Đường sắt Cát Linh-Hà Đông chậm, Bộ trưởng GTVT nói rút ra bài học sâu sắc

XEM CLIP:

Sáng nay (3/11), thảo luận tại Quốc hội về tình hình kinh tế xã hội, ĐB Nguyễn Phi Thường (Hà Nội) cho hay, để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông, việc tập trung đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị được coi như giải pháp cứu cánh, mang tính then chốt của cả TP.HCM và Hà Nội.

ĐB Nguyễn Phi Thường

Hệ thống đường sắt đô thị ở TP.HCM, tổng chiều dài 220km, tổng mức đầu tư 25 tỷ USD. Hà Nội là 318km, tổng mức đầu tư 30 tỷ USD.

Theo ông Thường, phát triển đường sắt đô thị là xu thế tất yếu và đã rất bức bách. Tuy nhiên việc triển khai các dự án có khá nhiều vấn đề mà mẫu số chung là dự án lớn, tổng mức đầu tư rất lớn nhưng lại chậm tiến độ, đội vốn nhiều lần, gây bức xúc dư luận như dự án Cát Linh- Hà Đông, Bến Thành- Suối Tiên…

"Cơ quan có thẩm quyền cần khẩn trương tổng kết, đúc rút kinh nghiệm để các dự án sau không lặp lại điều này", ông Thường nói.

ĐB của Hà Nội đề xuất, quy hoạch đường sắt đô thị phải gắn kết với không gian và đời sống đô thị. Bởi TP.HCM và Hà Nội hiện nay đang không được thiết kế theo định hướng đô thị giao thông công cộng, mà phát triển chủ yếu theo các phương tiện cá nhân với mật độ đường rất thấp.

Cảnh quan vỉa hè, nhà phố và xe máy là đặc trưng của đô thị Việt Nam. Xe máy đang chiếm vị trí lớn trong giao thông và sẽ cạnh tranh quyết liệt với đường sắt đô thị.

Để các dự án đường sắt đô thị phát huy hiệu quả phải có lượng người đi lớn. Bởi vậy, các tuyến đường sắt chỉ là một phần thu hút người đi lại, phần quan trọng khác là các tiện ích xung quanh như bãi gửi xe cá nhân, chung cư, cao ốc, văn phòng.

Vì vậy, việc đầu tư xây dựng đường sắt đô thị phải gắn với tái cấu trúc không gian đô thị, "đo ni đóng giày" cho từng tuyến.

Quốc hội, Chính phủ cần có chính sách đầu tư đường sắt đô thị gắn với tái cấu trúc đô thị như phát triển hai bên bờ sông Hồng (Hà Nội) và sông Sài Gòn (TP HCM).

Hiện nay mỗi tuyến đường sắt đô thị do một nhà thầu với công nghệ khác nhau triển khai. Việt Nam cần sớm yêu cầu chuyển giao và làm chủ công nghệ xây dựng đường sắt đô thị; nghiên cứu mô hình đường sắt đô thị tư nhân như Nhật Bản.

Về đường sắt Cát Linh - Hà Đông, ông Thường đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo tháo gỡ các vướng mắc để cuối năm nay vận hành, không để sai hẹn về đích thêm lần thứ 9, không để kéo quá dài gây bức xúc dư luận.

“Cần đánh giá, rút kinh nghiệm các dự án ODA về đường sắt đô thị và thận trọng với các điều kiện trong hiệp định vay ODA, nhất là việc lựa chọn, chỉ định tổng thầu.

Việc đầu tư tuyến đường sắt đô thị chỉ hiệu quả cao khi đầu tư toàn tuyến chứ không chỉ đầu tư từng đoạn tuyến và tính kết nối liên thông là rất quan trọng”, ông Thường lưu ý.

Cũng theo ông, khi ký hợp đồng với các nhà thầu, cần chuẩn bị đủ các điều kiện, nhất là giải phóng mặt bằng, đặc biệt với hợp đồng EPC vì nếu như chốt được giá trị ngay từ đầu mà chỉ tạm tính thì sẽ rất rất rắc rối sau này.

ĐB Nguyễn Thanh Xuân nêu ý kiến, hơn 10 năm qua, phát triển hạ tầng giao thông khu vực đồng bằng sông Cửu Long "quá chậm và khiêm tốn".

Hiện khu vực này mới có 41km cao tốc TP HCM - Trung Lương, đang làm thêm 52km Trung Lương - Mỹ Thuận và 23km Mỹ Thuận - Cần Thơ. Khi hoàn thành, cả vùng chỉ có 115km đường cao tốc, quá ít so với đóng góp 13% GDP cả nước.

Rút bài học kinh nghiệm để lựa chọn công nghệ, nhà thầu tốt

Làm rõ ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể đồng tình việc thời gian qua các dự án đường sắt đô thị đã bộc lộ nhiều vấn đề, đặc biệt là chậm tiến độ.

“Qua các dự án hiện nay, chúng tôi đã rút ra những bài học rất sâu sắc liên quan đến quy hoạch làm sao đáp ứng yêu cầu phát triển.

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể

Quá trình chuẩn bị đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư, lựa chọn đối tác, tổ chức đấu thầu… phải rút bài học kinh nghiệm để lựa chọn được công nghệ, nhà thầu tốt”, ông Thể nói.

Đặc biệt với các dự án sử dụng hợp đồng EPC, Bộ trưởng GTVT cho rằng, cần phải giải phóng mặt bằng sạch, có những giải pháp rõ ràng để từ đó xác định giá trị và tránh phải điều chỉnh giá.

Ông Nguyễn Văn Thể xin tiếp thu ý kiến góp ý của đại biểu và thông tin, sắp tới sẽ cùng các TP lớn tham mưu Chính phủ tốt hơn, để những dự án khởi công mới tránh lặp lại tình trạng như vừa qua.

Ông cũng khẳng định, đây là hướng đột phá để giải quyết ùn tắc giao thông ở các TP lớn. Việc này cần sự ủng hộ của Quốc hội, Chính phủ để làm sao bố trí nguồn lực và tổ chức xây dựng nhanh hơn, tốt hơn, đáp ứng yêu cầu phát triển.

Với vấn đề hạ tầng giao thông tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, ông Thể cho hay Bộ GTVT đang nghiên cứu 7 dự án cao tốc tại khu vực và sẽ chọn những tuyến trọng điểm để đầu tư. Dự kiến đến cuối năm 2025, đồng bằng sông Cửu Long sẽ có trên 300km đường cao tốc.

Bộ trưởng GTVT cam kết vận hành đường sắt Cát Linh - Hà Đông trước Đại hội XIII

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể cam kết sẽ cố gắng tối đa để đưa dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông vận hành thương mại trước Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII (tháng 1/2021).

Hương Quỳnh - Trần Thường - Thu Hằng