Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của khối APEC với Quỹ đầu tư mạo hiểm là một trong những đề xuất của Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) tại Hội nghị Thượng đỉnh kinh doanh Việt Nam 2017 (VBS) diễn ra sáng nay 7/11 tại Đà Nẵng.

Không hỗ trợ chung chung, phong trào

Tại phiên thảo luận nhóm Khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, Bộ trưởng Bộ KHCN Chu Ngọc Anh đã có bài tham luận với tiêu đề: Phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp hướng tới một nền kinh tế đổi mới sáng tạo năng động.

Theo ông Anh, số liệu thống kê cho thấy, năm 2016, 110.000 doanh nghiệp thành lập mới, kéo theo đó là quy mô vốn tăng 48%.

Ông Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Bộ KHCN.

Chỉ tính riêng 10 tháng năm 2017 có 105.000 doanh nghiệp thành lập mới, trong đó 97% có phát sinh doanh thu và nộp thuế.

Đây là tín hiệu tốt, đo lường được sự khởi sắc cho nền kinh tế, cơ hội tạo thêm nhiều việc làm và sản phẩm, dịch vụ mới cho xã hội.

Tuy nhiên, nhìn ở góc độ là cơ quan theo dõi năng lực cạnh tranh, năng lực đổi mới sáng tạo, cần thẳng thắn rằng chất lượng và sức khỏe của các doanh nghiệp Việt Nam cần được quan tâm đầu tư mạnh mẽ.

Để làm được điều này, cần có nhiều hơn doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Các doanh nghiệp này phải được hình thành và phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo, thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ, khai thác tài sản trí tuệ hay mô hình kinh doanh mới.

Bài toán đặt ra, đến năm 2020, không chỉ đạt mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp mà còn có một lực lượng doanh nghiệp thực sự mạnh; đủ năng lực cung cấp các sản phẩm và dịch vụ mang thương hiệu Việt với chất lượng và độ tinh xảo cao; chiếm lĩnh được thị trường trong nước và vươn ra thị trường khu vực, thậm chí toàn cầu.

Theo ông Anh, để đạt được mục tiêu này, điều quan trọng là không đầu tư dàn trải, không hỗ trợ chung chung mang tính phong trào.

Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo APEC

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhấn mạnh, Nhà nước có vai trò quan trọng trong việc đầu tư cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, từ đầu tư cho nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và một phần của hoạt động sản xuất thử nghiệm.

Chính phủ Việt Nam đã xây dựng Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 (Đề án 844).

Với sự quyết tâm chính trị cao nhằm thúc đẩy mạnh mẽ sự khởi sắc của cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam, đề án được xây dựng trên quan điểm chính sách vĩ mô cần tác động toàn diện tới các thành tố của hệ sinh thái khởi nghiệp.

Hội nghị thượng đỉnh kinh doanh Việt Nam diễn ra sáng 7/11.

Ngoài yếu tố mang tính kiến tạo, tiền đề của Nhà nước, việc đưa các kết quả nghiên cứu ra thị trường, ứng dụng - cần sự đầu tư có trách nhiệm của các lực lượng xã hội, các quỹ đầu tư mạo hiểm, các nhà đầu tư thiên thần, trong đó các doanh nghiệp lớn đóng vai trò quan trọng.

“Cần cơ chế tác hợp tác công - tư thực sự hiệu quả - để huy động nguồn lực tài chính đầu tư cho các doanh nghiệp khởi nguồn, khởi nghiệp sáng tạo” – ông Anh khẳng định.

Trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia không thể bỏ qua vai trò của trường đại học. Đây là nơi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, đóng góp vào sự gia tăng tài sản trí tuệ và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Đó là chưa kể đến lực lượng sinh viên - đầu vào đầy tiềm năng cho các dự án khởi nghiệp.

Bộ KHCN cũng lưu ý, để bắt kịp với xu hướng phát triển, các trường đại học Việt Nam cần tăng cường hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm, đơn vị thúc đẩy kinh doanh, dành không gian thích đáng cho hoạt động ươm tạo công nghệ, xưởng thiết kế chế tạo của sinh viên, hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp sáng tạo của sinh viên năm cuối và cựu sinh viên.

Trong kiến nghị của Bộ KHCN, ông Anh nêu rõ, cần có sự kết nối tầm khu vực và toàn cầu. Sự kết nối này dựa trên mối quan hệ truyền thống trong kinh tế, thương mại, KHCN giữa các nền kinh tế thành viên APEC - tiền đề thuận lợi cho sự hình thành một hệ sinh thái khởi nghiệp APEC.

Để thực hiện việc kết nối này có hiệu quả, Bộ trưởng Bộ KHCN kiến nghị cần thiết lập và vận hành một nền tảng trực tuyến kỹ thuật số để kết nối các hệ sinh thái khởi nghiệp, hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc chương trình hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đến từ các nền kinh tế thành viên APEC.

Ngoài ra, ông Anh cũng đề nghị tổ chức các chương trình tăng tốc đào tạo, huấn luyện kỹ năng khởi nghiệp dành cho các nhóm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của các nền kinh tế thành viên APEC, có cơ chế ưu tiên, ưu đãi cho các nhóm khởi nghiệp đến từ các nền kinh tế chậm phát triển hơn trong khối…

Thu Hiền