Trong 6 nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội, xe máy và ô tô chiếm tới 70% lượng chất độc thải ra môi trường. Đáng nói, tại các thành phố lớn, hàng triệu xe máy cũ nát không đảm bảo về giới hạn khí thải nhưng vẫn lưu hành.
Hiện nay, xe máy vẫn là phương tiện đi lại chủ yếu, chiếm trên 90% lượng phương tiện giao thông của người dân nước ta.
TS. Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ sở hữu và sử dụng xe máy cao nhất thế giới. Thống kê đến tháng 9/2024, cả nước có 77 triệu xe máy đăng ký, đưa tỷ lệ sở hữu xe máy trên 1.000 dân lên tới 770 xe.
Hiện xe máy chưa phải chịu kiểm định an toàn kỹ thuật (sắp tới mới thực hiện kiểm định về khí thải) dẫn tới tình trạng một số xe máy đã cũ nát, không bảo đảm an toàn vẫn lưu hành.
Xe máy vẫn chưa phải kiểm định an toàn kỹ thuật. Ảnh: Phạm Hải
Tuy nhiên, theo kết quả từ chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy tại một số thành phố lớn ở nước ta cho thấy, xe sử dụng trên 5 năm có xu hướng phát thải vượt giới hạn cho phép. Trong đó tại Hà Nội, tỷ lệ xe không đạt TCVN 6438:2018 mức 1 là 54,2% và không đạt mức 2 là 60,65%. Cũng tại Hà Nội, tỷ lệ xe cũ nát chiếm khoảng 40%.
Trong khi đó, theo một khảo sát của Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Bộ GTVT), trong 6 nguồn gây ô nhiễm không khí của Hà Nội thì xe máy và ô tô chiếm tới 70% lượng chất độc thải ra môi trường.
Cần sớm kiểm định khí thải xe máy
Trước thực trạng này, tại hội thảo về xe máy tổ chức mới đây, ông Trần Hữu Minh cho rằng, các thách thức và giải pháp trong bảo đảm an toàn giao thông cho xe máy cần phải được ưu tiên trong các chương trình bảo đảm trật tự an toàn giao thông trong thời gian tới.
Trong khi đó, nhiều chuyên gia cũng nhấn mạnh tới lộ trình kiểm định khí thải đối với loại phương tiện này. Bởi vì, tại Điều 42 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định về bảo đảm an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ. Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.
Tuy nhiên, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, từ ngày 1/1/2025 chưa thực hiện kiểm định khí thải đối với tất cả xe máy. Lộ trình của việc kiểm định khí thải xe máy sẽ thực hiện theo Luật Bảo vệ môi trường, được thực hiện tại các cơ sở kiểm định khí thải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
Theo TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nhiều nước trên thế giới đã thực hiện kiểm soát khí thải đối với các loại phương tiện này từ lâu và cho kết quả tích cực. Chính vì vậy, nếu chúng ta để càng lâu thì càng khó. Dó đó, các chuyên gia kiến nghị cần triển khai sớm và xây dựng lộ trình phù hợp.
Bộ GTVT đang hoàn thiện dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp.
Dự kiến quyết định được ban hành, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025. Theo đó, dự thảo quyết định bổ sung lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải ở mức cao hơn, "sạch hơn" đối với một số loại xe.
Cụ thể, xe mô tô hai bánh nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp trong nước được nâng từ mức 3 lên mức 4 từ 1/7/2027. Theo ban soạn thảo, nếu như tiêu chuẩn khí thải mức 4 được áp dụng đối với xe mô tô, sẽ giảm được 50 - 60% khí độc hại phát thải từ loại phương tiện này, với mức độ tăng trưởng về số lượng xe máy đưa vào hằng năm hiện nay (khoảng 3 triệu xe/năm) sẽ đem lại hiệu quả đáng kể đối với công tác bảo vệ môi trường không khí.
.svg){kind=icon}
