K-pop đã giúp Hàn Quốc phát triển kinh tế 'thần kỳ' thế nào?

Sự phát triển mang tính hiện tượng của nhạc pop Hàn Quốc trên toàn cầu, với BTS giữ vị thế nhóm nhạc hàng đầu thế giới, đã mang về cho nền kinh tế nước này hàng tỷ đôla mỗi năm. 

Psy

Video Gangnam Style của rapper Park Jae Sung, được biết đến nhiều hơn là Psy, chính thức đưa K-pop lên bản đồ thế giới. Không nhiều người hiểu hết ý nghĩa của ca từ, nhưng họ thấy thích thú với điệu nhạc hấp dẫn và "điệu nhảy cưỡi ngựa" đầy ấn tượng.

Chỉ sau 51 ngày đưa lên Youtube hồi tháng 7/ 2012, video đạt 100 triệu lượt xem và đến nay Gangnam Style vẫn nằm trong danh sách được xem nhiều nhất trên Youtube với 3,6 tỉ lượt xem.

Từ đó đến nay, nhạc Hàn liên tục đạt đến những đỉnh cao đáng kinh ngạc của sự nổi tiếng, mà đóng góp to lớn cho thành công này phải kể đến ban nhạc BTS. Hồi năm 2018, New York Post dẫn số liệu của Viện Nghiên cứu Hyundai (HRI) ước tính 7 thành viên BTS đã mang về cho nền kinh tế Hàn Quốc 3,6 tỷ USD mỗi năm. Con số này tương đương với đóng góp của 26 công ty có quy mô trung bình khi đó. Tính riêng năm 2017, cứ 13 khách du lịch nước ngoài đến Hàn Quốc thì có 1 người hâm mộ BTS.

BTS được thành lập năm 2010. (Ảnh: Alamy)

"Độ phủ sóng của BTS giúp thúc đẩy phát triển xuất khẩu hàng tiêu dùng, mỹ phẩm và quần áo của Hàn Quốc sang nước ngoài. Hơn 1 tỷ USD đến từ giá trị xuất khẩu quần áo, mỹ phẩm nhờ đóng góp của 7 thần tượng", HRI mô tả.

Hiệu ứng lan tỏa

Làn sóng Hàn Quốc, hay hallyu - bao gồm phim kịch Hàn Quốc và K-pop - đã lan tới mọi ngõ ngách của thế giới, nâng cao hình ảnh và khuếch trương kinh tế của quốc gia này, đặc biệt sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997.

Kinh tế Hàn Quốc đã trở nên giàu có hơn trong 2 thập niên qua. Economic Times trích báo cáo của Cơ quan Nội dung Sáng tạo Hàn Quốc (KOCCA) năm 2017 chỉ ra rằng xuất khẩu K-pop đã đưa âm nhạc nước này thành một ngành trị giá khoảng 5 tỷ USD.

Lee Choon-geun, một thành viên KOCCA, nói: "Theo nghiên cứu, cứ mỗi 100USD nhạc Hàn được tiêu thụ ở nước ngoài, thì có thêm 395USD hàng điện tử như điện thoại di động hay TV được xuất khẩu. K-pop đang trở thành một biểu tượng của Hàn Quốc, bên cạnh điện thoại di động hay công nghệ Internet".

Chính phủ Hàn Quốc đã đóng góp công sức rất lớn và tích cực vào phát triển nền kinh tế văn hóa của đất nước. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch còn lập ra một ủy ban đặc biệt chuyên trách thúc đẩy toàn cầu hóa K-pop và được phân bổ nguồn vốn đáng kể.

Từ thập niên 1990, nhiều khán phòng nghệ thuật hiện đại ra đời. Nghiên cứu và phát triển công nghệ hologram (chủ yếu được sử dụng bởi K-pop) và quảng bá du lịch K-pop cũng được chú trọng kể từ đó. Thậm chí cả vùng Changdong ở tây bắc Seoul đã được phát triển như một điểm đến văn hóa nổi tiếng cho du lịch K-pop.

Hannah Waitt, đồng sáng lập và CEO của moon-ROK, một nguồn tiếng Anh hàng đầu cung cấp cho những người hâm mộ thông tin tin cậy và cập nhật về các nghệ sĩ K-pop thần tượng của họ, nói: "Tôi tin K-pop chắc chắn đã kích thích nền kinh tế Hàn Quốc bằng cách khuyến khích du lịch - mọi người từ khắp thế giới yêu K-pop đến Hàn Quốc để tham gia các buổi hòa nhạc và trải nghiệm văn hóa Hàn Quốc".

Cùng với du lịch còn có sự gia tăng nhu cầu học tiếng Hàn Quốc. Một bài viết mới đây trên BBC News cho biết, để hiểu được các ca khúc K-pop đình đám, xu hướng học tiếng Hàn tăng cao ở những nước như Mỹ, Canada, Thái Lan, Malaysia và cả Algeria... Chính quyền Seoul cũng đang ra sức đóng góp vai trò của mình - họ đã thành lập 130 viện ngôn ngữ tại 50 quốc gia.

Kinh tế văn hóa phát triển mạnh cũng thúc đẩy xuất khẩu nhiều hàng hóa quan trọng. Các ngôi sao Hàn Quốc trở thành đòn bẩy xu hướng tiêu dùng mạnh mẽ, kéo người hâm mộ cuồng nhiệt vào mua sắm thời trang, thực phẩm và thậm chí phẫu thuật thẩm mỹ của xứ sở kim chi. Ngành công nghiệp làm đẹp chứng kiến sự tăng trưởng lớn nhất.

HRI đã tiến hành đánh giá những hiệu quả kinh tế của hallyu và kết luận rằng, hình ảnh quốc gia đã được cải thiện nhờ âm nhạc, kéo theo xuất khẩu tăng cao, và từ đó giúp ngành sản xuất mở rộng và lớn mạnh. Trong khi nhiều thương hiệu như LG, Samsung và Hyundai thống trị lĩnh vực công nghệ, kinh tế văn hóa của Hàn Quốc cũng góp phần lớn thúc đẩy nước này lên vị trí hàng đầu thế giới.

Công thức thành công

Economic Times chỉ ra rằng, nguồn gốc của làn sóng Hàn Quốc bắt đầu từ ngày 14/3/1992 khi Seo Taiji and Boys biểu diễn cho một chương trình truyền hình trực tiếp trong show Âm nhạc Cuối tuần của Munhwa Broadcasting Corporation. Sau đó, các nhóm nhạc hoặc toàn nam hoặc toàn nữ thực sự gây ấn tượng vào cuối những năm 1990 và 2000. Sức sống của K-pop càng mạnh mẽ hơn nhờ sự ra đời của Youtube.

K-pop được mô tả như một gói hàng được đầu tư kỹ lưỡng, chứa đựng mọi khía cạnh của giải trí âm nhạc - nhạc, nhảy, hát, câu chuyện, thời trang... Và ngành này "bán" không chỉ âm nhạc mà cả các thần tượng. "Cách thức mang tính hệ thống mà các ban nhạc được đào tạo, sản xuất và tiếp thị có nghĩa là K-pop có xu hướng được cách điệu hóa cao độ, cực kỳ nhiều màu sắc và rất thú vị.

"Nói chung, đó là một hệ thống vô cùng vui vẻ", Economic Times dẫn bình luận của Aja Romano, một phóng viên văn hóa người Mỹ chuyên đưa tin về K-pop.

Các nghệ sĩ Hàn Quốc gây ấn tượng với trang phục ấn tượng và các điệu nhảy đồng đều sắc nét. (Ảnh: BBC)

Ngoài ra, người hâm mộ yêu quý các nghệ sĩ Hàn Quốc còn bởi sự khác biệt của họ với các đồng nghiệp trên thế giới. Đó là họ không ngừng nỗ lực tập luyện cho công việc và cả đội luôn có những điệu nhảy "sắc như dao", nhanh, nét và đồng đều như một.

Mooweon Rhee, giáo sư về quản lý tại Trường Kinh doanh thuộc Đại học Yonsei ở Seoul, và Won-Yong Oh thuộc trường Kinh doanh Haskayne, Đại học Calgary ở Canada, viết trong Đánh giá Kinh doanh Harvard rằng thành công của K-pop không hề tình cờ hoặc chỉ đơn giản là một hiện tượng văn hóa thú vị. 

Các công ty giải trí K-pop đã đổi mới mô hình kinh doanh bằng cách thay đổi các giả định cơ bản của những gì hiện có. Thay vì tìm kiếm tài năng sẵn có, họ tìm cách tự "sản xuất". Thay vì tiếp thị một chiều thì họ nuôi dưỡng quan hệ với khách hàng thông qua mạng xã hội. Và thay vì đối xử với thế giới như một thị trường đơn lẻ, họ bản địa hóa các ca khúc và cả những nhóm nhạc để có thể tạo cộng hưởng cao độ.

Một trong những yếu tố quan trọng nữa là các công ty thu âm ở Hàn Quốc đã nhận thấy tiềm năng trên Youtube và tận dụng điều này sớm. Sự phát triển và phổ biến của Youtube như một nền tảng video toàn cầu cho phép các nghệ sĩ Hàn Quốc trở thành siêu sao khắp hành tinh.

K-pop có một công thức chiến thắng - những bài hát hấp dẫn, vũ đạo sắc nét và các thành viên nhóm tuyệt đẹp. Tất cả kết hợp với nhau và Youtube thu hút mọi người từ khắp thế giới vào thể loại âm nhạc vừa mới mẻ vừa thú vị mà họ chưa từng thấy hoặc nghe trước kia, Hannah Waitt đánh giá.

Cũng góp phần không nhỏ tạo nên hiện tượng K-pop là việc các nghệ sĩ Hàn Quốc cho phép người hâm mộ tiếp cận thoải mái đời sống cá nhân của họ thông qua các chương trình thực tế cùng đủ loại show khác nhau. Kết quả là lòng trung thành của các fan với thần tượng càng lớn và bền bỉ. 

Một yếu tố không thể thiếu nữa có lẽ là tiếp thị. Các studio tự xây dựng mục tiêu xuất khẩu các nhóm nhạc và dành nhiều năm trời cho những quyết định giúp họ đạt được mục tiêu này. "Các công ty giải trí không sợ phạm sai lầm, vì điều đó giúp họ có thể thử nghiệm nhiều loại sản phẩm khác nhau, các nhóm nhạc thần tượng khác nhau và tiếp tục sáng tạo nghệ thuật", giáo sư Mooweon Rhee thuộc Đại học Yonsei bình luận.

Thanh Hảo