Giải quyết vấn đề thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS tại Đắk Lắk

Cư Prông (huyện Ea Kar) là xã đặc biệt khó khăn của Đắk Lắk. Toàn xã có 1.172 hộ, với 80% là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), chủ yếu từ phía Bắc đến lập nghiệp.

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), từ năm 2023 đến nay, xã đã xây dựng 36 ngôi nhà cho các hộ nghèo đồng bào DTTS. 

Chẳng hạn, năm 2023, buôn M’um có 5 hộ được hỗ trợ xây nhà, đến nay các ngôi nhà đều đã xây dựng xong. Ngoài những hộ được hỗ trợ nhà, nhiều hộ dân khác trong buôn cũng được Chương trình MTQG 1719 hỗ trợ bò, cây giống để phát triển kinh tế.

Qua rà soát trên địa bàn xã Cư Prông có 268 hộ nghèo DTTS có nhu cầu về nhà ở, nhưng số lượng nhà được phân bổ ít. Địa phương họp chia về từng thôn, hộ nào đủ điều kiện làm trước, hộ nào cần hoàn thiện các thủ tục sẽ làm sau.

Được biết, cùng với chi phí hỗ trợ từ Chương trình MTQG 1719 (số tiền 40 triệu đồng/hộ), Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) cho vay ưu đãi 40 triệu đồng trong 5 năm và tỉnh hỗ trợ 4 triệu đồng, năm 2023 và 2024, huyện Ea Kar triển khai xây nhà ở cho 250 hộ đồng bào DTTS.

Còn vướng mắc, khó khăn cần xử lý

Tỉnh Đắk Lắk có 49 dân tộc cùng sinh sống, trong đó dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm 35,7%. Giai đoạn 2021 - 2025, toàn tỉnh có 130 xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong đó 54 xã khu vực III, 5 xã khu vực II, 71 xã khu vực I, 454 thôn, buôn đặc biệt khó khăn. 

Người dân đa phần sinh sống bằng nghề nông, tự cung tự cấp nên giải quyết vấn đề thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào là nhiệm vụ quan trọng. Do đó, những năm qua tỉnh luôn tích cực triển khai các chính sách về đất đai cho đồng bào DTTS nhằm góp phần giúp người dân an cư lạc nghiệp và phát triển kinh tế. 

Chẳng hạn, theo Quyết định số 2085/QĐ-TTg về Chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2017 – 2020, các huyện đã bố trí ngân sách để tạo quỹ đất sản xuất để hỗ trợ cho 448 hộ với diện tích hơn 194 ha.

Giai đoạn 2021-2024, chính sách giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt được tích hợp vào Dự án 1 Chương trình MTQG 1719. Trong đó ngân sách nhà nước đã bố trí hơn 130,3 tỷ đồng để hỗ trợ đất ở 83 hộ, nhà ở 1.983 hộ, đất sản xuất 342 hộ. Đến nay đã giải ngân hơn 23 tỷ đồng để hỗ trợ nhà ở cho 523 hộ và hỗ trợ đất ở cho 4 hộ.

Dù rất tích cực nhưng nhiều địa phương trong tỉnh Đắk Lắk còn khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS, chủ yếu do địa phương không còn quỹ đất sạch.

Tính đến nay, đã có 15/15 đơn vị hành chính cấp huyện được UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030. Theo rà soát của các địa phương, dự kiến cần bố trí 6.548,8 ha đất để giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS theo quy định.

Do đó, yêu cầu đặt ra với các cơ quan, ban, ngành, địa phương cần tiếp tục phối hợp rà soát, ưu tiên bố trí quỹ đất giải quyết cho các hộ đồng bào DTTS, người dân không có đất, thiếu đất tại địa phương theo những chính sách, chương trình của Chính phủ để tổng hợp, xác định vào quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, trình UBND tỉnh phê duyệt, làm căn cứ thực hiện.

Bên cạnh đó, định mức hỗ trợ thấp so với giá đất thực tế cũng gây khó khăn cho công tác triển khai. Hầu hết các đối tượng được hỗ trợ là hộ nghèo nên khó vận động họ đóng góp thêm kinh phí để mua đất ở, đất sản xuất. Vì vậy, cần lồng ghép nguồn lực giữa nguồn vốn Trung ương hỗ trợ và vốn vay Ngân hàng CSXH, kịp thời giải ngân để nguồn vốn Chương trình MTQG 1719 thực sự đến tay người dân hiệu quả.

Hiện HĐND tỉnh Đắk Lắk đang dự thảo Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào DTTS sinh sống trên địa bàn tỉnh, dự thảo chi tiết các mức hỗ trợ đất đai đối với 4 loại hình. Với Nghị quyết này khi ban hành sẽ giải quyết những khó khăn vướng mắc về chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào ổn định đời sống, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.