Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị định số 82/2010/NĐ-CP của Chính phủ, việc dạy và học tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số trong các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên đã được thực hiện khá tốt. Kết quả này là do các địa phương đã quan tâm phát triển, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ giáo viên tiếng dân tộc thiểu số.
Theo đánh giá, sau hơn 10 năm thực hiện Nghị định số 82/2010/NĐ-CP của Chính phủ, việc dạy và học tiếng nói, chữ viết của DTTS trong các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên đã được thực hiện khá tốt.
Hiện tại, cả nước có 6 tiếng DTTS được tổ chức dạy học chính thức gồm: tiếng Mông; Ê đê; Jrai; Bahnar; Chăm và Khmer tại 21 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Hàng năm khoảng hơn 600 trường học, với 4.500 lớp học và 110 nghìn học sinh được học tiếng DTTS. Số học sinh được học tiếng DTTS chiếm khoảng 3,9% tổng số học sinh DTTS ở cấp học phổ thông.
Bên cạnh 6 tiếng DTTS chính thức được dạy, còn có 7 tiếng DTTS đang triển khai dạy thực nghiệm trong trường phổ thông là: Hoa; Chăm; Thái; Cơ-Tu; Tà ôi; Pa cô; Bru Vân Kiều. Quy mô thực hiện 7 tiếng DTTS này ở hàng trăm trường, với hàng chục nghìn học sinh được học tiếng DTTS.
Bắt đầu từ năm học 2022-2023, thực hiện dạy tiếng DTTS theo chương trình và sách giáo khoa tiếng DTTS mới. Trước đó, trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, môn học tiếng DTTS là môn học tự chọn.
Tuy nhiên, hiện tại giáo viên dạy tiếng dân tộc thiểu số vẫn thiếu về số lượng, không đồng đều về chất lượng.
Thống kê cho biết, năm học 2020-2021, cả nước có 1026 giáo viên tiếng dân tộc thiểu số, chiếm 0,2% tổng số giáo viên các cấp học phổ thông. Giáo viên dạy tiếng dân tộc thiểu số có ở cả ba cấp học thuộc bậc học phổ thông, trong đó cấp Tiểu học chiếm gần 90% số giáo viên tiếng dân tộc thiểu số trong cả nước.
Hiện nay chỉ có giáo viên tiếng Khmer được đánh giá là cơ bản đạt trình độ chuẩn đào tạo về chuyên môn tiếng dân tộc theo quy định. Và cả nước hiện chỉ có một trường đại học đào tạo giáo viên chính quy và cấp bằng chuẩn trình giáo viên tiếng DTTS là Trường Đại học Trà Vinh.
Trong khi đó, Bộ GD-ĐT đã ban hành 8 chương trình tiếng dân tộc thiểu số dạy học trong trường phổ thông và biên soạn 8 bộ sách giáo khoa để đưa vào dạy học trong nhà trường. Và để triển khai chương trình tiếng DTTS mới đến năm học 2024-2025 cần thêm khoảng gần 4.000 giáo viên, đến năm 2029-2030 là khoảng hơn 9.000 giáo viên dạy 8 thứ tiếng là Bahnar, Chăm, Khmer, Ê đê, Jrai, Mnông, Mông, Thái.
Giải pháp tình thế để nâng cao chất đội ngũ giáo viên tiếng DTTS, các địa phương có giảng dạy tiếng DTTS đã tổ chức đào tạo bổ trợ kiến thức theo các mô hình khác nhau. Song chủ yếu là đào tạo theo mô hình bổ trợ, bồi dưỡng kiến thức trên nền tảng giáo viên cấp tiểu học. Giáo viên tiểu học ngoài chuyên môn được đào tạo chính thức, giáo sinh được đào tạo bổ sung kiến thức, kỹ năng ngôn ngữ tiếng dân tộc thiểu số. Các hình thức đào tạo theo hướng bổ sung kiến thức, kỹ năng nên giáo viên được đào tạo không được cấp văn bằng.
Để đẩy mạnh đào tạo giáo viên tiếng dân tộc thiểu số đạt chuẩn trình độ theo quy định; thực hiện đào tạo giáo viên tiếng dân tộc thiểu số theo các phương thức phù hợp (văn bằng hai, cử tuyển, đào tạo theo địa chỉ,...); tăng cường bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiếng dân tộc thiểu số về đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá; nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục có liên quan về kiến thức dân tộc và quản lý dạy học tiếng dân tộc thiểu số, đầu năm ngoái, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình “Nâng cao chất lượng dạy học các môn tiếng dân tộc thiểu số trong chương trình giáo dục phổ thông giai đoạn 2021 - 2030”.
Đây là cơ sở để có thể đào tạo đội ngũ giáo viên đạt chuẩn, đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới thì cần phải có cơ sở đào tạo đạt chuẩn. Hy vọng việc triển khai bài bản sẽ sớm tháo gỡ được vướng mắc hiện nay, để giúp các trường đại học và các địa phương có thể thực hiện tốt nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiếng dân tộc thiểu số, đáp ứng các mục tiêu đã đặt ra trong phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
.svg){kind=icon}
