GS.TS Trần Hồng Quân (1937-2023) là Ủy viên Trung ương Đảng các khóa VI, VII và VIII; Đại biểu Quốc hội khóa VIII, khóa X; nguyên Bộ trưởng Bộ Đại học, Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề; nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT; nguyên Phó trưởng Ban Dân vận Trung ương; nguyên Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam.
Buổi ra mắt cuốn hồi ký Đã là thuyền phải ra khơi (NXB Hội Nhà văn ấn hành) do cố GS.TS Trần Hồng Quân (nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam) chấp bút vừa diễn ra tại TPHCM.
Cố GS.TS Trần Hồng Quân sinh năm 1937 trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng trên quê hương miền Tây Nam Bộ. Dù trải qua nhiều vị trí, môi trường công tác, ông luôn gắn bó, dành trọn tâm huyết, trí tuệ và có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo.
Lúc sinh thời, cố GS.TS Trần Hồng Quân không muốn kể về cuộc đời vì vốn khiêm tốn, song nhờ sự động viên, khích lệ của người thân, đồng nghiệp, ông đã có những bài viết cảm động, ý nghĩa về tuổi thơ, gia đình, quê hương và quá trình công tác. Sau khi ông qua đời, gia đình và người thân đã phối hợp với lãnh đạo Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam tổ chức tổng hợp, biên tập, in ấn để phát hành cuốn hồi ký Đã là thuyền phải ra khơi.
Sách dài 477 trang gồm 3 phần và phụ lục hình ảnh của GS.TS Trần Hồng Quân. Hồi ký tiết lộ suy nghĩ và tâm sự của ông từ thuở bé đến những trăn trở về đổi mới giáo dục. Ngoài các bài viết, hồi ký còn bao gồm những bài thơ sâu lắng của ông.
Phần một của cuốn hồi ký kể về cuộc đời thăng trầm của GS.TS Trần Hồng Quân, từ thời thơ ấu ở quê nhà, lớn lên tập kết ra Bắc, phấn đấu học tập trở thành giảng viên Đại học Bách Khoa, thời gian học tập ở nước ngoài và gắn bó trọn đời với sự nghiệp giáo dục nước nhà với nhiều trọng trách khác nhau.
Phần hai gồm những bài thơ, bản nhạc do GS.TS Trần Hồng Quân sáng tác, thể hiện "tiếng lòng" của một chính khách, nhà quản lý, và nhà khoa học lãng mạn. Phần ba gồm 21 bài viết và phát biểu về giáo dục, bày tỏ quan điểm, tầm nhìn và trăn trở của ông, thể hiện tư duy cấp tiến trong ngành giáo dục và đào tạo nói riêng, đất nước nói chung.
PGS.TS Trần Mai Đông (con trai cả của GS.TS Trần Hồng Quân) chia sẻ gia đình từng đề nghị GS.TS Trần Hồng Quân nhờ người trẻ giúp ghi chép lại nội dung sách, nhưng ông muốn tự viết toàn bộ.
"Bố tôi là lý tưởng sống của anh em tôi. Chúng tôi học từ ông nhiều điều, từ kiến thức hàn lâm đến cách đối nhân xử thế. Tôi luôn tự nhủ sẽ nhớ kỹ những gì bố giảng dạy", PGS.TS Trần Mai Đông xúc động chia sẻ.
Tại sự kiện, bà Trịnh Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM, xúc động khi đọc hồi ký: "Đã là thuyền phải ra khơi chứa đựng nhiều câu chuyện và bài học sâu sắc từ GS.TS Trần Hồng Quân, khẳng định giá trị phi hư cấu của thể loại hồi ký."
Hồi ký Đã là thuyền phải ra khơi thể hiện sự trân trọng và biết ơn của cố GS.TS Trần Hồng Quân đến các thế hệ lãnh đạo, đồng nghiệp, học sinh, sinh viên và nêu bật ý chí "dám nghĩ dám làm" cùng tâm huyết của ông dành cho nền giáo dục Việt Nam.
Bài, ảnh: Phước Sáng