Hiểm họa “biểu tượng” của sự sành điệu
Thuốc lá điện tử với thiết kế hiện đại, nhỏ gọn và hàng loạt hương vị "bắt trend" như: trái cây, kẹo ngọt, đồ uống... thu hút giới trẻ. Các giải pháp này thường được quảng cáo như một “biểu tượng” của sự sành điệu. Tuy nhiên, đằng sau là cả một "ma trận" các chất hóa học âm thầm tàn phá sức khỏe người dùng.
Thuốc lá điện tử làm nóng một loại chất lỏng (e-liquid) để tạo ra hơi. Thành phần của e-liquid thường bao gồm: nicotine, propylene glycol (PG), vegetable glycerin (VG) và hương liệu. Nicotine là chất chính, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh, tim mạch và não bộ. Hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử khó kiểm soát, có thể dẫn đến nguy cơ nghiện và ngộ độc nicotine. Theo một nghiên cứu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ - CDC, năm 2019, gần 99% thuốc lá điện tử được bán ở nước này chứa nicotine.
PG và VG là hai chất lỏng không màu, không mùi, được sử dụng làm dung môi hòa tan nicotine và tạo khói. Khi bị đốt nóng và hóa hơi, chúng có thể tạo ra các chất độc hại như formaldehyde và acetaldehyde - những chất gây ung thư.
Hương liệu chính là yếu tố tạo nên sự đa dạng và hấp dẫn của thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các chất tạo mùi này không an toàn khi bị đốt nóng và hít vào phổi. Một số hương liệu chứa diacetyl - một chất hóa học liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), hay còn gọi là "phổi bỏng ngô". Nghiên cứu của TS. Sven-Eric Jordt (Đại học Duke, Mỹ) đã phát hiện ra rằng một số hóa chất tạo hương vị trong thuốc lá điện tử có thể gây viêm phổi và tổn thương đường hô hấp.
Ngoài các thành phần chính trên, e-liquid còn có thể chứa nhiều chất hóa học khác như: kim loại nặng (niken, chì, crom), acrolein, acetoin... Đây đều là những chất có thể gây ra nhiều bệnh lý từ các bệnh về đường hô hấp, tim mạch đến ung thư. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Environmental Health Perspectives đã phân tích 51 loại thuốc lá điện tử có hương vị và phát hiện ra rằng tất cả đều chứa ít nhất một chất hóa học gây kích ứng đường hô hấp.
Những hệ lụy ngầm tàn phá sức khỏe
Các chất hóa học trong hơi thuốc lá điện tử gây kích ứng và tổn thương đường hô hấp, dẫn đến các bệnh như: viêm phế quản, hen suyễn, COPD và thậm chí là EVALI - một bệnh phổi cấp tính nghiêm trọng. CDC đã ghi nhận hàng ngàn trường hợp EVALI với nhiều trường hợp tử vong liên quan đến việc sử dụng thuốc lá điện tử.
Không chỉ tấn công hệ hô hấp, nicotine còn gây ra những tác động tiêu cực đến hệ tim mạch. Chất này làm tăng nhịp tim, huyết áp, co mạch máu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Circulation năm 2019 cho thấy việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể làm tăng nguy cơ đau tim.
Nicotine còn ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở thanh thiếu niên. Chất này gây suy giảm trí nhớ, khả năng tập trung và kiểm soát hành vi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng nicotine ở tuổi thiếu niên có thể làm thay đổi cấu trúc não bộ, làm tăng nguy cơ nghiện các chất gây nghiện khác trong tương lai.
Ngoài ra, việc nuốt phải tinh dầu thuốc lá điện tử hoặc tiếp xúc với da có thể gây ngộ độc nicotine với các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, chóng mặt, đau đầu, co giật, thậm chí tử vong. Việc tiếp xúc thường xuyên với các chất tạo mùi trong thuốc lá điện tử cũng có thể làm suy giảm vị giác và khứu giác.
Anh Quân (tổng hợp)
.svg){kind=icon}
