Góp ý về chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS trong dự thảo Luật Đất đai

Làm rõ hơn những vấn đề liên quan đến chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Đất đai có ý nghĩa rất quan trọng nhằm hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý và sử dụng đất đồng bộ và phù hợp với thể chế phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo mục tiêu Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của BCH Trung ương Đảng khóa XIII.

Đây là dự án Luật quan trọng, có tác động rất lớn đến đời sống kinh tế - xã hội của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Theo đó, Thường trực Hội đồng Dân tộc đã và đang tổ chức nhiều hoạt động lấy ý kiến nhân dân, chuyên gia, nhà khoa học, chính quyền các địa phương làm căn cứ xây dựng báo cáo tham gia thẩm tra Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để trình Kỳ họp thứ Năm của Quốc hội, đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu chính đáng, hợp pháp của đồng bào dân tộc thiểu số.

Thường trực Hội đồng Dân tộc đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức, các nhà khoa học, chuyên gia để nghiên cứu, tham vấn lựa chọn vấn đề liên quan đến chính sách, pháp luật đối với đồng bào DTTS; lấy ý kiến của UBND các tỉnh vùng đồng bào DTTS&MN; tổ chức 02 hội thảo chuyên đề tại vùng Tây Bắc, Tây Nguyên. Bên cạnh đó, các thành viên Hội đồng Dân tộc đã tích cực tham gia nhiều hội nghị lấy ý kiến nhân dân, hội thảo đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật do Chính phủ và một số bộ, ngành, địa phương tổ chức.

Qua đó, làm rõ hơn những vấn đề liên quan đến chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS để làm căn cứ xây dựng Báo cáo tham gia thẩm tra dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XV.

Tiếp nối các hoạt động của chương trình Phiên họp toàn thể lần thứ 6 của Hội đồng Dân tộc tại thành phố Cần Thơ, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm nêu rõ, Hội đồng Dân tộc tổ chức Hội thảo Góp ý về chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Đây là hội thảo toàn quốc, mang tính chất trung tâm trong chuỗi các hội thảo với thành phần tham dự gồm đại diện các tỉnh có đông đồng bào DTTS không chỉ từ các địa phương vùng Tây Nam Bộ mà còn từ các địa phương khác trên địa bàn cả nước với những đặc thù riêng, đa dạng.

Cần quy định cụ thể về quyền bình đẳng được tiếp cận đất đai của đồng bào DTTS

Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe tham luận của các đại biểu đến từ các cơ quan, các chuyên gia, nhà khoa học nhưng đều có liên quan đến việc xây dựng và thực thi chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS với những góc nhìn, cách tiếp cận khác nhau, trong đó có việc thực hiện chính sách giao đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS (Theo Điều 27, Luật Đất đai năm 2013). Qua đó làm rõ những quy định, chính sách chưa phù hợp; những vướng mắc, bất cập và vấn đề đặt ra cần sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu thể chế hóa đầy đủ tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của BCH Trung ương Đảng khóa XIII, vừa đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu chính đáng, hợp pháp của đồng bào DTTS.

Theo các đại biểu, việc quy định bồi thường vật nuôi chưa bao quát được tất cả vật nuôi, do vậy không có cơ sở pháp lý để bồi thường cho người dân. Dự thảo Luật chưa có quy định mật độ cây trồng trong bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất nên cần bổ sung quy định chi tiết về nguyên tắc bồi thường cây trồng, vật nuôi. Trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, cần cụ thể hóa vấn đề nguồn lực thực hiện các chính sách dân tộc, quan tâm triển khai thực hiện tốt chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số vào trong Luật; bổ sung quy định cho phép cộng đồng dân cư sử dụng đất, trong đó có đồng bào dân tộc thiểu số được góp vốn bằng quyền sử dụng đất để phát triển kinh tế, tăng thu nhập, ổn định cuộc sống.

Luật cần quy định cụ thể về hình thức, phương án góp vốn để ràng buộc trách nhiệm và nghĩa vụ của từng thành viên trong cộng đồng dân tộc thiểu số; quy định trách nhiệm của cơ quan chức năng ở địa phương trong hoạt động trợ giúp pháp lý về lĩnh vực đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số nhằm tránh tình trạng lợi dụng sự thiếu hiểu biết để chiếm dụng quyền sử dụng đất, thâu tóm đất đai, nhất là đất sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số.

Các đại biểu cũng đề nghị, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định cụ thể về quyền bình đẳng được tiếp cận đất đai của đồng bào dân tộc thiểu số; đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số rất ít người; nghĩa vụ, trách nhiệm của đồng bào dân tộc thiểu số đối với đất đai và Nhà nước; trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; trách nhiệm về tài chính của Nhà nước trong thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; các hành vi bị nghiêm cấm…

Cần bổ sung vào Dự thảo mục riêng, quy định về “Đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số”

Theo ông Lê Sơn Hải, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, để thực hiện hiệu quả các chính sách về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, khắc phục những mặt còn tồn tại, hạn chế, cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về đất đai gắn với công tác dân tộc như quan tâm quán triệt sâu sắc tinh thần Nghị quyết 24-NQ/TW ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc, Kết luận 65-KL/TW của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW.

Đặc biệt quan tâm lãnh đạo thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam bộ, nơi các thế lực thù địch thường xuyên lợi dụng lòng tin của đồng bào dân tộc thiểu số để chống phá Đảng và Nhà nước; lãnh đạo giải quyết tốt vấn đề lũng đoạn thị trường đất đai, thâu tóm đất sản xuất; vấn đề di cư tự do.

Ông Lê Sơn Hải cho rằng, cần xem xét, bổ sung vào Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) mục riêng quy định về “Đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số” nhằm bảo vệ quyền lợi và chỉ rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của đồng bào dân tộc thiểu số đối với vấn đề đất đai, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số; trong đó nên quy định cụ thể về quyền bình đẳng được tiếp cận đất đai của đồng bào dân tộc thiểu số; đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số rất ít người; nghĩa vụ, trách nhiệm của đồng bào dân tộc thiểu số đối với đất đai và Nhà nước; trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; trách nhiệm về tài chính của Nhà nước trong thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số…

Ghi nhận những đóng góp tại Hội thảo, phát biểu kết luận, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị Thường trực Hội đồng Dân tộc, Tiểu ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường của Hội đồng Dân tộc nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa các ý kiến đóng góp tại Hội thảo. Trên cơ sở các kết quả đã thực hiện, khẩn trương hoàn thiện nội dung tham gia thẩm tra dự án Luật gửi đến Ủy ban Kinh tế; quá trình thực hiện cần phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Ủy ban Kinh tế và cơ quan soạn thảo (Bộ Tài nguyên và Môi trường); tổng hợp báo cáo với UBTVQH những vấn đề còn vướng mắc lớn đến chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS để xem xét, cho ý kiến.