Lãi suất huy động tăng trở lại có đáng ngại?

Lo ngại lãi suất cho vay sẽ tăng

Trong tháng 5 và tháng 6/2024, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng trung bình của các ngân hàng thương mại cổ phần đã tăng lần lượt 19 và 17 điểm cơ bản so với tháng liền trước.

Lãi suất huy động tăng dẫn đến chi phí đầu vào của ngân hàng tăng theo, kéo theo lo ngại về một đợt tăng lãi suất cho vay trong bối cảnh các doanh nghiệp chưa thoát khỏi khó khăn kể từ sau đại dịch Covid-19.

Dường như sớm nhận ra nguy cơ này, ngay từ cuối tháng 5 vừa qua NHNN đã có chỉ đạo “nóng”, yêu cầu các TCTD tiếp tục quyết liệt các giải pháp tiết giảm chi phí, đơn giản hoá thủ tục,… nỗ lực phấn đấu giảm 1-2%/năm lãi suất cho vay.

Các TCTD cũng được yêu cầu duy trì mặt bằng lãi suất huy động ổn định, hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro, ổn định thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất thị trường. 

Trao đổi với VietNamNet, một số doanh nghiệp sản xuất cho hay, lãi suất cho vay đã giảm khoảng 0,5-1%/năm so với thời điểm này năm ngoái, nhất là lãi suất cho vay tại 4 ngân hàng thương mại nhà nước là Agribank, Vietcombank, VietinBank và BIDV.

Thực tế trong hai tháng qua, lãi suất huy động chỉ tăng ở các ngân hàng thương mại cổ phần, nhất là ngân hàng quy mô nhỏ. Trong khi đó, tại nhóm big4 lãi suất vẫn gần như đi ngang.

Theo FiinRatings, lãi suất huy động đảo chiều tăng trong hai tháng qua, có thể sẽ gây rủi ro cho trái phiếu doanh nghiệp có cơ chế lãi suất thả nổi. Lý do là các trái phiếu này được xác định lãi suất trên phần bù rủi ro của lãi suất tiền gửi tiết kiệm của các ngân hàng lớn. 

Cơ hội phát hành trái phiếu kỳ hạn dài

FiinRatings cho rằng: Thanh khoản bớt dư thừa trong hệ thống cũng sẽ dẫn tới việc các ngân hàng quốc doanh tăng lãi suất huy động trong thời gian tới, gây rủi ro đối với các trái phiếu trả lãi theo cơ chế thả nổi. Trái chủ của các trái phiếu này sẽ phải đối mặt với chi phí lãi cao hơn và cần cân đối dòng tiền để trả lãi. Xu hướng lãi suất đảo chiều cũng sẽ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kế hoạch huy động qua kênh trái phiếu của các doanh nghiệp trong năm nay.

Tuy nhiên, đây lại là chất xúc tác cho trái phiếu có kỳ hạn dài với lãi suất cố định. Qua đó, doanh nghiệp cũng sẽ đẩy mạnh phát hành trái phiếu dài hạn với mức lãi suất cố định nhằm tận dụng môi trường lãi suất thấp cũng như giảm rủi ro lãi suất.

“Tuy lãi suất huy động tại các ngân hàng tư nhân đã tạo đáy từ tháng 4, nhưng mặt bằng lãi suất tại các ngân hàng quốc doanh vẫn đi ngang, do đó tạm thời chưa ảnh hưởng đến chi phí lãi đối với các trái phiếu có lãi coupon thả nổi (neo theo mức tham chiếu là lãi suất tiết kiệm trung bình của nhóm ngân hàng Big4),” FiinRatings nhận định.

Cũng theo FiinRatings, nhu cầu vốn tín dụng nói chung và phát hành trái phiếu sẽ có sự cải thiện đáng kể trong nửa cuối năm 2024 nhờ vào tín hiệu phục hồi của lĩnh vực sản xuất nói chung thể hiện qua sự tăng trưởng nhập khẩu nguyên vật liệu; chủ trương nới lỏng chính sách tiền tệ và tín dụng nhằm tiếp tục hỗ trợ phát triển kinh tế và hồi phục của doanh nghiệp; và tín hiệu phục hồi ở một số ngành chủ chốt bao gồm bất động sản nhà ở phân khúc bình dân ở một số địa phương.

Trao đổi với VietNamNet, Chuyên gia kinh tế PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, lo ngại về một đợt tăng mạnh lãi suất là không có cơ sở, nếu có lãi suất cũng chỉ tăng nhẹ, không quá ảnh hưởng đến sự phục hồi của doanh nghiệp và nền kinh tế.

“Ngân hàng Nhà nước đang yêu cầu các ngân hàng thương mại không tăng lãi suất cho vay từ nay đến cuối năm. Thực ra, với mặt bằng lãi suất như hiện nay, lãi suất có tăng một chút cũng không quá ảnh hưởng”, PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh nói.