Nửa đầu năm nay, xuất khẩu nông lâm thuỷ sản sang thị trường này đạt 6,17 tỷ USD, tăng 35,8% so với cùng kỳ 2020. Trong đó, xuất khẩu rau quả đạt 1,21 tỷ USD, tăng 16,1%; xuất khẩu gạo đạt 308,7 triệu USD, tăng 12,5%; hạt điều đạt 292,1 triệu USD, tăng 85,3%. Đáng chú ý, xuất khẩu cao su sang Trung Quốc đạt 793,7 triệu USD, tăng tới 82,4%; gỗ và sản phẩm gỗ đạt 814,0 triệu USD, tăng 27,2%...

Song, tại buổi làm việc trực tuyến của Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến với 4 tỉnh có biên giới giáp với Trung Quốc, ông Lương Trọng Quỳnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, Trung Quốc kiểm hóa 100% lô hàng trái cây của Việt Nam nên thời gian thông quan hàng hóa lâu hơn so với các loại trái cây của nước khác (trái cây Thái Lan chỉ kiểm hóa 30%).

Chưa kể, thời gian gần đây, do phía Trung Quốc tạm thời dừng nhập khẩu thanh long qua cửa khẩu Hà Khẩu (phía Việt Nam cửa khẩu Lào Cai tỉnh Lào Cai) và cửa khẩu Thiên Bảo (phía Việt Nam cửa khẩu Thanh Thủy tỉnh Hà Giang) nên lượng phương tiện vận chuyển thanh long dồn lên tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) đến ngày 07/8 là 521 xe, khu vực ngoài cửa khẩu tồn 130 xe. Trong khi, năng lực thông quan trung bình hàng ngày hiện nay qua cửa khẩu Tân Thanh chỉ khoảng 100-130 xe.

{keywords}
Trung Quốc đang siết nhập khẩu tiểu ngạch nông sản, tăng cường các rào cản kỹ thuật (ảnh: N.Thọ)

Tại Lào Cai, phía Trung Quốc cũng thực hiện kiểm tra và khử trùng phòng dịch đối với các loại hàng hóa nhập khẩu được vận chuyển cả bằng container lạnh và container thông thường dẫn đến giảm thời gian thông quan tại khu vực cửa khẩu, phát sinh chi phí.

Ngày 5/8 vừa qua, cơ quan chức năng phía Trung Quốc tiếp tục thông báo cho các doanh nghiệp nhập khẩu về việc hạn chế nhập khẩu đối với tất cả các mặt hàng được vận chuyển bằng container lạnh. Tuy nhiên, qua thực tế thông quan tại cửa khẩu, tỉnh Lào Cai nhận thấy, tất cả các mặt hàng trái cây tươi, trong đó có cả các mặt hàng trái cây không vận chuyển bằng xe lạnh phía Trung Quốc cũng không tiếp nhận đón hàng.

Đại diện tỉnh Lào Cai kiến nghị đẩy nhanh việc hoàn tất thủ tục mở cửa thị trường cho trái cây, nông sản Việt vào thị trường Trung Quốc như: sầu riêng, bưởi, chanh leo, bơ, na, roi, dừa, khoai lang tím... trong đó quan tâm mặt hàng thảo quả và dứa 

Tỉnh này cũng kiến nghị các cơ quan chức năng thường xuyên cập nhật và thông báo tới các thương nhân quy định của phía Trung Quốc để phù hợp với các điều kiện vận chuyển, giao nhận, rút ngắn thời gian giao hàng hóa tại cửa khẩu.

Đáng nói, từ ngày 1/1/2022, Trung Quốc sẽ áp dụng một số chính sách mới cho các mặt hàng nông sản, lâm sản và thủy sản xuất khẩu từ Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, trong giai đoạn hiện nay, Trung Quốc đang giảm dần hình thức nhập khẩu tiểu ngạch, do đó, các doanh nghiệp cần hoàn thiện các quy trình chế biến sâu, nâng cao giá trị hàng hóa để xuất khẩu chính ngạch, tuân thủ các yêu cầu từ phía doanh nghiệp nhập khẩu Trung Quốc.

Ông yêu cầu các đơn vị của Bộ liên tục cập nhật thông tin từ phía Trung Quốc để đáp ứng các yêu cầu của phía bạn, tiếp nối đà tăng trưởng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa 2 bên. Các đơn vị phải xuống tận cơ sở, hướng dẫn trực tiếp các doanh nghiệp, các hộ sản xuất, kinh doanh. Cùng với đó, chính quyền địa phương cũng cần tăng cường công tác kiểm tra, rà soát, đảm bảo vấn đề chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm của hàng hóa.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng cho biết, phía Bộ NN-PTNT sẽ trao đổi với cơ quan đầu mối của Tổng cục Hải quan Trung Quốc để mở cửa thị trường đối với sầu riêng, khoai lang; đẩy nhanh tiến độ đàm phán, mở cửa thị trường đối với các sản phẩm hoa quả ưu tiên của Việt Nam: bưởi, chanh leo, bơ, na, roi, dừa, thảo quả và dứa.

Cùng với đó, tiếp tục đề nghị Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp phép xuất khẩu chính ngạch đối với các mặt hàng có tiềm năng lớn như: tôm sú ướp đá, thẻ chân trắng ướp đá, sứa ướp muối, hải sâm khô, cá bống bớp. 

Bộ NN-PTNT cũng sẽ đề phía Trung Quốc phê chuẩn mở tuyến đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu Tân Thanh - Pò Chài qua khu vực mốc 1088/2-1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu nghị - Hữu Nghị quan để mở rộng danh mục, chủng loại các mặt hàng xuất, nhập khẩu qua cặp cửa khẩu này.

Đồng thời, đề nghị Tổng cục Hải quan hai nước hướng dẫn địa phương, doanh nghiệp hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật đảm bảo khâu kiểm dịch hàng nông sản tại ga đường sắt Đồng Đăng - Bằng Tường và ga đường sắt Lào Cai – Hà Khẩu.

Hiện nay, có 9 loại nông sản của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, gồm: thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, chuối, xoài, mít, chôm chôm và măng cụt. Bộ đã chuẩn bị hồ sơ cho thêm 8 loại nông sản nữa để xuất khẩu chính ngạch, chỉ chờ dịch Covid-19 được kiểm soát để ký Nghị định thư với Trung Quốc.

Hà Giang