Ngày 5/11/2022, tại nhà riêng Đại sứ nước Cộng hòa Ba Lan tại Hà Nội diễn ra buổi ra mắt bộ sách Hiệp sĩ Thánh chiến - tác phẩm hoàn thiện nhất trong những tiểu thuyết lớn của Henryk Sienkiewicz - nhà văn Ba Lan đoạt giải Nobel Văn học năm 1905. 

Trong cuộc đời sáng tác văn học giàu thành tựu của văn hào Ba Lan Henryk Sienkiewicz (1846 - 1916), không tác phẩm nào được thai nghén lâu như tiểu thuyết lịch sử Hiệp sĩ Thánh chiến (Krzyżacy). Ngay từ năm 1865, trong lòng chàng sinh viên Henryk Sienkiewicz 19 tuổi đã nảy mầm ý định xây dựng một tiểu thuyết xứng tầm với cuộc đụng đầu lịch sử xảy ra hồi đầu thế kỷ XV giữa liên minh Ba Lan - Litva với Giáo đoàn Thánh chiến.

Henryk Sienkiewicz đâu thể ngờ rằng phải đến tận 30 năm sau, tâm nguyện thời trẻ này của ông mới trở thành hiện thực. Công việc sáng tác Hiệp sĩ Thánh chiến kéo dài ròng rã 4 năm trời, bắt đầu tại Zakopane (Ba Lan) năm 1896, kết thúc năm 1900 tại Parc Saint Maur gần Paris (Pháp). 

Những giá trị về nội dung và nghệ thuật lớn lao đã khiến cho Hiệp sĩ Thánh chiến trở thành tài sản văn hóa tinh thần quý giá của dân tộc Ba Lan. Không phải ngẫu nhiên mà trong thời gian Chiến tranh Thế giới thứ II, Hitler đã cấm các tác phẩm của Henryk Sienkiewicz, nhất là Hiệp sĩ Thánh chiến lưu truyền ở Ba Lan.

Bằng sức mạnh nghệ thuật lớn lao của mình, tác phẩm đã trở thành một lời cổ vũ hào hùng cho các dân tộc đang chiến đấu không tiếc xương máu để giành độc lập, tự do, đồng thời cũng là lời cảnh báo cho bọn xâm lược vốn chỉ tin vào sức mạnh của quân đội và vũ khí. Tính chặt chẽ của cấu trúc, nghệ thuật đan xen mật thiết của các tuyến tình tiết, sự hài hòa giữa hai mặt mô tả số phận chung của toàn dân tộc và số phận riêng tư của các nhân vật chính đã khiến các nhà phê bình văn học đánh giá Hiệp sĩ Thánh chiến là tác phẩm hoàn thiện nhất trong những tiểu thuyết lớn của Henryk Sienkiewicz.

Đã từng biết đến tài năng của Henryk Sienkiewicz qua các kiệt tác Quo vadis, Trên sa mạc và trong rừng thẳm, Hania, Trên bờ biển sáng... bạn đọc Việt Nam chắc chắn sẽ càng yêu mến ông qua tiểu thuyết Hiệp sĩ Thánh chiến. Bởi ngoài giá trị văn học, tác phẩm còn xiết bao gần gũi với chúng ta - dân tộc đã bao lần phải đổ máu để giữ nước trong suốt lịch sử của mình.