Lễ hội Sayangva là phong tục truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số Chơ’ro được tổ chức hàng năm vào tháng 3 âm lịch hằng năm sau khi bà con thu hoạch xong mùa màng. Thông lệ hàng năm, lễ hội thường diễn ra vào hôm trăng sáng. Già làng và bà con trong buôn mang các lễ vật như rượu cần, cơm lam, thịt thú rừng... tổ chức lễ tạ ơn thần linh đã cho một mùa bội thu và cầu xin mưa thuận gió hòa để mùa vụ năm sau nhà nhà được no đủ.

Cồng chiêng và rượu cần, là hai thứ không thể thiếu và được dùng để cúng thần linh trong lễ hội Sayangva.

Năm nay, bà con Chơ’ro ở Long Khánh (Đồng Nai) tổ chức lê hội vào ngày 25/4. Lễ đài được thiết kế bằng mô hình ngôi nhà dài. Tại sân lễ, cây nêu được dựng theo nghi lễ truyền thống và lập bàn thờ cúng Yang (bồ lúa). Ngay từ sáng sớm, bà con đã tề tựu cùng nhau làm những món ăn truyền thống.

Trong khi dưới bếp mọi người hối hả làm bánh dày, nấu cơm lam, nấu canh bồi…. thì ngoài sân, các thanh niên hồ hởi với những trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, đập niêu... trong tiếng cồng chiêng vang lên giục giã để báo với thần linh, tổ tiên và cho cả dân làng bắt đầu ngày hội lớn. 

Lễ vật gồm một đùi heo phía chân sau, giữ nguyên đuôi; một nửa con gà nhưng giữ nguyên phần đầu và đĩa đựng một số đồ lòng của con vật như gan, cật, một ít thịt chặt rời. Các phần thịt để tươi. Thầy cúng bày lễ vật phía dưới ban thờ Nhang cùng với một ổ bánh dày và các loại củ nầu chín (nần, mì, chụp). Sau đó, người phụ cúng đem đĩa thịt ra xâu vào hai xiên tre (mỗi xiên tre xâu riêng biệt thịt heo, gà).

Trước bàn Nhang, các già làng trình dâng phần lúa mới, lễ vật và thành tâm cầu khấn thần linh, tổ tiên, cầu cho mưa thuận, gió hòa, đất nước được bình yên, mùa màng bội thu, con cháu khỏe mạnh, buôn làng ấm no, hạnh phúc. Sau đó, tất cả cùng nhau uống rượu cần và múa hát…

Kết thúc bài cúng của già làng, khi tiếng cồng vang lên, người Chơro bắt đầu buổi tiệc, uống rượu cần, cồng chiêng được tấu lên. Những người đánh vừa đi vừa đánh chung quanh nhà sàn. Một số phụ nữ, trẻ em Châu Ro hát, múa những bài hát của dân tộc mình. Tiếng đàn tre, khèn môi hay kèn lúa được nhiều người khảy, thổi để cầu phúc, chúc lành cho nhau đến khi tiệc tan. 

Đêm xuống, tại khoảng sân trước nhà, người Châu Ro đốt lửa cùng nhau tiếp tục nhảy múa, hát ca. Những người đánh cồng vừa đi quanh đống lửa vừa đánh tấu lên tiếng cồng rộn rã. Họ đi theo chiều ngược kim đồng hồ, đánh tấu cồng theo vòng tròn từ ngoài vào cho đến sát gốc cây nêu. Giàn chiêng treo được những người phụ nữ đánh tấu lên hòa nhịp trong các điệu múa của các cô gái. Riêng những người già thì ngồi bên chum rượu cần và hát đối – một tục lệ cổ xưa nhất của người Chơro mà ít người còn giữ được.

Già làng Thổ Lực, khu phố Ruộng Lớn, phường Bảo Vinh, chủ Lễ hội chia sẻ: “Năm nay, dịch bệnh Covid -19 đã bớt nên bà con Chơ’ro chúng tôi mới được tập họp đông đủ để dự lễ Sayangva. Đây là lễ hội truyền thống của dân tộc Chơ’ro, năm nay được bà con dân tộc Chơ’ro khu phố Ruộng Lớn đăng cai tổ chức rất đông đủ khiến không khí lễ hội thêm phần trang trọng hơn”.

Theo già làng, bà con muốn cảm ơn thần linh, tổ tiên đã phù hộ gia đình, làng bản bình an, mùa màng, nương rẫy, cây trái tốt tươi. Dân làng làm heo, gà, bánh trái… tạ ơn thần linh, tổ tiên về cùng dự lễ cúng này và tiếp tục phù hộ, giúp đỡ tất cả mọi người trong làng bản. 

Dù ở đâu, làm gì lúc ở nhà hay làm rẫy, lúc lên rừng hay xuống suối đều được thần linh gìn giữ bình an, không bị bệnh tật, ma quỹ làm hại, người trong gia đình từ già đến trẻ đều mau mắn. Cầu xin thần linh cho cây cối, lúa rẫy trồng có mưa, gió thuận hòa, giúp đỡ từ gốc tới ngọn, không bị thú dữ phá hư, mùa màng, thú nuôi không có dịch hại.

Trước kia lễ hội chỉ có đồng bào người Chơ’ro tham dự. Sau này, có sự quan tâm, tương hỗ của các cấp chính quyền địa phương và các ban ngành chức năng, lễ hội được mở rộng hơn trong cộng đồng và thu hút nhiều người dân địa phương tham gia. Điều này đã góp phần thắt chặt tình đoàn kết giữa cộng đồng; đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí; khơi dậy lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương đất nước. Ðồng thời, khích lệ đồng bào các dân tộc thiểu số cùng chung sức xây dựng một nền văn hóa Việt Nam thống nhất trong đa dạng, tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Phạm Thiện
Ảnh: Nguyễn Hằng
Video: Kiên Trung - Trần Hảo - Thanh Sơn

21/12/2021 03:15 (GMT+07:00)