Nghệ thuật múa rối bóng rất chú trọng hiệu quả biểu diễn, vì tất cả các bộ phận trên mình nhân vật đều có thể động đậy, lại thêm lồng tiếng ca, các điệu tuồng cao giọng và du dương, khiến các vở múa rối bóng mang đậm bản sắc dân gian địa phương.

Loại hình nghệ thuật dân gian này làm bất ngờ giới mỹ thuật hiện đại. Rối bóng Long Đông tỉnh Cam Túc miền Tây Nam, rối bóng Thiểm Tây và Sơn Tây miền Tây Bắc Trung Quốc mang những nét đặc trưng riêng.

Rối bóng Long Đông rất thịnh hành vào thời nhà Minh và nhà Thanh thế kỷ 14 đến 19. Tạo hình của rối bóng đẹp mắt, đường nét mang tính khái quát, điêu khắc cầu kỳ.

Vật liệu làm con rối bóng chủ yếu là da bò đực còn non màu đen, loại da dày vừa phải, dẻo, bền. Sau khi da bò đã được cạo sạch lông, hong khô trông đã trong và thấu là có thể dùng làm con rối. Trước hết phải vẽ nháp mờ mờ hình nhân vật lên da bò khô, sau đó khắc bằng các loại dao nhiều kích cỡ. Sau khi khắc xong, tô màu lên, thuốc màu nguyên chất không pha với các thứ màu khác, do đó màu sắc thường sặc sỡ, tương phản rõ rệt. Sau khi đã chạm khắc và lên màu xong là có thể đem là phẳng. Đây là công đoạn then chốt nhất và cũng là khó nhất. Tiếp theo lên thêm một lần thuốc màu rồi mới đem hong khô, rồi gắn kết thành các con rối theo yêu cầu, như vậy là có thể điều khiển chúng để biểu diễn.

Một số người cho rằng môn nghệ thuật này được phát minh để giải khuây cho hoàng đế sau sự qua đời của hoàng hậu giúp ngài luôn nhìn thấy bóng hình của người vợ năm nào. Kể từ đó, nó nhanh chóng được coi là một hình thức giải trí phổ biến trong giới cầm quyền và được biểu diễn trong các cung điện để thể hiện gia thế, tài sản cũng như sức mạnh.

Sau đó, múa rối bóng dần lan rộng ra các thành thị và các vùng nông thôn được biểu diễn trong các đám cưới, lễ hội tôn giáo hay đám tang.

Nhưng nó đã bị cấm trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa của Trung Quốc vào giữa thế kỷ trước. Tuy nhiên, môn nghệ thuật này dần hồi sinh vào năm 2011, khi UNESCO đưa nó vào danh sách Di sản Văn hóa cần được bảo tồn.

Nhưng bất chấp việc đã tồn tại qua hàng thế kỷ, những người nghệ sĩ này vẫn rất lo lắng cho tương lai của múa rối bóng. Rất nhiều người trong số họ đã chuyển nghề trong những năm gần đây.

Đỗ An (Theo Insider)