Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động, Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Anh (UKVFTA) đã nổi lên như một cầu nối vững chắc giúp thúc đẩy xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang thị trường Anh đầy tiềm năng.
Từ khi UKVFTA có hiệu lực vào tháng 5/2021, xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Anh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông sản, đã chứng kiến những bước tiến đáng kể. Bài viết này sẽ phân tích những yếu tố đã và đang thúc đẩy sự tăng trưởng xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Anh, cũng như những thách thức và triển vọng trong thời gian tới.
Thị trường rộng mở cho nông sản đặc sản Việt Nam
Số liệu từ Hải quan Việt Nam cho thấy, trong tháng 1/2024, giá trị xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Anh đạt gần 780,5 triệu USD, tăng hơn 57% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, nông sản – một trong những mặt hàng chủ lực, ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc với cà phê tăng tới 218,5%, hạt điều gần 61%, và rau quả tăng hơn 56%.
Năm 2023, nhiều loại nông sản đặc sản của Việt Nam lần đầu tiên được nhập khẩu chính ngạch vào Anh, như cam Cao Phong, bưởi Diễn, bưởi đỏ Tân Lạc, đã nhận được phản hồi tích cực từ thị trường. Sự xuất hiện của các loại nông sản này tại các chuỗi siêu thị cao cấp ở Anh như Marks & Spencer và Waitrose không chỉ minh chứng sức hút của chúng mà còn cho thấy tiềm năng to lớn trong việc mở rộng thị phần tại đây.
Bà Nguyễn Thị Thanh Hương, Giám đốc điều hành công ty cổ phần R.Y.B, cho biết các sản phẩm trái cây tươi và nông sản đặc sản của tỉnh Hòa Bình đã xuất khẩu sang Anh rất hiệu quả. Các mặt hàng như bưởi Diễn, trà san tuyết cổ thụ đều bán chạy và được khách hàng đánh giá cao. Đây là thành quả của sự nỗ lực tuyệt vời từ chiến lược quảng bá và không ngừng cải thiện chất lượng sản phẩm.
Tuy nhiên, xuất khẩu nông sản vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Bà Hoàng Lê Hằng, Bí thư thứ nhất Thương vụ Việt Nam tại Anh, chỉ ra những thách thức đáng kể như xung đột Biển Đỏ làm gia tăng thời gian vận chuyển và chi phí logistics, gây áp lực lớn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là lĩnh vực nông sản có tính chất tươi sống và dễ hư hỏng.
Bên cạnh đó, kinh tế suy thoái tại Anh cũng ảnh hưởng lớn đến nhu cầu tiêu dùng, khi người dân thắt chặt chi tiêu do lạm phát cao kéo dài. Những yêu cầu và tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng sản phẩm, chứng chỉ xanh, thương mại công bằng và sản phẩm hữu cơ tại Anh cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải tăng cường đầu tư, tạo áp lực lớn về chi phí sản xuất.
Cần chiến bền vững lâu dài
Mặc dù còn nhiều khó khăn, thị trường Anh vẫn được đánh giá cao nhờ nhu cầu nhập khẩu lương thực-thực phẩm lớn, trong đó có rau quả, cà phê và hải sản. Việc Anh gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) càng tạo cơ hội cho nông sản Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường này.
Ông Thái Trần – Giám đốc điều hành công ty TT Meridian, nhận định cơ hội cho nông sản Việt còn rất lớn, nhưng để cạnh tranh hiệu quả, sản phẩm cần kéo dài thời gian bán trên kệ và đảm bảo chất lượng ổn định. Đặc biệt, cạnh tranh giá là yếu tố sống còn trong bối cảnh chi phí logistics leo thang.
Để duy trì và đẩy mạnh tăng trưởng, các doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng nghiên cứu thị trường, nắm bắt xu hướng tiêu dùng xanh, thân thiện môi trường. Hơn nữa, việc liên tục cập nhật quy định mới và tiêu chuẩn nhập khẩu cũng là cần thiết để đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường Anh.
Hơn nữa, việc tập trung xây dựng thương hiệu nông sản Việt tại Anh và phát động phong trào "Người Việt dùng hàng Việt" có thể giúp tăng nhận thức và niềm tin vào chất lượng sản phẩm Việt Nam.
UKVFTA đã và đang tạo ra những cơ hội to lớn cho nông sản Việt Nam trên hành trình chinh phục người tiêu dùng Anh. Tuy còn nhiều khó khăn và thách thức, nhưng với chiến lược đúng đắn và sự phối hợp từ các cơ quan chức năng và doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể nắm bắt và khai thác triệt để tiềm năng từ thị trường này. Trong tương lai không xa, với nỗ lực và đầu tư hợp lý, hy vọng nông sản Việt Nam sẽ ngày càng khẳng định vị thế và chỗ đứng vững chắc tại Anh cũng như trên bản đồ thế giới.