“Rằng qua hoạn nạn mình mới hiểu lòng nhau” –đoạn ca từ này được nhớ mãi trong ca khúc “Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò Ví Dặm” của cố nhạc sĩ tài hoa Trần Hoàn. Ông đưa vào âm nhạc sự đúc kết dân gian về đánh giá tình người vì chỉ qua hoạn nạn thì mới có thể đánh giá ai là ác tâm, đãi bôi, trục lợi; ai là thiện tâm, có tấm lòng nhân ái.

Cũng như bao lần chống thiên tai dịch họa trong lịch sử nhiều nghìn năm dựng nước và giữ nước, khi đại dịch covid- 19 tràn đến thì tình yêu thương, trách nhiệm công dân của hầu hết người Việt lại được phát huy tối đa và cùng chung lưng đấu cật bảo vệ sức khỏe và sự sống của cả cộng đồng.   

Với quan điểm “chống dịch như chống giặc”, hàng chục nghìn thầy thuốc trong cả nước không quản hiểm nguy đã “xung trận” ra tuyến đầu chống covid - 19. Từ mấy tháng nay, họ đã phải cách ly gia đình, vợ chồng, con và người thân để tham gia cuộc chiến đầy cam go mà trước đó chưa ai lường tới.

Dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ Quân đội, Công an; và cán bộ, nhân viên các cấp, các ngành đã hợp đồng “tác chiến” chặt chẽ cùng đội ngũ thầy thuốc trong trận chiến chống dịch.

Trong cuộc chiến quyết liệt đó, còn có hàng nghìn con người có tấm lòng nhân ái. Họ là những nhà sư, tu sĩ, người lao động, tiểu thương; họ là hàng trăm doanh nhân, nghệ sĩ, nhà hảo tâm… tùy theo điều kiện, khả năng đã có những đóng góp rất thiết thực cùng cả cộng đồng chống dịch.

{keywords}
Người dân phố Trúc Bạch nhận nhu yếu phẩm từ bên ngoài gửi vào trong những ngày cách li. Ảnh: Đoàn Bổng

Đó là nhiều nhà sư, tăng ni, phật tử, thầy tu của các nhà chùa, nhà thờ. Như các nhà sư, tăng ni, phật tử chùa Thạch Khê (xã Quế Cường, huyện Quế Sơn, Quảng Nam), ngày ngày cầm trên tay những túi đựng khẩu trang y tế phát miễn phí cho người đi đường.

Không chỉ có vậy, các sư thầy cùng các phật tử chùa Thạch Khê còn đến tận Trường THCS Quế Cường trao tặng khẩu trang y tế cho học sinh và người dân khu vực lân cận, tổng số 10.000 chiếc; trao tặng 20.000 - 30.000 khẩu trang cho các trường học và công nhân khu công nghiệp trên địa bàn huyện.

Với quan niệm “cho đi là còn mãi” chị Trương Đan Thủy ở Quận 3, TP. Hồ Chí Minh, bỏ tiền mua khẩu trang, cả tuần đội mưa nắng phát miễn phí cho người đi đường, với mong muốn việc làm của mình sẽ lan tỏa, để có nhiều người làm như chị, làm hơn chị trong cuộc chiến chống Covid-19.

Giá trị vật chất tuy không lớn nhưng suy nghĩ, trách nhiệm, tình cảm và những việc làm của những con người trên đây thật là cao đẹp và đáng trân trọng.

Đó là Ca sĩ Minh Hằng (Ca si Min - người hát Ghen cô Vy) đã ủng hộ 10.000 khẩu trang y tế cho bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương (Hà Nội); ca sĩ Hà Anh Tuấn cùng 2 người bạn quyên góp gần 2 tỉ đồng lắp đặt 3 phòng cách ly áp lực âm cho TP.Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Quảng Ninh; là nghệ sĩ Chi Pu đã ủng hộ 1 tỉ đồng cho một phòng cách ly áp lực âm ở Hà Nội và 5.000 bộ trang phục bảo hộ cho các thầy thuốc và những người làm nhiệm vụ chống dịch.

Hai ca sĩ Tùng Dương và Phạm Thùy Dung cùng nhau đóng góp 2.000 bộ quần áo bảo hộ cho ngành y tế Hà Nội. Ca sĩ Tùng Dương cũng đang kêu gọi bạn bè đóng góp thêm để tăng số lượng vật phẩm, bao gồm nước khử trùng, đồ bảo hộ, khẩu trang, găng tay, vitamin C... Đến ngày 14/3, ca sĩ Tóc Tiên đã ủng hộ 100 triệu đồng, hai ca sĩ Hoàng Thùy Linh và Linh Nga mỗi người ủng hộ 500 bộ quần áo bảo hộ... để cùng chung sức chống Covid - 19.

Từ đầu tháng 3, ca sĩ Hồ Ngọc Hà cùng nhà thiết kế thời trang Lý Quý Khánh và bạn bè đã quyên góp được 3 tỉ đồng. Trong đó ủng hộ 1 tỉ đồng phòng chống dịch covid - 19; 2 tỉ đồng ủng hộ người dân miền Tây chống đợt hạn và nhiễm mặn lịch sử năm 2020.

Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ công tác phòng chống dịch Covid-19, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã hăng hái và nhiệt tình chung tay cùng cả nước chống dịch. Theo bản tin chương trình Thời sự 19 giờ ngày 15/3/2020 của VTV1, đã có hàng chục doanh nghiệp ủng hộ tài chính cho chiến dịch chống covid - 19.

Trong đó các ngân hàng Techcombank, VPBank, MSbank, Sacombank và Công ty Vinamilk, mỗi doanh nghiệp ủng hộ 10 tỷ đồng; Ngân hàng SeABank, Bac Abank, Tập đoàn Vingroup và Tập đoàn FLC, mỗi doanh nghiệp ủng hộ 5 tỷ đồng. 

Trước đó, Quỹ đổi mới sáng tạo và Viện nghiên cứu Dữ liệu lớn thuộc Tập đoàn Vingroup cũng đã tài trợ khoảng 20 tỷ đồng cho 3 dự án nghiên cứu ứng phó nhanh với dịch Covid-19. Hội doanh nhân trẻ Việt Nam do ông Đặng Hồng Anh làm Chủ tịch đã huy động được 5 tỷ đồng từ các cá nhân và doanh nghiệp hội viên để ủng hộ Chính phủ sản xuất 10.000 bộ kit phát hiện nhanh Covid-19.

Trên đây là những ví dụ đại diện cho hàng nghìn người thuộc các giai tầng khác nhau có tấm lòng nhân ái và đề cao trách nhiệm công dân, họ đã cùng hàng trăm doanh nghiệp sát cánh cùng cả nước trong cuộc chiến chống Covid-19.

Đó là mấy chục nghìn người đã tự giác khai báo khi ở vùng dịch trở về hay có biểu hiện nghi ngờ nhiễm Covid-19, hoặc thuộc các vùng buộc phải cách ly để phòng dịch đã chấp hành nghiêm chế độ cách ly, nhằm đảm bảo an toàn cho người thân và cả cộng đồng. Ý thức trách nhiệm của họ đóng vai trò rất quan trọng đối với thành công của cuộc chiến chống Covid-19. 

Tương phản với những việc làm thơm thảo trên đây là những người vì lòng tham, đã lợi dụng dịch bệnh để trục lợi; cố tình tung tin thất thiệt làm cho cộng đồng thêm lo lắng, hoang mang trước đại dịch; hoặc những người ở vùng dịch trở về hoặc những người có triệu chứng của bệnh nhân Covid-19 đã không tự giác khai báo, không có ý thức phòng ngừa dịch bệnh cho người khác và cộng đồng. 

Rất nhiều người thuộc các đối tượng trên đây đã bị xử phạt, nhưng vì hám lợi nên tình trạng buôn bán bất hợp pháp; làm khẩu trang nhái, khẩu trang giả vẫn chưa thuyên giảm; tình trạng tung tin bịa đặt về Covid-19 trên mạng xã hội vẫn tràn lan; thiếu trách nhiệm với cộng đồng nên vẫn có những người không tự giác khai báo khi ở vùng dịch trở về.

Có lẽ xử phạt hành chính chưa đủ sức răn đe đối tượng này. Vì vậy, cơ quan pháp luật cần áp dụng các điều luật quy định về các tội danh buôn lậu, làm hàng giả, hàng nhái; tội tung tin thất thiệt; tội không tự giác khai báo làm lây lan dịch bệnh trong Bộ luật hình sự đối với những kẻ tham lam trục lợi; những kẻ ác tâm trong đại dịch Covid-19; những người thiếu trung thực, thiếu tự giác khai báo khi mình có các nguy cơ nhiễm Covid-19. 

Nguyễn Huy Viện