Ths. DS Trương Minh Đạt - Giám đốc Trung tâm Sức khoẻ Nhi khoa Century, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Y dược chia sẻ về những ngộ nhân của cha mẹ khi bổ sung vitamin cho con.

{keywords}
 

Ngộ nhận 1: Uống vitamin tổng hợp sẽ tăng cân

Vitamin không giúp sinh năng lượng, vì vậy không trực tiếp giúp trẻ tăng cân. Tuy nhiên, mọi phản ứng sinh hóa trong cơ thể: từ tiêu hóa thức ăn, hấp thụ và chuyển hóa dinh dưỡng, chuyển hóa năng lượng đều có sự xúc tác của các enzyme.

Vitamin là thành phần cấu trúc quan trọng của enzyme. Có vitamin thì enzyme mới hoạt động được và các phản ứng sinh hóa trong cơ thể mới xảy ra: từ các phản ứng sinh hóa của hệ miễn dịch, chuyển hóa lipid, protein, glucid ...

Do đó, vitamin sẽ giúp trẻ tăng cân khi các phụ huynh đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ. Các trường hợp bé ăn uống không đa dạng, biếng ăn, chậm tăng trưởng, hay ốm, sức đề kháng kém hoặc mắc các bệnh lý mãn tính thì nên bổ sung vitamin tổng hợp.

Ngộ nhận 2: “Vitamin tổng hợp” nào thành phần cũng giống nhau

Nhiều người thường gọi chung những sản phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất là “vitamin tổng hợp”. Nhưng thực tế, có loại “vitamin tổng hợp" chỉ chứa vitamin như: vitamin A, D, B, C… Nhiều vitamin trong một thì được gọi là “tổng hợp". Bên cạnh đó, lại có những chế phẩm ngoài các vitamin ra còn có thêm các khoáng chất như: canxi, sắt, kẽm, đồng… cũng được gọi tên tương tự.

Tuy nhiên, 2 loại “vitamin tổng hợp" này lại có những tác động khác nhau, tuỳ thuộc vào tình trạng của bệnh nhân. Ví dụ, khi bé ốm sốt, bổ sung vitamin khi con ăn kém là điều hữu ích. Nhưng nếu vitamin tổng hợp đó là loại có chứa sắt lại có thể khiến cho bệnh nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, việc sản phẩm bổ sung vitamin quá nhiều thành phần khác không phải vitamin (canxi, sắt, lysin, kẽm …) sẽ tương tác với nhau, ảnh hưởng đến hấp thụ và hiệu quả của vitamin.

Vì vậy cha mẹ nên ưu tiên sử dụng các chế phẩm chỉ bổ sung riêng biệt các vitamin và không bao gồm khoáng chất, bởi:

Thứ nhất, trong quá trình chế biến thức ăn, các vitamin có thể mất đi do cách chế biến, bảo quản; tuy nhiên khoáng chất gần như ít bị ảnh hưởng nên nguy cơ trẻ thiếu khoáng chất sẽ thấp hơn. Trường hợp được bác sĩ chẩn đoán thiếu khoáng chất như: thiếu sắt, thiếu kẽm, thiếu canxi… thì bố mẹ chỉ cần bổ sung riêng loại khoáng chất.

Thứ hai, khi trẻ bổ sung đầy đủ vitamin, cơ thể  cũng tăng khả năng tự tổng hợp được khoáng chất. Ví dụ, trẻ đủ vitamin C sẽ hấp thụ tốt sắt, trẻ đủ vitamin D có thể tự tổng hợp được canxi từ thực phẩm…

Ngộ nhận 3: Uống vitamin tổng hợp thì không cần ăn uống đa dạng

Đây là sai lầm rất phổ biến khi cha mẹ khi “phó mặc” sức khoẻ con cho “bảo mẫu” vitamin. Vitamin tổng hợp không thể thay thế cho 1 bữa ăn đa dạng; điều này cũng thường được ghi rõ trên nhãn sản phẩm.

Để trẻ có thể tăng trưởng tối ưu, thực phẩm vẫn là nguồn dinh dưỡng số một. Vitamin tổng hợp cũng chỉ có thể bổ sung một số loại dễ thiếu chứ không phải bổ sung 100% các vitamin.

{keywords}
 

Bổ sung vitamin tổng hợp đúng cách

Trẻ ở trong giai đoạn tăng trưởng, sự thiếu hụt vitamin có thể ảnh hưởng lớn đến chiều cao, cân nặng và sự hoàn thiện của hệ thống miễn dịch. Nói cách khác, nếu trẻ được chú trọng dinh dưỡng, bổ sung vitamin hợp lý sẽ giúp con: cải thiện ăn uống cho trẻ biếng ăn, tăng cân nặng hợp lý, tăng chiều cao tối đa, giảm ốm vặt. Song song với sự tăng trưởng về thể chất là sự phát triển về trí tuệ của trẻ.

Vì vậy, phụ huynh cần có cách sử dụng vitamin đúng cách, cụ thể:

Thứ nhất, phụ huynh nên chọn “vitamin tổng hợp" gồm nhiều vitamin, nhưng không bao gồm khoáng chất. Nếu trẻ chỉ định bổ sung khoáng chất thì dùng sản phẩm riêng. Đại đa số các “vitamin thuần khiết" này là an toàn khi dùng theo liều khuyến cáo, và có thể dùng hàng ngày.

Thứ hai, khi dùng 2 sản phẩm cùng lúc, phụ huynh cần xem có cùng thành phần không. Nếu chứa cùng thành phần thì nên hỏi lại ý kiến bác sĩ.

Thứ ba, phụ huynh nên ưu tiên vitamin dạng nhỏ giọt, vì phụ huynh không phải vất vả khi cho con uống và ít chứa đường. Phụ huynh cần lưu ý tránh nhầm lẫn dạng siro với dạng nhỏ giọt. Siro một lần uống trẻ có thể cần dùng tầm 5 - 10ml, trong khi dạng nhỏ giọt cô đặc thường chỉ dùng từ 0,5 ml - 1ml/lần.

Thứ tư, phụ huynh cần chọn các vitamin không chất bảo quản, không chất tạo màu để an toàn cho trẻ khi sử dụng lâu dài.

Đình Sơn