Hàng chục nghìn căn nhà "ổ chuột" ven kênh rạch ở TP.HCM gây mất mỹ quan đô thị và tiềm ẩn nguy cơ hoả hoạn. Xung quanh là những toà nhà cao tầng, khu đô thị sầm uất.
Ven kênh Đôi qua địa bàn quận 8, TP.HCM có khoảng 10.000 căn nhà thuộc diện phải di dời.
Hầu hết nhà ở đây được xây dựng tạm bợ bằng các tấm gỗ và tôn nằm san sát nhau, lấn ra lòng kênh, rạch.
Tương tự là khu 'ổ chuột' ven rạch Xuyên Tâm đoạn từ quận Bình Thạnh về quận Gò Vấp.
Toàn cảnh khu nhà “ổ chuột” ven rạch Văn Thánh, quận Bình Thạnh.
Hình ảnh tuyến Metro Bến Thành - Suối Tiên chạy qua khu nhà "ổ chuột" rạch Văn Thánh. Xung quanh đó là những toà nhà cao tầng, khu đô thị sầm uất.
Ở quận 4 (TP.HCM), dọc kênh Tẻ cũng tồn tại nhiều dãy nhà 'ổ chuột' lấn chiếm kênh.
Nhiều nhà lấn chiếm dòng chảy, xây dựng cơi nới khiến đoạn kênh bị bao vây bởi rác và đủ loại phế phẩm.
Có mặt tại đây, nhiều người dễ dàng cảm thấy không gian chật chội, ẩm thấp, mùi hôi bốc lên khắp nơi.
Người dân sinh sống bên trong những khu nhà 'ổ chuột' luôn phải thấp thỏm với nguy cơ xảy ra sự cố sạt lở, va chạm giao thông đường thuỷ, môi trường sống ẩm thấp, nguy cơ bệnh tật.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng, thành phố có 5 tuyến kênh rạch chính dài hơn 105km trong phạm vi nội thành, giải quyết tiêu thoát nước cho khu vực rộng 14.200ha. Tuy nhiên, hệ thống này ngày càng bị thu hẹp và ô nhiễm.
Từ năm 1993, TP.HCM thực hiện việc di dời nhà ven và trên kênh rạch nhằm cải thiện môi trường, chỉnh trang đô thị nhưng tiến trình di dời vẫn diễn ra rất chậm.
Trong giai đoạn từ năm 1993 - 2020, TP.HCM mới di dời được hơn 38.185 trên tổng số hơn 65.000 nhà cần di dời; giai đoạn từ năm 2021 - 2025, TP.HCM mới chỉ di dời được 2.867 căn trên tổng chỉ tiêu 6.500 căn. Nguyên nhân là do công tác đền bù giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn như: người dân không đủ điều kiện nhà ở hoặc nền tái định cư nhà nhỏ, nhân khẩu đông; nhà qua nhiều thời kỳ nhưng người đang ở là cháu và không có giấy tờ, khi giải quyết tái định cư cũng không biết cấp cho ai.
Dãy nhà trong hẻm 124 đường Phạm Thế Hiển, nằm sát mép kênh đã xảy ra cháy lớn vào tối 1/4, và kéo dài gần 2 giờ mới được khống chế. Qua thống kế của lực lượng chức năng, vụ cháy không gây thiệt hại về người nhưng làm tổng diện tích cháy khoảng 470m2. Trong đó có 2 nhà cháy hoàn toàn và 6 nhà xung quanh ảnh hưởng.
Ông Phạm Quang Tú- Phó Chủ tịch UBND quận 8, khu vực xảy ra cháy nằm trong diện chờ di dời thuộc dự án cải tạo, chỉnh trang bờ nam kênh Đôi. Toàn quận có trên 10.000 căn nhà ven kênh, rạch thuộc diện di dời để thực hiện các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị.
Không chỉ quận 8, trên địa bàn TP.HCM còn tồn tại nhiều khu "ổ chuột" nằm trong diện phải di dời, giải toả như rạch Văn Thánh (quận Bình Thạnh), rạch Xuyên Tâm (quận Bình Thạnh và Gò Vấp), kênh Tẻ (quận 4 và quận 7)…