Một ngày sau Giáng sinh năm 2004, một trận động đất mạnh 9,3 độ richter đã xảy ra ngoài khơi bờ biển Indonesia, vài phút trước 8h sáng giờ địa phương. 

Ngày này năm xưa: Thảm kịch kinh hoàng đêm Giáng sinh

Ngày này năm xưa: Chấn động vụ không tặc trước Giáng sinh

Những trận sóng thần tàn phá thảm khốc nhất trong lịch sử

Nó đã tạo ra một trận sóng thần chết người, cướp đi mạng sống của khoảng 230.000 người và gây cảnh tàn phá kinh hoàng trên diện rộng, suốt từ Somalia ở phía đông châu Phi tới Sumatra ở Đông Nam Á.

Theo cộng đồng khoa học, trong khi phần lớn các trận động đất chỉ kéo dài vài giây, thì trận động đất Sumatra-Andaman kéo dài gần 10 phút, gây ra các trận động đất khác ở xa tận Alaska và khiến toàn trái đất dịch chuyển ít nhất vài centimet, theo History.

Tâm chấn động đất nằm cách Sumatra khoảng 160km, ở phần cuối phía tây của khu vực được biết tới với tên gọi Vành đai lửa (nơi thường có các hoạt động địa chấn dày đặc). Khu vực này cũng là nơi hứng chịu hơn 80% các trận động đất lớn trên thế giới. Kể từ năm 1990, khi việc đo đạc chính xác bắt đầu được thực hiên, chỉ có 3 hoặc 4 trận động đất mới có thể sánh được với sức mạnh của những lần địa chấn xảy ra ở Sumatra-Andaman.

{keywords}
 

Ước tính, trận động đất trên đã khiến thềm biển của Ấn Độ Dương dâng cao khoảng 3m, làm một khối lượng nước cực lớn bị dịch chuyển. Kết quả là một trận sóng thần khủng khiếp ập vào các bờ biển ở Ấn Độ Dương, tấn công Somalia, Indonesia, Sri Lanka, nam Ấn Độ, Thái Lan và gây ngập một loạt đảo, gồm cả Maldives.

{keywords}
 

Ở các vùng nước sâu, các đợt sóng thần hầu như không thể nhận biết được và nó thường vô hại, song ở các vùng nước nông, gần bờ biển, sóng thần thường di chuyển chậm lại và tạo ra những đợt sóng hủy diệt cực lớn.

{keywords}
 

Dù các nhà khoa học đã thông báo về trận động đất khoảng 15 phút trước khi nó xảy ra, nhưng không có hệ thống cảnh báo sóng thần nào được lắp đặt ở Ấn Độ Dương, vốn dùng để theo dấu những trận sóng thần có thể xảy ra.

Một hệ thống cảnh báo được thiết lập ở Thái Bình Dương, nơi hầu hết các trận sóng thần xảy ra, hồi giữa những năm 1950 đã chứng tỏ sự hiệu quả trong việc giảm thiểu thương vong do sóng thần gây ra. Tuy nhiên, việc thiết lập hệ thống cảnh báo là rất khó cũng như tốn kém. Vì vậy, hệ thống này chưa được lắp đặt ở Ấn Độ Dương, khu vực khá nghèo trên thế giới.

{keywords}
 

Trong vòng 30 phút, sóng thần ập vào Sumatra và trong vòng 2h, nó tấn công bờ biển của Thái Lan, Sri Lanka, nam Ấn Độ. Dù có khoảng cách về thời gian, nhưng hầu hết các nạn nhân đều không biết sóng thần đang chuẩn bị ập tới.

Các báo cáo ban đầu đánh giá không đúng con số thương vong do sóng thần gây ra. Mọi việc trở nên rõ ràng hơn vài ngày sau đó. Sóng thần đã gây ra một thảm họa khủng khiếp chưa từng có, ước tính 230.000 người chết, hơn một triệu người mất nhà cửa.

{keywords}
 

Hàng nghìn người, hầu hết bị cuốn ra ngoài biển, không bao giờ được tìm thấy. Theo các báo cáo, 1/3 số nạn nhân là trẻ em, số người chết là nữ cũng nhiều hơn nam vì thời điểm sóng thần xảy ra, nam giới hầu hết đang làm việc ở vùng nước sâu - nơi được coi là khá an toàn. Ngoài người dân bản địa, khoảng 9.000 người, chủ yếu là người châu Âu, đã thiệt mạng khi đi nghỉ mát tại khu vực bị sóng thần tấn công.

{keywords}
 

Dù không nhận được cảnh báo chính thức của chính phủ về thảm họa sắp ập tới, một số cộng đồng có thể đọc được những dấu hiệu của thiên nhiên và đi sơ tán. Ở đảo Simeulue, nơi từng bị sóng thần tấn công, người dân đã nhận biết được những dấu hiệu nguy cơ sóng thần sau khi động đất xảy ra. Họ đã di chuyển tới vùng đất cao và sống sót.

Hoài Linh

Tại sao cảnh báo sóng thần Indonesia không kích hoạt?

Tại sao cảnh báo sóng thần Indonesia không kích hoạt?

Trong trường hợp sóng thần do động đất gây ra, mặt đất chấn động có thể là dấu hiệu cảnh báo nhưng dự báo động đất do núi lửa phun trào khó hơn rất nhiều.

Những trận sóng thần tàn phá thảm khốc nhất trong lịch sử

Những trận sóng thần tàn phá thảm khốc nhất trong lịch sử

Indonesia là một trong những quốc gia hứng chịu nhiều thiên tai nhất thế giới do nằm trong khu vực Vành đai lửa Thái Bình Dương.

Vụ sóng thần làm chết 222 người cuốn trôi cả một ban nhạc ở Indonesia

Vụ sóng thần làm chết 222 người cuốn trôi cả một ban nhạc ở Indonesia

Giọng ca chính của ban nhạc bị sóng thần Indonesia cuốn trôi đã kêu gọi người hâm mộ cầu nguyện cho vợ và những thành viên xấu số.

Kinh hoàng khoảnh khắc sóng thần cuốn phăng ban nhạc đang diễn

Kinh hoàng khoảnh khắc sóng thần cuốn phăng ban nhạc đang diễn

Đoạn video hé lộ khoảnh khắc kinh hoàng, khi sóng thần tấn công bờ biển Indonesia cuốn phăng cả sân khấu và một ban nhạc rock đang biểu diễn.

Sóng thần tấn công Indonesia, thương vong lớn

Sóng thần tấn công Indonesia, thương vong lớn

Ít nhất 20 người thiệt mạng và 165 người khác bị thương sau khi một trận sóng thần do núi lửa phun trào gây ra, tấn công các bờ biển ở Indonesia.