Độc đáo hội thi kéo co ngồi ở Hà thành

Vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm, hàng chục trai đinh khỏe mạnh trong làng cùng tham gia thi kéo co ngồi ở hội đền Trấn Vũ, thôn Ngọc Trì, phường Thạch Bàn, quận Long Biên, Hà Nội.

Theo truyền thuyết, xưa kia làng Ngọc Trì gặp hạn hán, làng có 12 cái giếng thì chỉ còn giếng thuộc xóm (gọi là mạn) Đìa còn nước. Trai mạn Đường, mạn Chợ xuống giếng mạn Đìa lấy nước bị trai mạn Đìa ngăn không cho lấy. Thời đó, nước gánh bằng quang làm từ dây song. Khi hai bên giằng co, sợ nước đổ nên ngồi xuống đất ôm lấy cả thùng nước. Hạn hán qua đi, nhớ lại tích ấy, các cụ nghĩ ra trò kéo co ngồi để trình diễn trong hội làng với mong muốn cầu cho mưa thuận, gió hòa.

Trước lễ hội, người dân làng Ngọc Trì đã chuẩn bị tuyển lựa người kéo co. Tiêu chuẩn đầu tiên là gia đình có năm đời sinh sống ở làng trở lên. Tiếp đó, phải là gia đình nền nếp, gia giáo. Ngọc Trì có ba mạn là Đường, Đìa, Chợ. Mỗi mạn được cử một đội kéo co đại diện. 

Khi kéo co chia làm 2 mạn. Trai kéo co mỗi mạn phải đủ 24 người và một Tổng cờ. Dây song được luồn vào một lỗ cột, cũng là mốc phân định 2 mạn.

Một trai làng trong đội kéo co quấn băng quanh các ngón tay, chà thêm đất vào lòng bàn tay để tăng thêm ma sát khi kéo. 

Cột trụ thường là gỗ lim cỡ cột đình, được chọn chặt dưới đất. Thân cột được đục một lỗ tròn ngang đầu gối người lớn để luồn dây song.

Dân làng không quan trọng chuyện thắng thua. Đội thắng, đội thua đều vui, hồ hởi, phấn khởi, cùng nhau tổ chức liên hoan.

Trước khi kéo, dây song được nêm chặt ở lỗ cột. Trai kéo co ngồi chân co chân duỗi. Trong đội hình từng phe, lần lượt ngồi xen kẽ, người quay mặt bên này, người bên kia của dây song.

Những chàng trai kéo co trong đội Mạn Chợ được tuyển chọn là những người có sức khoẻ để tham gia ngày hội. 

Trước khi kéo, dây song được nêm chặt tại cột. Kéo co ngồi ở Thạch Bàn được tổ chức với mong muốn mang lại điều tốt lành, may mắn cho làng xóm, mong muốn một mùa màng bội thu, tươi tốt…

Mỗi người một tay duỗi thẳng, tay kia co trước ngực, song được kẹp chặt dưới nách của tay co. Sau khi có hiệu lệnh bằng ba hồi trống khẩu, nêm được tháo ra, hai Tổng phất cờ hô: “í a, kéo”.

Ngày 2/12/2015, Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO đã ghi danh nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam (trong đó có kéo co ngồi Ngọc Trì), Campuchia, Hàn Quốc, Philippines vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.