Bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho hay, thời gian qua, Việt Nam đã tích cực xây dựng, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Trong đó phải kể tới Nghị định số 56/2017/NĐ-CP (09/5/20217) quy định chi tiết một số điều của Luật Trẻ em; Quyết định số 830/QĐ-TTg (01/6/2021) của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng; Chỉ thị số 23/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ (26/5/2020) về tăng cường các giải pháp bảo đảm thực hiện quyền trẻ em và bảo vệ trẻ em...
Trong lĩnh vực hợp tác quốc tế, Việt Nam đã cùng các nước ASEAN thống nhất thông qua Tuyên bố về bảo vệ trẻ em khỏi tất cả các hình thức bóc lột và lạm dụng trực tuyến trong ASEAN năm 2019. Năm 2021, Việt Nam đã thông qua Tuyên bố về xóa bỏ bắt nạt trẻ em trong ASEAN; trong đó có bắt nạt trẻ em trên môi trường trực tuyến.
Từ năm 2020 đến nay, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an đã phối hợp chặt chẽ, cùng đồng hành xử lý các vấn đề liên quan trẻ em trên môi trường mạng; có văn bản xử lý kịp thời, kiên quyết đối với các hành vi vi phạm, đặc biệt, đối với các thông tin xấu, độc trên mạng xã hội như Facebook, Youtube, kiên quyết yêu cầu doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nước ngoài gỡ bỏ thông tin vi phạm.
Năm 2021, Mạng lưới ứng cứu, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng được thành lập nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và kết quả thực thi các nhiệm vụ phòng, chống xâm hại trẻ em trên môi trường mạng, góp phần nâng cao nhận thức xã hội và tạo lập một môi trường mạng an toàn, lành mạnh cho trẻ em.
Bên cạnh đó, hàng năm, công tác tập huấn cho trẻ em nòng cốt một số tỉnh, thành phố về kỹ năng tự bảo vệ mình khi tham gia môi trường mạng và kỹ năng tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng cũng được chú trọng tổ chức.
Đặc biệt, trong thời gian qua, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã phối hợp với các tổ chức, đơn vị có liên quan tổ chức chiến dịch, hoạt động truyền thông về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; xây dựng tờ rơi, tài liệu, clip hướng dẫn kỹ năng an toàn trên mạng cho trẻ em trên môi trường mạng. Những tài liệu này đã được gửi đến các tỉnh, thành phố và đăng tải trên website của Cục Trẻ em, Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em số 111.
Xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm là bảo đảm sự tham gia an toàn, lành mạnh của trẻ em trên môi trường mạng, bà Nguyễn Thị Nga cho biết, thời gian tới, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tiếp tục xây dựng, tích hợp các kênh thông báo trực tuyến về các vấn đề liên quan đến trẻ em trên môi trường mạng với Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em số 111.
Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã chủ động thông tin, có công văn đề nghị kiểm tra, xử lý các nội dung đăng tải trên các báo điện tử, mạng xã hội có nội dung xấu, độc, ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em ngay khi phát hiện các thông tin trên báo điện tử, mạng xã hội và từ phản ánh của người dân qua Tổng đài 111.
Cuối 2023, Tổng đài 111 đã tiếp nhận 240 cuộc gọi có nội dung liên quan tới xâm hại trẻ em trên môi trường mạng, trong đó có 67 cuộc gọi liên quan tới xâm hại tình dục trẻ em trên môi trường mạng, 22 cuộc gọi liên quan tới các tình huống trẻ em bị bạo lực, bắt nạt trên môi trường mạng... Dựa vào các cuộc gọi tiếp nhận, nhân viên Tổng đài 111 đã thực hiện 11 ca can thiệp các tình huống xâm hại, dụ dỗ, bạo lực, xúc phạm trẻ em trên môi trường mạng.
Ngoài ra, Bộ cũng chủ động sản xuất bộ tài liệu truyền thông mẫu vừa dành cho trẻ em, vừa dành cho cha mẹ, hệ thống cán bộ của ngành lao động, thương binh và xã hội về nội dung bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành về công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Đây vừa tuyên truyền, giới thiệu những quy định của pháp luật, đồng thời nhắc nhở các địa phương quan tâm triển khai đầy đủ các quy định của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Cùng với đó, cử cán bộ vào nhóm kiểm tra liên ngành do cơ quan chủ quản là Bộ Thông tin và Truyền thông thiết lập, tiến hành công tác kiểm tra đối với các doanh nghiệp có cung cấp các sản phẩm, ứng dụng bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng phải đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam.
Bên cạnh những kết quả bước đầu thì công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng còn gặp một số vướng mắc như: việc gỡ bỏ nội dung không lành mạnh gặp khó khăn vướng mắc do nguồn cung cấp thông tin từ một số nền tảng nước ngoài; Việt Nam chưa thiết lập cơ sở dữ liệu CSAM (Child Sexual Abuse Material) gồm thông tin, dữ liệu đặc tả về hình ảnh/video xâm hại trẻ em và có cơ chế để các cơ quan chức năng và các tổ chức, doanh nghiệp liên quan tham gia cập nhật, phân tích thông tin nhằm ngăn ngừa việc đăng tải, chia sẻ các hình ảnh/video xâm hại trẻ em trên môi trường mạng..
Vì vậy, theo đại diện Cục Trẻ em, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, các cơ quan quản lý nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung chi tiết các quy định pháp luật về bảo vệ trẻ em, bảo vệ dữ liệu, thông tin cá nhân về trẻ em trên mạng. Trong đó, cần đặc biệt chú ý đến việc thiết lập cơ sở dữ liệu CSAM; tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cho trẻ em và cha mẹ về bảo vệ bí mật đời sống riêng tư của trẻ em, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; thực hiện khuyến nghị của Ủy ban Liên hợp quốc về quyền trẻ em về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng…
Nhật Hạ