Theo báo Guardian, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/2 tuyên bố sẽ ngưng tham gia Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) đã ký với Liên Xô từ năm 1987, viện dẫn các vi phạm thỏa thuận của Nga. Mỹ dự kiến sẽ hoàn tất việc rút khỏi INF, hiệp ước cấm Washington và Moscow phóng các loại tên tửa đạn đạo và hành trình có tầm bắn từ 500 - 5.500km trên mặt đất, vào tháng 8 này.

{keywords}
 

Một tháng sau động thái của Mỹ, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng ký sắc lệnh ngưng tuân thủ các điều khoản của INF.

Hôm 11/3, phát ngôn viên Lầu Năm góc Michelle Baldanza cho hay, Mỹ đã bắt đầu quá trình chế tạo một tên lửa hành trình phóng trên mặt đất (GLCM) mới. Đây là lần đầu tiên Mỹ phát triển loại vũ khí như vậy kể từ những năm 1980, khi Washington cho triển khai nhiều tên lửa hành trình ở châu Âu nhằm làm đối trọng với các tên lửa SS-20 của Liên Xô.

Bà Baldanza giải thích, nhằm trả đũa việc Nga vi phạm thỏa thuận cấm vũ khí hạt nhân đã có từ thời chiến tranh Lạnh, Bộ Quốc phòng Mỹ bắt đầu "nghiên cứu và phát triển các ý tưởng về tên lửa phóng trên mặt đất, phù hợp với INF vào cuối năm 2017". Nữ phát ngôn viên Lầu Năm góc nhấn mạnh, những tên lửa liên quan chỉ thuộc dạng "thông thường", không phải loại mang đầu đạn hạt nhân.

Theo bà Baldanza, do trước đây Mỹ luôn tuân thủ nghiêm ngặt hiệp ước đã ký với Nga nên việc nghiên cứu mới chỉ ở giai đoạn sơ khai. Hiện, khi đã chính thức rút khỏi INF, nước này mới thúc đẩy các nỗ lực phát triển GLMC.

Bất chấp các cáo buộc lâu nay từ Mỹ, nhà chức trách Nga quả quyết, tên lửa tầm trung 9M729 của nước này có tầm bắn dưới 500km và do đó không vi phạm lệnh cấm INF. Moscow tố ngược Washington đã vi phạm INF và kiếm cớ để rút khỏi hiệp ước này.

Dù đổ lỗi cho các đồng minh của Mỹ ở châu Âu vì đã không gây áp lực với Nga, nhưng ông Thomas Countryman, Chủ tịch Hiệp hội kiểm soát vũ khí ở Washington cho rằng, châu Âu nên đưa ra các đề xuất hậu INF nhằm ngăn chặn nguy cơ triển khai các tên lửa Mỹ và Nga  trong khu vực hoặc buộc hai nước này cam kết không cho ra đời những tên lửa hạt nhân tầm trung mới.

Tuấn Anh