Sáng 4/2, Lanying Guo bắt đầu công việc tại cửa hàng bánh bao nhỏ của cô ở một con hẻm tại Bắc Kinh. Mọi người được khuyến cáo ở trong nhà để giảm thiểu tốc độ lây lan của dịch bệnh nên tuần vừa rồi Guo chỉ kiếm được chút tiền ít ỏi. Cô hy vọng sẽ có thêm khách khi mọi người được trở lại với công việc sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. 

{keywords}
Người ở Trung Quốc ở trong nhà vì virus corona khiến phố xá và các phương tiện giao thông vắng tanh. (Ảnh: Reuters)

Nhưng cửa hàng nhỏ của cô vẫn vắng tanh.

Để kiểm soát sự lây nhiễm của virus, các quan chức thành phố ở Bắc Kinh đã kéo dài kỳ nghỉ Tết Nguyên đán và yêu cầu các viên chức làm việc tại nhà, như trường hợp ở nhiều tỉnh thành khác của Trung Quốc.

"Để đảm bảo ngăn chặn sự bùng phát coronavirus mới, tất cả các nhân viên, ngoại trừ những nhân sự thiết yếu hỗ trợ các dịch vụ của chính phủ, dự kiến sẽ quay trở lại làm việc vào ngày 10/2", thông cáo của chính quyền thành phố Bắc Kinh viết.

Điều đó có nghĩa quán bánh bao của Guo còn tiếp tục vắng khách. "Tôi thực sự chẳng kiếm được đồng nào trong gần hai tuần nay, và tôi không biết mình có thể trụ được bao lâu", cô vừa nói vừa khóc. "Tôi muốn sống".

Guo đang trong giai đoạn cuối của bệnh suy thận và đã lọc máu được bốn năm nay. Đã ly hôn và không có con, cô phải tự lập hoàn toàn - nhưng vẫn cần đến bệnh viện 3 ngày trong một tuần để điều trị. Không có thu nhập hàng ngày để chi trả cho các lần thăm khám bác sĩ, cô sẽ không sống lâu.

{keywords}
Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) ước tính 54,5% người Trung Quốc làm việc trong các lĩnh vực không chính thức, chẳng hạn như mở cửa hàng hay trên các công trường xây dựng. (Ảnh: Reuters)

Dịch virus corona dự kiến sẽ gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế Trung Quốc, nhưng với những người thu nhập thấp hoặc lao động bấp bênh như Guo thì hậu quả càng tồi tệ khi mất đi nguồn thu nhập. 

Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), 54,5% công nhân Trung Quốc như công nhân xây dựng được tuyển dụng trong các khu vực không chính thức. Những người khác tự làm chủ. Không có thu nhập ổn định hoặc bảo hiểm hợp đồng, họ là đối tượng đầu tiên bị ảnh hưởng trong bất kỳ cuộc suy giảm kinh tế nào.

"Có là một cuộc đấu tranh không ngừng giữa việc tối đa hóa nỗ lực ngăn chặn ổ dịch lây lan và giảm thiểu tác động kinh tế của bất kỳ biện pháp nào chúng ta sẽ thực hiện với cả nền kinh tế vĩ mô và đời sống của dân thường", Shao'an Huang, giáo sư kinh tế tại Đại học Tài chính và Kinh tế Trung Quốc, nói.

{keywords}
Nhiều lao động bấp bênh sống càng chật vật vì dịch corona virus. (Ảnh: EPA)

Trong trường hợp của Jun Xiang, các nỗ lực kiểm soát dịch bệnh của chính phủ không chỉ ảnh hưởng đến anh mà với cả gia đình anh. 

Trước khi dịch bệnh bắt đầu, anh làm công nhân xây dựng ở Vũ Hán và về quê ở tỉnh Hồ Nam để đón Tết Nguyên đán. Sau đó, Vũ Hán bị phong tỏa và Jun Xiang đang lo kiếm tiền nuôi gia đình và đóng học cho con.

"Tôi đã giúp xây dựng Trung tâm Greenland Vũ Hán", Xiang nói tự hào qua điện thoại, nhắc đến tòa nhà chọc trời còn đang xây dở ở Vũ Hán. Các công nhân xây dựng thường nhận tiền theo giờ lao động. Nếu họ không làm việc thì có nghĩa là không có tiền.

Xiang cho biết, hiện ở Hồ Nam không ai thuê anh vì "họ đều nhìn chúng tôi như virus". Người đàn ông là trụ cột kinh tế của gia đình này thốt lên rằng "cả nhà tôi sẽ chết đói" nếu anh không tìm được việc ở Hồ Nam.

Guo và Xiang chỉ là hai nhân vật điển hình của rất nhiều người đang sống rất bấp bênh. Các chuyên gia phân tích đề xuất chính quyền trợ giúp cho các nhóm thu nhập thấp trong bối cảnh nhiều thành phố bị phong tỏa.

"Chính phủ cần đảm bảo các nhóm thu nhập thấp và người thất nghiệp được hưởng mức sinh kế ổn định mà không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh", Hongze Ren - Giám đốc Viện Nghiên cứu kinh tế Hengda thuộc Đại học Thanh Hoa - nói. "Đó cũng là trách nhiệm của chính phủ phải chuẩn bị cho sự bất ổn xã hội có thể xảy ra do những khó khăn kinh tế".

Theo dữ liệu mới nhất mà Cục Thống kê Trung Quốc vừa công bố, thu nhập trung bình hàng năm của tất cả mọi người ở Trung Quốc là 22.832 Nhân dân tệ (3.262 USD) trong năm 2019, nhưng hơn 60% dân số thu nhập ít hơn thế.

Khi số người ở Trung Quốc nhiễm virus corona vẫn gia tăng không ngừng, những người như Guo hay Xiang có thể sẽ khó tiếp tục ở nhà như khuyến cáo của chính quyền. 

"Mọi người nói rằng tôi vô trách nhiệm nếu không chịu ở nhà, tôi đành chấp nhận", Guo nói về những xì xào của hàng xóm mà cô nghe được. "Nhưng có thể họ không hiểu tiền có ý nghĩa thế nào với tôi - tiền có nghĩa là mạng sống".

Thanh Hảo