Rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường, dẫn đến biến đổi khí hậu toàn cầu. Tại Na Uy, hệ thống đặt cọc – hoàn trả được minh chứng là hệ thống thực hiện tốt nhất khi có thể thu gom, tái chế với tỷ lệ cao nhất các loại vỏ hộp đồ uống.
Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP) đã ra mắt Nhóm kỹ thật Đổi mới sáng tạo và Tài chính nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xúc tác đầu tư đối với những giải pháp hiệu quả trong giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa tại Việt Nam.
Nhóm kỹ thuật do Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ Tài nguyên Môi trường và Liên minh chấm dứt rác thải nhựa (AEPW) đồng chủ trì. Nhóm giúp tập hợp các cơ quan chính phủ, các tổ chức và doanh nghiệp trong và ngoài nước cùng chung tay thúc đẩy những ý tưởng, giải pháp sáng tạo nhằm điều hướng cho những thay đổi tích cực trong giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế nhựa, cũng như khơi dòng tài chính bền vững mới.
Trưởng Nhóm kỹ thuật, ông Lê Ngọc Tuấn – Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường nêu rõ, việc thành lập nhóm này là một phần trong kế hoạch hoạt động NPAP. Nhóm hoạt động nhằm thúc đẩy đổi mới cách thức hoạt động của NPAP cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn sau 2 năm triển khai tại Việt Nam.
Hợp tác với Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội và thương vụ Đại sứ quán Na Uy - cơ quan Innovation Norway, Nhóm kỹ thuật đã tổ chức phiên họp đầu tiên để thảo luận về các công nghệ mới cho Hệ thống đặt cọc – hoàn trả (DRS).
DRS là hệ thống trong đó người tiêu dùng trả một khoản tiền đặt cọc nhỏ khi mua sản phẩm chai nhựa hoặc lon đồ uống. Phần tiền đặt cọc sẽ được hoàn khi họ mang gửi lại vỏ hộp tại điểm thu gom được chỉ định.
Cơ chế này khuyến khích người tiêu dùng hoàn trả các vỏ hộp đựng đã qua sử dụng để tái chế và tái sử dụng, giảm bớt sức ép cho những bãi chôn lấp rác, bảo vệ dòng sông và đại dương khỏi rác thải nhựa rò rỉ.
Hệ thống DRS hiệu suất cao có thể thúc đẩy đáng kể sự quay vòng của các loại hộp đựng nước giải khát như chai nhựa, lon nhôm với tỷ lệ thu hồi cao, vừa là phương thức tiếp cận chính giúp Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được thực hiện bởi các doanh nghiệp - là người sản xuất và sử dụng những vỏ lon này.
Bà Mette Møglestue – Phó Đại sứ Na Uy tại Hà Nội cho biết: “Hệ thống đặt cọc – hoàn trả đã được minh chứng là hệ thống thực hiện tốt nhất khi có thể thu gom và tái chế với tỷ lệ cao nhất các loại vỏ hộp đồ uống.
Được coi là hình mẫu về thu hồi và tái chế vỏ hộp, DRS của Na Uy là một trong những mô hình hoạt động hiệu quả trên thế giới, gắn liền cùng cơ chế thực hiện EPR”.
Tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm và chuyên môn về Hệ thống DRS, bao gồm lợi ích, thách thức, kế hoạch thí điểm và nghiên cứu khả thi dự kiến để phát triển những khuyến nghị về chính sách áp dụng DRS tại Việt Nam.
Hội thảo cũng thảo luận sâu hơn về kế hoạch hoạt động của Nhóm kỹ thuật NPAP năm 2023, trong đó đề xuất khám phá và tận dụng các nguồn lực hiện có nhằm thúc đẩy hơn nữa những sáng kiến và thực hành tốt về nhựa.
Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP)
NPAP là nền tảng đối tác đa phương, đa chủ thể được chính phủ thiết lập, cho phép thực hiện hợp tác giữa chính phủ và các đối tác quan trọng để chuyển những cam kết về rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa thành hành động. Nhóm công tác Chương trình NPAP, bao gồm hơn 30 thành viên lãnh đạo và đại diện cấp cao từ các bộ, ngành, đại sứ quán, các tổ chức phát triển quốc tế, các doanh nghiệp trong và ngoài nước, các hiệp hội và tổ chức, được chủ trì bởi Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Trong năm 2023, NPAP Việt Nam tiếp tục hoạt động tích cực trên các lĩnh vực tác động, tập trung thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khơi dòng tài chính, song song với hỗ trợ chính sách và phát triển toàn diện, nhằm tiếp cận những giải pháp sáng tạo và khám phá các cơ hội đầu tư mới để giải quyết vấn đề rác thải nhựa.