ảnh hưởng của Faecbook được đánh dấu bởi cuộc biểu tình của người Ai Cập vào tháng 2/2011. Cuộc nổi dậy này chủ yếu được tổ chức qua Facebook và các trang mạng xã hội khác.

Mark Zuckerberg cũng bắt đầu quan tâm hơn tới chính trị. Một trong số đó là nói chuyện với các nhà lãnh đạo thế giới để hỗ trợ việc truy cập internet trên toàn cầu.

Mạng xã hội này phát triển chóng mặt. Nó đạt giá trị 5 tỷ USD vào tháng 5/2012. Trong năm đó, Facebook tặng nhân viên của mình cuốn sách có tên " Little red Book". Cuốn sách trở thành huyền thoại khi bao gồm các khẩu hiệu tuyên truyền. Facebook đã trao cho nhân viên nội dung này để đảm bảo, ngay cả khi công ty phát triển nhanh chóng, họ vẫn đoàn kết với nhau.

Sau khi phát hành cổ phiếu, Zuckerberg quyết định lấy vợ. Priscilla Chan, người bạn gái lâu nhất của Zuckerberg đã quen nhau từ thời còn học ở Harvard.

Năm 2012, Facebook mua lại start-up nổi tiếng Instagram, ứng dụng chia sẻ hình ảnh khá hot thời bấy giờ. Công ty mua lại Instargram với giá 1 tỷ USD và biến chúng thành mạng xã hội hình ảnh với hơn 400 triệu người dùng như hiện nay. Ngày nay, Facebook vẫn luôn luôn theo dõi các start-up đang đe dọa "lật đổ" mình.

Facebook đã mua lại ứng dụng nhắn tin WhatsApp với giá 19 tỷ USD vào tháng 2/2014. Jan Koum, đồng sáng lập của WhatsApp cũng tham gia vào hội đồng quản trị Facebook sau thỏa thuận. Công ty cũng mua luôn start-up thực tế ảo Oculus với giá 2 tỷ USD tháng 3/2014.

Tháng 3/2015, mạng xã hội này chuyển đến Menlo Park, California. Khuôn viên này được thiết kế bởi kiến trúc sư huyền thoại Frank Gehry. Công trình có sự tham gia của 2.800 lao động.

Facebook khẳng định mình sẽ phát triển để kết nối con người. "Chúng tôi không xây dựng dịch vụ để lấy tiền, chúng tôi kiếm tiền để làm dịch vụ tốt hơn", Mark Zuckerberg viết trong thư gửi đến các nhà đầu tư của Facebook. Tuy nhiên, những lời này có vẻ không đúng lắm với hiện tại (năm 2018). Facebook cố nuốt lấy mọi thứ và gặp khủng hoảng về lòng tin.

Tháng 12/2015, Zuckerberg cùng vợ công bố quỹ từ thiện Chan Zuckerberg Initiative. Đây cũng là một công ty trách nhiệm hữu hạn mà ông dự định đóng góp 99% tài sản của mình để thay đổi thế giới. Dù không sở hữu nhiều cổ phiếu tại công ty nhưng Mark luôn nắm giữ quyền lực mạnh mẽ tại Facebook bởi những quy định đặt ra từ đầu. 

Facebook đã dành cả năm 2017 để giải quyết bê bối về tin giả. Năm 2018 cũng không khá hơn. Scandal với Cambridge Analytica làm 87 triệu người dùng lộ thông tin đã khiến ông chủ Facebook phải đối mặt với quốc hội Mỹ.

Giờ đây, Zuckerberg và cả Facebook đang chịu áp lực nhiều hơn bao giờ hết. Cả thế giới đã nhận ra mạng xã hội đang ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, thậm chí có thể gây ra biến đổi về mặt chính trị. Tin giả mạo cũng đang là vấn đề gây nhức nhối của nền tảng này.

Theo Zing