{keywords}

Nghệ nhân Lò Thị Ban hiện đang sống ở bản Hìn, phường Chiềng An, TP. Sơn La. Chị sở hữu giọng hát dân ca Thái truyền cảm và đang là người giữ lửa, truyền dạy cho thế hệ sau để làn điệu dân ca của dân tộc mình có sức sống lâu dài.

Sinh ra và lớn lên  trong một gia đình truyền thống văn hóa Thái, có bà, mẹ và các chị đều là những người yêu thích các làn điệu dân ca. Nhờ vậy nghệ nhân Lò Thị Ban cũng đam mê các làn điệu dân ca Thái từ nhỏ. 12 tuổi, Lò Thị Ban đã theo mẹ tham gia hát dân ca tại các lễ hội trong vùng và các phong trào văn hoá, văn nghệ ở địa phương. 

Không chỉ thể hiện dân ca cổ của đồng bào Thái, chịcòn thể hiện các làn điệu dân ca đệm nhạc cụ dân tộc như đệm khèn bè, sáo trúc, nhị... Phức tạp nhất là đệm sáo, loại sáo làm bằng cây loi nối các đoạn với nhau thành một đoạn sáo dài. Chỉ người có chất giọng cao và điêu luyện mới có thể hát đệm theo sáo. Được các nghệ nhân có kinh nghiệm truyền dạy, chị Ban thể hiện xuất sắc các điệu hát dân ca “long tông” của đồng bào Thái. "Long tông” là điệu hát đòi hỏi kỹ thuật luyến láy rất khó ngay cả với nghệ nhân nhưng Lò Thị Ban đã chinh phục được. 

Chị chia sẻ: "Hát dân ca có rất nhiều điệu hát, hát cổ, giọng dân ca cổ, phải có nhạc cụ đệm cho phù hợp, như hát 'long tông' thường là hát giao duyên. Ngày nay hát dân ca Thái thường đệm với khèn bè, sáo, nhị". 

Đam mê, nhiệt tình với phong trào văn hoá, văn nghệ ở địa phương, nhiều năm liền Lò Thị Ban được bà con bản Hìn tín nhiệm bầu làm Đội trưởng Đội văn nghệ của bản Hìn. Trăn trở về văn hoá dân tộc dần dần bị mai một, đặc biệt là các làn điệu dân ca Thái, chị tích cực tham gia Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa Thái của bản, cùng Ban Chủ nhiệm câu lạc bộ nỗ lực truyền dạy cho bà con hội viên và nhân dân, con em trong bản.

Lò Thị Ban đã đạt nhiều giải thưởng trong các hội diễn văn nghệ quần chúng. Chị cũng được nhận nhiều giấy khen, bằng khen của tỉnh Sơn La và các cấp vì đã có nhiều đóng góp vào sự nghiệp bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá dân tộc. Năm 2020, Lò Thị Ban được Nhà hát Việt Bắc, Đoàn ca múa nhạc Sơn La mời đi truyền dạy hát dân ca Thái cho các nghệ sĩ, ca sĩ.

Lò Thị Ban chia sẻ sẽ tiếp tục truyền dạy cho thế hệ trẻ để làn điệu dân ca sẽ còn mãi với thời gian. "Tôi sẽ tích cực dành nhiều thời gian để truyền dạy cho thế hệ trẻ học hát dân ca Thái, trong đó có cả chị em trong Câu lạc bộ Bảo tồn văn hoá Thái của bản. Tôi mong các chị biết để sau này truyền dạy cho con cháu mình", chị nói. 

Vũ Lụa

Ảnh: Bích Hạnh