Tại buổi lễ, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đặc biệt biểu dương Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam đã không ngừng phát triển và có nhiều đóng góp ý nghĩa, thiết thực cho công tác đối ngoại nhân dân, góp phần vào thành tựu chung của ngoại giao Việt Nam, qua đó, triển khai thực hiện hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước trong các giai đoạn phát triển đất nước.
Những đóng góp của Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam trong tham gia đấu tranh, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, đóng góp tích cực trong phong trào nhân dân thế giới thông qua các sáng kiến, hoạt động, các diễn đàn, cơ chế hợp tác nhân dân song phương và đa phương, cũng như triển khai hiệu quả công tác nghiên cứu, tham mưu chính sách và thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền đối ngoại.
Đặc biệt, Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam đã góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác, thúc đẩy sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với sự nghiệp đổi mới đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, thúc đẩy và bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; đóng góp tích cực vào các nỗ lực chung của nhân loại vì một thế giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Trong một bài viết mới đây, PGS, TS. Hà Hùng Cường- Chủ tịch Quỹ Hoà bình và Phát triển Việt Nam, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã nhìn lại 20 năm phụng sự cho sự nghiệp giữ gìn hoà bình và phát triển đất nước của Quỹ:
Cách nay 20 năm, đất nước ta bước vào thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng, trong đó có việc chuẩn bị gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) trong bối cảnh tiến trình toàn cầu hoá đang được thúc đẩy mạnh mẽ trên thế giới. Hoà bình và phát triển là xu thế chính, chủ đạo, mở ra những thời cơ thuận lợi, nhưng đồng thời cũng nổi lên các thách thức mới.
Trên mặt trận đối ngoại nhân dân, nhiều phong trào, thiết chế, diễn đàn đa phương phi chính phủ được hình thành và có tiếng nói ngày càng quan trọng trong đời sống chính trị quốc tế. Bối cảnh tình hình đó đặt ra nhu cầu cần hình thành ở nước ta một tổ chức công cụ kiểu mới để triển khai thực hiện các nhiệm vụ mới trong lĩnh vực công tác đối ngoại nhân dân, nhằm đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đó là bối cảnh và cũng là lý do ra đời của Quỹ Hoà bình và Phát triển Việt Nam - một tổ chức thành viên mới của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam được thành lập theo sáng kiến của Bà Nguyễn Thị Bình, nguyên Phó Chủ tịch nước, cùng một số nhà hoạt động đối ngoại nhân dân, với sự ủng hộ của Lãnh đạo Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam.
Ngày 9/4/2003, Đại hội thành lập Quỹ đã được tổ chức trọng thể tại Hà Nội, bầu ra Ban lãnh đạo Quỹ gồm bà Nguyễn Thị Bình làm Chủ tịch, các ông Nguyễn Quang Tạo, Nguyễn Văn Thanh làm Phó Chủ tịch, ông Trần Đắc Lợi làm Tổng thư ký. Các ông Phạm Văn Chương, Nguyễn Văn Huỳnh được bầu làm Uỷ viên Ban Thường vụ Hội đồng Quỹ nhiệm kỳ I.
Trong suốt 20 năm qua, Quỹ Hoà bình và Phát triển Việt Nam luôn là tổ chức có nhiều hoạt động thường xuyên nhất trong hệ thống tổ chức thành viên của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, có nhiều đóng góp thiết thực, hiệu quả cho công tác đối ngoại nhân dân nói riêng và cho sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc nói chung.
Trong công tác đối ngoại nhân dân, Quỹ đã nhanh chóng thiết lập và mở rộng quan hệ đối ngoại. Hoạt động đối ngoại của Quỹ rất phong phú và đa dạng. Trước hết, Quỹ đã hiện diện và hoạt động có hiệu quả tại các diễn đàn đa phương quan trọng nói trên. Tại các diễn đàn này, Quỹ đã tích cực giới thiệu về những thành tựu của công cuộc Đổi mới và con đường phát triển của đất nước nhằm tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của bạn bè và đối tác quốc tế đối với Việt Nam, đấu tranh chống lại các hoạt động và luận điệu xuyên tạc, chống phá Việt Nam của các thế lực phản động, thù địch, đồng thời, đóng góp có trách nhiệm vào sự nghiệp chung vì một khu vực, thế giới hoà bình, phát triển công bằng và bền vững.
Bên cạnh đó, Quỹ cũng đã chủ động tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo quốc tế, khu vực về các chuyên đề khác nhau trong các lĩnh vực hoà bình và phát triển nhằm nhận diện, làm rõ các thời cơ, thách thức và đề xuất giải pháp đối với các vấn đề đặt ra đối với Việt Nam, khu vực và thế giới.
Đồng thời, Quỹ cũng chú trọng phát triển quan hệ đối tác, triển khai các hoạt động trao đổi, hợp tác song phương nhằm củng cố quan hệ hữu nghị, đoàn kết với nhiều tổ chức nhân dân các nước tại các châu lục.
Trong các hoạt động đối ngoại, Quỹ luôn nhất quan đề cao các giá trị hoà bình, dân chủ, chính nghĩa, công bằng, tiến bộ và văn minh, vì một Việt Nam độc lập, tự chủ, phát triển thịnh vượng, bền vững, có quan hệ hữu nghị và hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với tất cả các nước trên thế giới.
Thông qua các hoạt động này, Quỹ đã tranh thủ được sự đồng tình, ủng hộ của nhiều tổ chức nhân dân các nước đối với Việt Nam, vận động được nhiều tổ chức lên tiếng, tham gia bảo vệ lợi ích của Việt Nam trên các vấn đề dân chủ, nhân quyền, chủ quyền biển đảo và công lý cho nạn nhân chất độc da cam/dioxin tại Việt Nam. Đồng thời, Quỹ cũng đã huy động được tài trợ của nhiều đối tác để triển khai các hoạt động hỗ trợ người nghèo, nạn nhân chiến tranh, bảo vệ môi trường, thúc đẩy bình đẳng giới...
Công tác nghiên cứu, tham mưu là một trong những thế mạnh được Quỹ tích cực phát huy có hiệu quả cao trong suốt 20 năm qua. Quỹ là một trong số không nhiều các tổ chức, cơ quan của Việt Nam có các sản phầm nghiên cứu sâu về chủ nghĩa tự do mới và mặt trái của tiến trình toàn cầu hoá, về những bất cập trong thực tiễn hoạt động đầu tư, thương mại, sở hữu trí tuệ của các tập đoàn xuyên quốc gia, đưa ra các khuyến nghị về bảo vệ độc lập tự chủ, cảnh báo các nguy cơ lệ thuộc, sa vào bẫy nợ, huỷ hoại môi trường và phát triển thô lậu (lumpen development)… trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Một trong những vấn đề được Quỹ đặc biệt quan tâm và sớm đầu tư nghiên cứu là về hậu quả chất độc da cam/dioxin tại Việt Nam. Trên cơ sở đó, Quỹ đã tích cực đóng góp thúc đẩy và hỗ trợ việc thành lập Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam (VAVA) cũng như vụ kiện của VAVA và các nạn nhân chống lại các tập đoàn hoá chất Mỹ. Chủ tịch Quỹ Nguyễn Thị Bình cũng đồng thời là Chủ tịch danh dự của Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam.
Cho rằng vốn quý nhất của đất nước là con người, Quỹ đã ưu tiên nghiên cứu lĩnh vực giáo dục nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu phát triển trong bối cảnh mới với 3 đề tài tập trung vào cải cách đối với người dạy và người học.
Một số nghiên cứu về giáo dục đã được nhà xuất bản uy tín phát hành như cuốn Hệ giá trị người Việt - Mục tiêu phát triển nhân cách người học của hệ thống giáo dục, Thử bàn về định hướng phát triển giáo dục phổ thông 10-15 năm tới, dịch và xuất bản cuốn Vị thế nhà giáo của UNESCO.
Bên cạnh đó, vấn đề phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, nông nghiệp, bảo vệ môi trường, bảo trợ xã hội… cũng được Quỹ chú trọng nghiên cứu thông qua việc tổ chức các cuộc tọa đàm, hội thảo nhằm tăng cường trao đổi, chia sẻ thông tin, phân tích, đánh giá và đưa ra các khuyến nghị giải pháp.
Trong bối cảnh các thế lực thù địch tìm cách thúc đẩy “diễn biến hoà bình” và chống phá Việt Nam trên lĩnh vực dân chủ, nhân quyền tại các diễn đàn quốc tế, Quỹ đã phối hợp với Mạng lưới Đoàn kết nhân dân Nam-Nam triển khai dự án nghiên cứu về vấn đề dân chủ, làm rõ bản chất và hình thức của dân chủ, các tiêu chí và điều kiện của dân chủ để bảo đảm có được một thể chế quyền lực chính trị thực sự là của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.
Đồng thời, Quỹ cũng đã đầu tư nghiên cứu về vấn đề nhân quyền để tham gia trình bày, đấu tranh tại các diễn đàn của Hội đồng Nhân quyền, AICHR và các diễn đàn nhân dân khu vực và quốc tế. Những năm gần đây, Quỹ đã chú trọng mở rộng phạm vi nghiên cứu, tham mưu trong lĩnh vực xây dựng Nhà nước pháp quyền nhằm góp phần thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Trung bình mỗi năm Quỹ tổ chức từ 10-12 cuộc toạ đàm, hội thảo về tình hình, xu thế, trật tự, cục diện thế giới và khu vực, về chính sách và hành động của các nước lớn, về các điểm nóng và các vấn đề quốc tế đang nổi lên, về các thách thức an ninh phi truyền thống...
Công tác thông tin đối ngoại cũng là một điểm sáng trong hoạt động của Quỹ trong 20 năm qua. Từ kết quả nghiên cứu, thu thập và trao đổi thông tin, Lãnh đạo và thành viên của Quỹ đã viết nhiều cuốn sách và hàng trăm bài báo cho các báo và tạp chí về những vấn đề quốc tế và trong nước quan trọng như: toàn cầu hóa, chủ nghĩa tự do mới, xu thế của thời đại, hội nhập quốc tế, khủng hoảng kinh tế, các cuộc xung đột; cây trồng biến đổi gen, phát triển nông nghiệp bền vững, biến đổi khí hậu, hậu quả chất độc da cam/dioxin, tình hình Biển Đông, Đông Nam Á, châu Á-Thái Bình Dương; về tình hình kinh tế-xã hội, giáo dục, hội nhập quốc tế, phát triển nông nghiệp bền vững, biến đổi khí hậu, xây dựng Đảng.
Từ năm 2004, Quỹ đã xuất bản định kỳ 2 tháng Bản tin Hòa bình và Phát triển, với nội dung phong phú. Năm 2008, Quỹ đã cho ra mắt Trang thông tin điện tử ̣bằng tiếng Anh.
Đến tháng 5/2020, với sự giúp đỡ có hiệu quả của Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel, Trang thông tin điện tử của Quỹ đã được nâng cấp toàn diện với giao diện hoàn toàn mới gồm hai phiên bản tiếng Việt và tiếng Anh, trở thành kênh thông tin đối ngoại và đối nội chủ yếu của Quỹ.
Từ ngày được nâng cấp, Trang thông tin điện tử của Quỹ đã hoạt động liên tục, số lượng truy cập ngày càng cao với nhiều thông tin, bài viết, bài nghiên cứu có giá trị giúp độc giả nắm rõ hơn tình hình quốc tế, các vấn đề đối ngoại và đường lối, chính sách, quan điểm, thành tựu của Việt Nam.
Hồng Vũ (tóm lược)