Tờ Washington Post ngày 15/1 đưa tin, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần trước đã ngấm ngầm đe dọa áp thuế nhập khẩu 25% đối với các mặt hàng xe hơi của Anh, Pháp và Đức nếu họ từ chối lên án các hành động của Tehran, viện dẫn các hiểm họa đối với an ninh quốc gia Mỹ. Động thái diễn ra ngay trước khi ba "ông lớn" châu Âu này chính thức cáo buộc Iran vi phạm thỏa thuận hạt nhân quốc tế năm 2015 có tên gọi Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).

{keywords}
Ngoại trưởng Iran Javad Zarif. Ảnh: Al Arabiya

Hôm 14/1, Anh, Pháp và Đức đã bất ngờ kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp JCPOA. Việc này chỉ thực hiện được khi một hoặc nhiều nước ký kết nghi ngờ có sự không tuân thủ thỏa thuận, rốt cuộc có thể dẫn tới việc Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc cân nhắc có tái áp đặt các lệnh cấm vận chống Tehran hay không.

Theo Sputnik, bình luận về các thông tin trên, Ngoại trưởng Iran Zarif cho rằng ba nước châu Âu đã "bán đứng" phần còn lại của thỏa thuận JCPOA để tránh hứng đòn trừng phạt từ Washington. Ông Zarif tin Mỹ đang "bắt nạt" những nước này.

Trong khuôn khổ JCPOA, các lệnh cấm vận quốc tế chống Iran được dỡ bỏ để đổi lấy việc Tehran chấp nhận từ bỏ chương trình hạt nhân. Tuy nhiên, kể từ khi chính quyền Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận năm 2018, Washington đã tái triển khai các biện pháp trừng phạt, bóp nghẹt nền kinh tế Iran. Đáp trả, Tehran thông báo giảm dần việc tuân thủ các giới hạn ấn định trong JCPOA, kể cả giới hạn về làm giàu uranium.

Ông Zarif nhấn mạnh, Anh, Pháp, Đức hiện không mua dầu mỏ từ Iran và tất cả các công ty của họ đã rút khỏi thị trường quốc gia Hồi giáo. Do đó, ông cho rằng ba nước này đã vi phạm JCPOA. Ngoại trưởng Iran cũng tuyên bố tương lai của thỏa thuận hạt nhân giờ đây phụ thuộc vào châu Âu. Giới chức Tehran hiện cũng bác bỏ đề xuất của Thủ tướng Anh Boris Johnson về việc thay thế JCPOA bằng một thỏa thuận mới được Mỹ hậu thuẫn.

Tuấn Anh