- Vừa bước chân ra khỏi trại tạm giam, người tù Huỳnh Văn Nén đã ôm chầm lấy ông Nguyễn Thận nghẹn ngào nói: “Cám ơn thầy, thầy chính là người đã sinh ra con lần thứ hai”.

XEM VIDEO:

Nhìn cảnh 2 người đàn ông gầy gò, khắc khổ ôm nhau khóc như trẻ con trước cửa trại giam, nhiều người có mặt hôm ấy đã lặng người vì xúc động.

Ngay sau đó, ông Nguyễn Thận đưa ông Nén đến gặp các cơ quan báo chí, các luật sư để cảm ơn họ đã cùng đồng hành giúp đỡ ông trong hành trình ròng rã 15 năm kêu oan cho Huỳnh Văn Nén.

Ngày 29/11, khi đại diện các cơ quan tố tụng của tỉnh Bình Thuận tổ chức buổi trao quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với Huỳnh Văn Nén, ông Thận đã có mặt, chứng kiến giây phút ông Nén chính thức được minh oan, trở lại làm công dân như bao người khác.

Lá đơn tố cáo giữa đêm khuya

Một buổi tối đầu tháng 9 năm 2000, khi ông Nguyễn Thận tranh thủ đọc nốt những trang tài liệu phục vụ cho cuộc họp ở UBND xã vào ngày mai nơi ông đang là chủ tịch UBND thì có tiếng gọi cửa. Nhìn ra, ông Thận nhận thấy bà Lụa người cùng xã. Vốn quen với việc người dân trong xã hay đến nhà nhờ giúp đỡ, ông Thận mở cửa mời bà Lụa vào nhà. 

{keywords}
Ông Huỳnh Văn Nén và ông Nguyễn Thận (bên trái) trong ngày ông Nén được tự do..  

Chưa kịp rót ly nước thì bà Lụa đưa cho ông một lá đơn của con trai bà là Nguyễn Phúc Thành đang thụ án tù ở trại giam Sông Cái (Phú Yên) gửi cho ông nhờ ông tìm cách minh oan cho ông Huỳnh Văn Nén vì Thành biết 2 người bạn của Thành mới là người giết bà Năm Tép (Lê Thị Bông) chứ không phải ông Nén.

Từ lá đơn của Thành, ông Thận tìm gặp những người có liên quan, tự mình khảo sát hiện trường vụ án…và nhận thấy những chứng cứ buộc tội mà cơ quan tố tụng đưa ra trong phiên tòa 1 tháng trước đó để kết tội Huỳnh Văn Nén trong vụ án giết bà Lê Thị Bông và cả vụ án giết bà Dương Thị Mỹ (vụ án Vườn Điều) xảy ra 7 năm trước đó ở địa bàn xã Tân Minh có nhiều điểm chưa hợp lý.

Không thể dửng dưng trước hoàn cảnh gia đình ông Nén và 9 gia đình khác mà cơ quan pháp luật đã bắt họ thi hành án tù; với tư cách là chủ tịch rồi bí thư đảng ủy xã, ông Thận đã làm nhiều văn bản và đi gõ cửa các cơ quan bảo vệ pháp luật từ tỉnh đến trung ương, kiến nghị xem xét lại 2 vụ án này. Việc làm này của ông đã bị cấp trên nhắc nhở nhiều lần.

Thấy các kiến nghị có nguy cơ đi vào ngõ cụt, ông Thận quyết định dẫn cha Nén là ông Huỳnh Văn Truyện tìm gặp các luật sư và các cơ quan báo chí để nhờ giúp đỡ. Bị thuyết phục bởi các chứng cứ, đặc biệt là tâm huyết của ông Thận đối với 2 vụ án, nhiều luật sư và báo chí đã vào cuộc.

Tháng 4/2002, bản án sơ thẩm (lần 1) vụ án Vườn Điều bị tuyên hủy để điều tra lại và sau nhiều phiên tòa không kết tội được các bị cáo trong vụ giết bà Dương Thị Mỹ, cơ quan điều tra đã đình chỉ vụ án, đình chỉ điều tra bị can. Các cơ quan tố tụng đã xin lỗi công khai và bồi thường oan sai cho 9 người trong vụ án này (riêng ông Nén chưa được bồi thường vì đang thụ án tù chung thân trong vụ giết bà Bông).

{keywords}
Ông Nguyễn Thận, người 15 năm gửi đơn kêu oan cho người tù Huỳnh Văn Nén 

Vụ án Vườn Điều đã khép lại, nhiều người được minh oan, nhưng ông Thận vẫn hết sức day rứt khi vụ án giết bà Bông chưa được xem xét.

Năm 2006, ông Nguyễn Thận cùng nhóm nhà báo và các luật sư gửi đơn đến các cấp có thẩm quyền ở Trung ương, kiến nghị xem xét lại vụ án này. Năm 2007, ông Thận cùng cụ Huỳnh Văn Truyện, cha ông Nén và anh Huỳnh Trung Nghĩa, anh rể ông Nén mang đơn kêu oan ra Hà Nội. Nhưng các kiến nghị, đơn kêu oan bị bỏ qua.

Niềm tin mãnh liệt vào công lý

Khi được hỏi trong hành trình 15 năm đi tìm công lý cho Huỳnh Văn Nén, có lúc nào ông cảm thấy mệt mỏi, áp lực và muốn bỏ cuộc không? Ông Thận chia sẻ, tháng 11/2000, khi đang nằm điều trị bệnh tại TPHCM, ông nhận được hung tin 15 ha mía giống của gia đình bị cháy rụi. Việc này đã đẩy gia đình ông rơi vào hoàn cảnh hết sức khó khăn về kinh tế. Rồi truyền đơn rải đầy khắp xã phao tin, anh em nhà Nguyễn Thận có cha làm quận trưởng chế độ Sài Gòn bị cách mạng xử tử tại Quảng Trị…

Không lâu sau đó ông Thận bị thanh tra về quản lý tài chính rồi chuyển sang điều tra ròng rã 26 tháng trời mới có kết luận Nguyễn Thận không tham ô tham nhũng, nhưng lúc này, ông đã bị cách chức bí thư đảng ủy xã.

{keywords}
Giây phút xúc động của người tù và người thân   

Ông Thận bộc bạch: “Có lúc tôi rất nản, muốn bỏ cuộc do không nhận được phản hồi của cơ quan chức năng, sức khỏe ngày càng yếu vì bệnh tim cộng với điều kiện về kinh tế khó khăn. Tuy nhiên, cuối năm 2013, biết tin ông Nguyễn Thanh Chấn được minh oan, rồi cụ Huỳnh Văn Truyện, đã gần 90 tuổi, lặn lội từ Cà Mau ra gặp, cầm tay rưng rưng nói: nếu thầy không giúp lần này thì sẽ không còn có lần nào để cứu Nén nữa…làm tôi có động lực, quyết tâm trở lại”

Sau đó ông Thận làm đơn xin phép nghỉ đi TPHCM khám bệnh nhưng lại lên xe cùng những người trong gia đình ông Nén đi chuyến cuối cùng ra Hà Nội, gửi đơn đến TAND tối cao và VKSND tối cao tiếp tục kêu oan...

Cũng từ chuyến đi đó đơn của họ đã được 2 cơ quan trên tiếp nhận; vài tháng sau đoàn cán bộ của VKSND tối cao đã vào gặp gỡ các nhân chứng xác minh, sau đó có quyết định kháng nghị hủy án và giao lại cho cơ quan CSĐT công an tỉnh Bình Thuận điều tra lại…

Đến ngày 20/10, ông Huỳnh Văn Nén được tại ngoại để điều trị bệnh và đúng 38 ngày sau các cơ quan tố tụng của tỉnh Bình Thuận công bố quyết định chính thức minh oan cho Huỳnh Văn Nén.

Ông Thận nói: “Tôi chỉ mong sao cuộc sống tới đây của Nén sẽ tốt lên, trở thành một công dân tốt để không phụ lòng của nhiều người. Điều tôi cảm thấy hạnh phúc nhất là công lý đã được thực thi dù muộn màng. Qua vụ việc này tôi mong sao đất nước mình không còn những trường hợp oan sau như Huỳnh Văn Nén, Nguyễn Thanh Chấn nữa”.

Video Công bố quyết định đình chỉ điều tra đối với ông Huỳnh Văn Nén:

Lê Huân