- Bao nhiêu tấn salbutamol được dùng vào sản xuất thuốc, bao nhiêu bị sử dụng sai mục đích, tuồn ra thị trường làm chất tạo nạc? - ĐB Lê Thị Nga chất vấn cùng lúc 4 Bộ: Y tế, Nông nghiệp, Công thương và Công an câu trả lời công luận.

'Không có chuyện 2 bộ 'đá nhau''

Phát biểu tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội sáng nay, Phó chủ nhiệm UB Tư pháp Lê Thị Nga cảnh báo vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm ở mức rất báo động, "vấn nạn" này đã đẩy người dân vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”: Không ăn thì không thể tồn tại, ăn thì phó mặc may rủi cho số phận, bệnh đến lúc nào biết lúc ấy.

{keywords}

Phó chủ nhiệm UB Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: Hoàng Long

ĐB tỉnh Thái Nguyên cảnh báo không ngăn chặn được vấn nạn thực phẩm bẩn thì không thể đảm bảo quyền tiếp cận thực phẩm sạch của người dân, không có một nền nông nghiệp sạch và thua ngay trên sân nhà trước các sản phẩm sạch ngoại nhập...

Dẫn một loạt luật chuyên ngành điều chỉnh về an toàn thực phẩm, bà Nga nêu: Hành lang pháp lý cho an toàn thực phẩm đã rất đầy đủ. Trách nhiệm quản lý nhà nước và cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành cũng đã được phân định rất rõ ràng. Nhưng vì sao vi phạm ngày càng nhiều?

Mất kiểm soát chất tạo nạc salbutamol

Ở góc độ quản lý nhà nước, bà Nga thẳng thắn cho rằng, yếu kém tại nhiều ngành, nhiều cấp dưới các dạng: không thực thi đầy đủ nhiệm vụ; buông lỏng quản lý; cá biệt có trường hợp tiếp tay, làm ngơ cho sai phạm nhưng lại không bị phát hiện, xử lý.

"Sự chia cắt và thiếu phối hợp trong quản lý dẫn đến khi có vụ việc xảy ra, ai cũng khẳng định mình làm đúng quy trình và cuối cùng không quy được trách nhiệm", bà nhấn mạnh.

Lấy ngay ví dụ về salbutamol - chất có tác hại lớn đối với con người khi dùng làm thức ăn chăn nuôi, nhưng lại có tác dụng sản xuất thuốc chữa bệnh, bị Bộ Nông nghiệp cấm nhập, nhưng được Bộ Y tế cho phép nhập.

Bà Nga đặt câu hỏi, với số lượng lớn (hơn 9 tấn trong 2 năm), sau khi vào được nội địa, cơ quan chức năng đã không kiểm soát được đường đi của chất này, hiện chưa ai trả lời được: Có bao nhiêu tấn được dùng vào sản xuất thuốc, có bao nhiêu bị sử dụng sai mục đích, tuồn ra thị trường làm chất tạo nạc?

"Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo các Bộ: Y tế, Nông nghiệp, Công thương và Công an làm rõ để trả lời công luận và báo cáo QH", ĐB kiến nghị.

XEM ĐẠI BIỂU LÊ THỊ NGA PHÁT BIỂU: 

Play

Bên cạnh đó, bà cho hay, các vụ ngộ độc, buôn bán chất cấm, sản xuất, chế biến thực phẩm bẩn vừa qua liên tiếp bị báo chí phanh phui, nhưng việc quy trách nhiệm cho công chức quản lý, chí ít cũng về hành vi “thiếu trách nhiệm trong thực thi công vụ” hiếm khi được thực hiện.

"Thậm chí đội ngũ cán bộ, công chức có trách nhiệm trong lĩnh vực này từ trung ương đến địa phương hàng năm đều được đánh giá là “hoàn thành và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”", bà Nga nói.

Vấn nạn vi phạm thực phẩm còn đến từ nguyên nhân chế tài không nghiêm dù mức phạt tối đa tới 200 triệu đồng, phạt gấp 7 lần giá trị hàng hóa vi phạm. Xử lý nhìn chung không nghiêm, có vụ phạt cho tồn tại, không loại trừ tiêu cực trong xử phạt. Hiếm có trường hợp xử lý hình sự.

Vô cảm, tàn ác trục lợi

Về trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh, ĐB buồn rầu trước thực trạng: Không ít người hoặc do thiếu hiểu biết hoặc chạy theo lợi nhuận mà bất chấp hậu quả đối với sức khỏe và an toàn của cộng đồng; vô cảm, thậm chí tàn ác khi trục lợi trên sự sống, chết của đồng bào mình. Đạo đức xuống cấp và pháp luật không nghiêm đã dung dưỡng cho họ.

Trong khi đó, vai trò Hội bảo vệ người tiêu dùng còn mờ nhạt, chưa đủ sức để bảo vệ quyền lợi người dân.

"Bộ Công thương - cơ quan được giao quản lý nhà nước về bảo vệ người tiêu dùng cần có giải pháp cho vấn đề này", bà Nga nói.

Cách nào kiểm chứng thông tin của Bộ trưởng?

Thực trạng rất báo động như vậy nhưng QH khóa 13 nay đã đi đến kết thúc nhiệm kỳ vẫn chưa tổ chức một cuộc giám sát tối cao hoặc tái giám sát của QH, giám sát của UBTVQH hay một phiên giải trình của Ủy ban chuyên môn riêng về nội dung này, mới chỉ có chất vấn hoặc phát biểu riêng lẻ của các ĐBQH.

Người hỏi cũng chẳng có điều kiện để kiểm chứng các thông tin được trả lời. Bà Nga lấy ví dụ Bộ trưởng nói: chỉ có 1% thủy sản, 10% rau và 7,6% thịt có dư lượng chất cấm, kháng sinh.

"Cử tri cho rằng chưa phản ánh đúng thực trạng nhưng không có cơ quan nào giúp đại biểu để đánh giá độc lập. Bộ trưởng nói:“lực lượng mỏng, phương tiện yếu, kinh phí thiếu”. 

Đại biểu không kiểm chứng được và không lý giải được tại sao công nghệ thông tin, Chính phủ điện tử, máy móc kỹ thuật ngày càng được đầu tư hiện đại mà người ngày càng thiếu, phương tiện ngày càng yếu". Bà Lê Thị Nga cho rằng, trước vấn nạn thực phẩm bẩn hiện nay, phương thức giám sát như vừa qua chưa phát huy được sức mạnh của toàn thể QH để góp phần cùng Chính phủ chặn đứng tình hình.

Trên cơ sở đó, Phó chủ nhiệm UB Tư pháp nêu 3 kiến nghị. 

Trong đó, để chuẩn bị áp dụng tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm theo bộ luật Hình sự mới với mức phạt tiền cao nhất là 500 triệu đồng, phạt tù cao nhất là 20 năm, đề nghị Chính phủ sớm rà soát, bổ sung, quy định rõ ràng, minh bạch hơn về danh mục chất cấm, quy chuẩn ngưỡng cho phép tồn dư hóa chất, kháng sinh, phương thức giám định xác định tỉ lệ tổn hại sức khỏe do thực phẩm bẩn gây nên để vừa xử lý nghiêm minh nhưng cũng tránh oan sai và hình sự hóa các vi phạm hành chính.

Linh Thư - Đức Yên - Nguồn clip: VTV