Khó khăn chồng chất

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ với các doanh nhân, đại diện doanh nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp và bộ, ngành, địa phương hôm 8/8, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho biết, làn sóng thứ tư của đại dịch Covid-19 đã đẩy ngành dệt may vào thế đặc biệt khó khăn. Việc thực hiện giãn cách xã hội kéo dài theo Chỉ thị 16 của Chính phủ tại các tỉnh phía Nam đã khiến phần lớn các nhà máy may mặc tại các địa phương này phải đóng cửa do không đủ điều kiện thực hiện quy chế “3 tại chỗ”.

Đến nay, nhiều doanh nghiệp bị thiệt hại lớn do phải ngừng sản xuất, bị khách hàng hủy đơn hàng xuất khẩu. Có doanh nghiệp tại TP Hồ Chí Minh có 19 nhà máy đều phải tạm dừng sản xuất. 

Trong 7 tháng đầu năm 2021, ngành dệt may đã xuất khẩu hơn 22 tỷ USD, trong khi mục tiêu toàn ngành đề ra ở kịch bản cao là 39- 39,5 tỷ USD cho cả năm nay. Theo ông Giang, nếu dịch vẫn chưa thể kiểm soát thì khả năng xuất khẩu toàn ngành năm 2021 chỉ có thể đạt 32,5 - 33 tỷ USD. 

Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho rằng, sản xuất theo mô hình “3 tại chỗ” chỉ có thể duy trì trong ngắn hạn. Hiện nay, mô hình “3 tại chỗ” chỉ có thể áp dụng với doanh nghiệp ngành dệt, sợi với khu nhà xưởng rộng, ít công nhân, còn với ngành may thì không. Ông Trường đề xuất, các địa phương cần linh hoạt trong điều hành để doanh nghiệp có thể hoạt động sản xuất kinh doanh an toàn dựa trên những tiêu chuẩn thống nhất.

{keywords}
Kiến nghị nhiều giải pháp về việc chống dịch theo điểm, phục hồi sản xuất

“Rõ ràng, chúng ta cũng không thể kéo dài "3 tại chỗ" hoặc "1 cung đường, 2 điểm đến". Dự báo trong khoảng 1 tháng nữa, các doanh nghiệp như dệt may, da giày cũng sẽ không chịu đựng được nữa”, ông Trường nhấn mạnh.

Theo ước tính của nhóm phân tích Công ty Chứng khoán VNDIRECT, tổng doanh thu quý 2/2021 của các doanh nghiệp dệt may niêm yết tăng 22,1%, lợi nhuận ròng tăng 141,7% so với cùng kỳ nhờ:mức nền thấp trong quý 2/2020 do gián đoạn sản xuất trong đợt bùng phát dịch đầu tiên; cải thiện danh mục sản phẩm (sợi tái chế, thảm trải giường) và gia tăng đơn hàng FOB (chuyển đơn hàng từ các nước chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh sang Việt Nam).

Tổng doanh thu 6 tháng đầu năm 2021 của các công ty dệt may niêm yết tăng 7,3% so với cùng kỳ nhưng giảm nhẹ 12,3% so với 6 tháng đầu năm 2019. TNG và GIL đều ghi nhận mức tăng trưởng cao về doanh thu trong 6 tháng đầu năm 2021, tăng lần lượt 28,9% và 29,5% so với cùng kỳ do doanh nghiệp nhanh chóng lấy được các đơn hàng dịch chuyển từ các nước đối thủ sang Việt Nam.

Theo VITAS, thời gian giãn cách xã hội kéo dài sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả kinh doanh của các công ty dệt may khi khoảng 50% nhà máy đặt tại khu vực miền Nam. Hiện tỷ lệ nhà máy phải đóng cửa đã lên tới 30 - 35%, chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ do không đủ kinh phí để thực hiện “3 tại chỗ” cho người lao động.

Ngành dệt may Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức do thiếu hụt lao động và tỷ lệ tiêm vaccine vẫn thấp. Với kịch bản tích cực Covid-19 được kiểm soát vào cuối tháng 8/2021, kim ngạch xuất khẩu của dêt may Việt Nam trong năm 2021 có thể chỉ đạt 33 tỷ USD (giảm 6% so với cùng kỳ), hoàn thành 84% kế hoạch năm 2021 (39 tỷ USD).

Bên cạnh đó, chi phí logistic tăng cao là trở ngại của ngành dệt may. Chi phí vận tải bằng container đã tăng ba lần trong 6 tháng đầu năm 2021. Do đó, tình trạng thiếu container rỗng và chi phí logistic tăng cao có thể ảnh hưởng đến các doanh nghiệp có đơn hàng ODM và OBM.

Kiến nghị nhiều giải pháp

Tại Văn bản số 147/2021/VITAS-CS góp ý dự thảo Nghị quyết về hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch Covid-19 của Chính phủ, Hiệp hội này cho rằng, cần cắt giảm các chi phí để tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

VITAS đề nghị giảm 30% giá điện cho đến hết năm 2021. Theo VITAS, dự thảo Nghị quyết quy định không đầy đủ và rõ ràng tại điểm c “Bộ Công Thương nghiên cứu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 8 năm 2021 về việc giảm giá điện cho các kho chứa hàng hóa của các doanh nghiệp logistics, chế biến nông, lâm, thủy sản và một số ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu năm 2020 trên 1 tỷ Đô la Mỹ…”.

Ngoài ra, VITAS tiếp tục kiến nghị TP Hải Phòng dừng thu phí cảng biển đến 31/12/2021 và nghiên cứu giảm 50% cho năm 2022. TP Hồ Chí Minh hoãn áp dụng thu phí cảng biển cho đến 30/6/2022.

Lý do được đưa ra là hiện tại, các doanh nghiệp đang gặp rất nhiều khó khăn, trong khi Hải Phòng đã thu từ 1/1/2017 đến nay với số tiền rất lớn mà Luật Phí và lệ phí quy định chỉ thu để “cơ bản bù đắp chi phí đã đầu tư”. Còn TP Hồ Chí Minh là trung tâm vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của các tỉnh phía Nam nhưng hầu hết đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ do dịch bệnh bùng phát.

Cùng với đó, VITAS kiến nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo hệ thống ngân hàng không hạ hạn mức tín dụng đối với với những doanh nghiệp gặp khó khăn do Covid-19. Tiếp tục giảm lãi suất cho vay từ 0,5% - 1%/năm; giãn thời gian trả nợ gốc và lãi của năm 2021 và 2022. Các địa phương không điều chỉnh giá thuê đất trong điều kiện các doanh nghiệp phải gồng mình chống dịch và nghiên cứu giảm tiền thuê đất 50% cho doanh nghiệp ở các địa phương áp dụng Chỉ thị 16.

Theo VITAS, số liệu được công bố 6 tháng đầu năm, rất nhiều ngân hàng có lợi nhuận tăng cao so với cùng kỳ năm 2020 trong khi các doanh nghiệp đang rất khó khăn,.

Với các khoản chi phí khác, Hiệp hội Dệt may Việt Nam kiến nghị dừng các khoản thu không phải chi ngay mà để kết dư. Cụ thể, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội nghiên cứu đề xuất dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất như quy định tại Nghị quyết 68/NQ-CP nhưng không phải chỉ trong 6 tháng mà 1 năm từ khi nộp hồ sơ. Đối với các doanh nghiệp nằm trong địa phương áp dụng Chỉ thị 16/CT-TTg được giảm 50% số tiền phải nộp.

Hiện tại số tiền kết dư của hai quỹ Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm thất nghiệp đang còn quá lớn. Theo công bố đến nay là 935.100 tỷ đồng trong khi doanh nghiệp rất khó khăn, cần phải dừng và giảm nộp 1 năm để “cứu” doanh nghiệp trong lúc này.

Đối với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, VITAS đề nghị dừng thu kinh phí công đoàn và đoàn phí công đoàn trước mắt đến 30/6/2022; miễn đóng đến 31/12/2021 cho doanh nghiệp nằm trong các địa phương thực hiện Chỉ thị 16. Cho phép doanh nghiệp phối hợp với công đoàn cơ sở được sử dụng quỹ công đoàn đang kết dư tại doanh nghiệp trả chi phí test nhanh, chi phí xét nghiệm cho người lao động, hỗ trợ người lao động gặp khó khăn...

“Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ".

Bảo Anh