ĐB lo cao tốc Bắc - Nam sẽ đội chi phí

- ĐB lo ngại việc triển khai quá nhiều dự án BOT trên cao tốc Bắc - Nam sẽ làm đội chi phí, chỉ nhà giàu, DN lớn mới lựa chọn.

Tại phiên thảo luận tổ chiều nay về dự án đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, UV Thường trực UB Kinh tế Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng việc có tới 8/11 dự án triển khai bằng hình thức BOT thì phải xem xét kĩ.

Chi phí vận tải VN đang cao nhất khu vực

“Xây bằng BOT thì phải thu phí, trong khi chi phí vận tải của VN đang cao nhất khu vực. Như vậy làm hạn chế sự cạnh tranh của nền kinh tế cũng như DN, làm tăng chi phí, giá thành”, ĐB Bảo phân tích.

Với tình hình này, ĐB cho rằng khi hoàn thành xong cao tốc Bắc - Nam thì đây chỉ là lựa chọn của người dân có điều kiện, các DN lớn và cơ quan nhà nước, chứ không phải của người có thu nhập trung bình và DN nhỏ. Khi đó vấn đề tính hiệu quả của dự án được đặt ra.

ĐB Nguyễn Ngọc Bảo. Ảnh: VPQH

ĐB tỉnh Bắc Ninh cũng chỉ ra, vừa qua các dự án BOT có rất nhiều sai phạm “từ đầu đến cuối”. Đa phần BOT là cải tạo, mở rộng, nâng cấp trên các tuyến đường độc đạo làm hạn chế sự lựa chọn của người dân.

“100% dự án BOT theo hình thức chỉ định thầu thì vừa không minh bạch vừa không có tính cạnh tranh. Trong khi công tác thu phí bất cập, nhiều trạm đặt ngoài phạm vi dự án, nhiều nơi làm đường 1 nơi, thu phí 1 nẻo, khoảng cách các trạm quá sát gây bức xúc trong dư luận”, ông Bảo nêu.

Ngoài ra, ông Bảo cho biết, đoạn miền Trung nhỏ hẹp từ Hà Tĩnh - Quảng Trị đang có tới 5 tuyến đường bộ song song: Tuần tra biên giới, đường Hồ Chí Minh, cao tốc phía Đông, cao tốc phía Nam, QL1A. Nên chăng nâng cấp những đường hiện có.

"Với địa hình chạy dài trục Bắc - Nam như nước ta thì Bộ GTVT cần nghiên cứu sớm nhất dự án đường sắt cao tốc'' - ông Bảo nói. Chỉ có đường sắt cao tốc mới giảm được chi phí vận tải, giảm gánh nặng cho người dân, đảm bảo thông thương hàng hoá, thúc đẩy kinh tế phát triển.

Đặt nhiều trạm BOT, phương tiện sẽ đi đường khác

Trước nhiều ý kiến phản biện về BOT, Phó chủ nhiệm UB Kinh tế Nguyễn Đức Kiên cho rằng, việc nói các dự án BOT "đánh ngay vào người nghèo, làm nền kinh tế ảnh hưởng, làm khả năng cạnh tranh giảm sút" là chưa chính xác.

Ông Kiên dẫn chứng, trong 55 dự án BOT đã hoàn thành đưa vào thu phí thì chỉ có 8 trạm là có vấn đề, chiếm 11 - 12% chứ không phải tất cả. 

Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế cho rằng BOT đã mang lại lợi ích rất lớn

"Nếu đứng về lợi ích, BOT đem lại rất lớn. Nhưng chia sẻ lợi ích thì chúng ta chưa làm tốt. Do đó, có bộ phận cảm giác bị thiệt, có DN lại được lợi rất nhiều", ông Kiên khẳng định.

ĐB Phạm Phú Quốc (TP.HCM) đồng tình triển khai sớm dự án cao tốc Bắc - Nam, song cho rằng chưa chắc hình thức đầu tư BOT đã hấp dẫn các nhà đầu tư do đang gặp nhiều phản ứng từ người dân.

Chưa kể, đầu tư BOT phải chịu 3 lãi suất: 1 là tiền gửi của người dân vào ngân hàng, 2 là lãi suất để ngân hàng có lời khi cho vay và 3 là khoản lời của chủ đầu tư khi đầu tư vào dự án.

“Dự thảo cho hình thức BOT được hưởng lợi nhuận 14% nhưng nhà đầu tư nước ngoài đặt vấn đề nếu họ tham gia thì lợi nhuận phải 18% trở lên. Nước ngoài minh bạch trong các hạng mục, ở ta kiểm tra chưa tốt nên các DN chấp nhận lãi thấp hơn song có thể đội vốn. Do đó phải tính toán, thẩm định công bằng, cũng là điều quan trọng trong kêu gọi BOT”, ông Quốc lưu ý.

Ngoài ra, nếu như đặt trạm BOT quá nhiều trên cao tốc thì các phương tiện sẽ đi đường khác, có nghĩa là, các dự án này nếu không tính toán đủ số liệu thì có thể lỗ. Nếu lỗ thì việc đầu tư để lại nhà nước gánh, lúc đó phát sinh ra vấn đề về nợ xấu.

Lên phương án thu phí cao tốc Bắc - Nam

Sau khi cao tốc Bắc - Nam được đưa vào khai thác, giá thu qua đầu phương tiện tăng dần từ 1.500 đến 3.400 đồng/km.

Đề nghị làm rõ xây cao tốc Bắc-Nam bằng BOT

Do đầu tư BOT còn nhiều bất cập, UB Kinh tế đề nghị Chính phủ có giải pháp xử lý các tồn tại cũ trước khi chốt đầu tư 8/11 dự án thành phần của cao tốc Bắc-Nam theo hình thức này.

Lấy đâu 118.000 tỷ đồng làm cao tốc Bắc - Nam?

Để đầu tư 654 km đường cao tốc Bắc – Nam cần phải huy động 118.000 tỷ đồng. Làm thế nào để có thể huy động đủ nguồn lực để đầu tư?

2019: Khởi công cao tốc Bắc - Nam

Theo phương án điều chỉnh vừa được Bộ GTVT trình Quốc hội, giai đoạn 2017-2020 sẽ tập trung đầu tư xây dựng 654km cao tốc Bắc - Nam.

T.Hạnh - T.Hằng - H.Nhì