Những năm 2000, bộ sách Danh họa thế giới do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành thực sự là một sự kiện lớn, không chỉ cho những em nhỏ mà ngay cả với những họa sĩ tên tuổi, đó là món ăn tinh thần vô cùng bổ ích. Bộ sách in riêng từng danh họa, khoảng 50 trang và sau đó tập hợp thành bốn cuốn sách lớn và đều được đón nhận tích cực.
Loạt sách kỷ niệm 60 năm NXB Kim Đồng
Để có được bộ sách này, NXB Kim Đồng đã quy tụ nhiều họa sĩ, nhà phê bình nổi tiếng như Nguyễn Quân, Phan Cẩm Thượng, Lương Xuân Đoàn... kết hợp với các họa sĩ đang trực tiếp công tác như Phạm Quang Vinh, Tô Chiêm. Tuy không đạt doanh số cao như những bộ truyện tranh có khi lên đến hàng triệu bản nhưng bộ sách này và nhiều bộ sách tinh hoa thế giới như về kiến trúc, về danh thắng, kỳ quan, khoa học...của NXB Kim Đồng thực sự là "nguồn dinh dưỡng" quý giá cho nhiều thế hệ người đọc.
Giai đoạn đó, nhiều nhà phê bình mỹ thuật đánh giá, bộ sách "Danh họa thế giới" là một sự kiện nổi bật trong năm của mỹ thuật. 60 năm qua và ngay cả hiện nay, là một hành trình đầy nỗ lực không mệt mỏi của NXB Kim Đồng trong việc mang những trang sách đẹp, nội dung bổ ích đến với bạn đọc nhỏ tuổi nói riêng, bạn đọc cả nước nói chung.
Trong hồi ký của mình, nhà văn - họa sĩ Thy Ngọc- một trong những sáng lập viên của Nhà xuất bản đã nói lên sự trăn trở của các BTV- họa sĩ: "…Ngay từ ban đầu các họa sĩ vẽ bìa đã có ý thức về loại bộ, các thể loại được khoác những bộ áo khác hẳn nhau, để các em phân biệt thể loại dễ dàng khi tìm đọc. Tuy chưa rõ rệt ra từng lứa tuổi nhưng đó là những bước đi đầu tiên cho các loại, bộ sách sau này. Ngoài áo bìa của từng thể loại, ban biên tập quyết định mỗi cuốn sách in ra dù dày hay mỏng cũng phải có ba minh họa. Chủ trương này có ngay từ cuốn sách đầu tiên vì sách thiếu nhi nhất định phải có tranh vẽ ”.
Các họa sĩ biên tập mỹ thuật giai đoạn này là Thy Ngọc, Mai Văn Hiến đã bỏ rất nhiều công sức để mời các họa sĩ tham gia cộng tác vẽ cho NXB. Ngoài những họa sĩ đã thành danh từ trước cách mạng Tháng Tám, các BTV họa đặt sự chú ý của mình tới lớp trung cấp mỹ thuật đầu tiên sau khi hòa bình trở lại trên Miền Bắc - khóa Tô Ngọc Vân của trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam, rồi tới các họa sĩ thuộc quân đội, các đơn vị xuất bản bạn, xưởng phim hoạt hình... Và chỉ hơn một tháng tính từ ngày ra mắt 17-6-1957, tám cuốn sách đầu tiên đã được phát hành ra mắt các em.
Giai đoạn sau này, truyền thống ấy vẫn không ngừng được đẩy mạnh. Các họa sĩ có phong cách hiện đại trong sáng tác được NXB mời tham gia vẽ bìa sách và minh họa cho các ấn phẩm. Chất lượng mỹ thuật trên từng cuốn sách đã được thay đổi, đa dạng và phong phú hơn trước rất nhiều.
Nhờ vậy NXB đã có thêm một đội ngũ họa sĩ - cộng tác viên trẻ làm thay đổi diện mạo mỹ thuật sách của nhà xuất bản. Phần lớn họ đều là các họa sĩ "tiên phong" trong thời kỳ đổi mới của mỹ thuật Việt Nam. Từ một Thành Chương chắc khỏe, tinh tế, Lương Xuân Đoàn bảng lảng, đầy chất thơ, Hà Trí Hiếu quê mùa, mộc mạc, Thọ Tường hồn nhiên, thơ ngây, rồi Đặng Xuân Hòa, Đỗ Hoàng Tường, Nguyễn Trung, Đỗ Phấn...
Họa sĩ, nhà phê bình Phan Cẩm Thượng, cộng tác viên thân thiết của NXB Kim Đồng, nhận định: "Có thể nói thiếu nhi Việt Nam đã được hưởng một nguồn tri thức có chất lượng thẩm mỹ cao từ các loại sách của NXB Kim Đồng”.
Minh họa của họa sĩ Phạm Hà Hải trong cuốn 'Dâng' của thi hào Tagore sắp phát hành
Họa sĩ Thành Chương khái quát: “... Đối với trẻ em, mĩ thuật là một vùng trời bao la cho trí tưởng tượng của các em phát triển. Mĩ thuật không những là cái gốc mà còn là cánh cửa mở ra vô cùng cho các em. Cho đến bây giờ tôi thấy NXB Kim Đồng đã làm rất tốt việc tạo ra trong mỗi cuốn sách của mình những tranh bìa, minh họa giúp các em có thêm hiểu biết, nâng cao trình độ thẩm mĩ của các em. Vẽ sách thiếu nhi, người họa sĩ phải là người rất yêu con trẻ và rất hiểu tâm lý, đời sống, suy nghĩ của trẻ em".
Hiện tại, NXB Kim Đồng đã có một đội ngũ BTV mĩ thuật thật trẻ trung, năng động, một đội ngũ cộng tác viên là cả trăm họa sĩ tên tuổi các thế hệ... Sự kết hợp này tạo nên sự đa dạng nhiều sắc thái trong vẻ đẹp hình hài của những cuốn sách. Cùng với sự phát triển của công nghệ in ấn và tay nghề đã giúp cho NXB nâng được chất lượng mỹ thuật của những ấn phẩm của mình lên một tầm cao mới. Và hi vọng một ngày nào đó những cuốn sách đẹp của NXB Kim Đồng sẽ được bày trên các kệ sách ở mọi nơi trên thế giới.
Nhân 60 năm thành lập, kế hoạch xuất bản đang được triển khai gồm gần 70 cuốn sách. Những cuốn sách “Vàng” đã in trong suốt nửa thế kỉ qua như "Dế mèn phiêu lưu kí" của Tô Hoài, "Cái Tết của mèo con" của Nguyễn Đình Thi, "Dòng sông thơ ấu" của Nguyễn Quang Sáng, "Biên niên sử Thế giới bằng hình" , và cả những cuốn sách không ai nghĩ sẽ được in ở NXB Kim Đồng nhưng lần kỉ niệm này cũng có mặt đó là cuốn thơ Dâng của thi hào Tagore. Những cuốn sách này có được sự cộng tác của những họa sĩ có tiếng vẽ bìa và minh họa như Nguyễn Thị Hiền, Hà Trí Hiếu, Nguyễn Công Hoan, Phạm Hà Hải, Tạ Huy Long, Bích Khoa, Trương Văn Ngọc, Vũ Thùy Dung, Lý Minh Phúc... Đó là những ấn phẩm thực sự đáng được chờ đón.
Tô Chiêm
.svg){kind=icon}
