Thực tiễn 30 năm đổi mới
Báo cáo đề dẫn tọa đàm do GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nêu rõ trong quá trình đổi mới, Đảng ngày càng nhận thức rõ, sát thực tế hơn khái niệm tổng quát về kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Thực tiễn 30 năm đổi mới đã chứng minh đầy sức thuyết phục về việc sử dụng kinh tế thị trường làm phương tiện để xây dựng CNXH.
Một góc TP HCM, đầu tàu kinh tế của cả nước. Ảnh: TTXVN
Nền kinh tế liên tục đạt được tốc độ tăng trưởng cao, phát triển ổn định; tỷ lệ
đói nghèo giảm mạnh, bền vững và ấn tượng, được cộng đồng thế giới công nhận;
đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt.
Đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế-xã hội và tình trạng kém phát triển, trở
thành nước có thu nhập trung bình. Chính trị - xã hội ổn định, quốc phòng - an
ninh được tăng cường. Quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu,
thế và lực của đất nước không ngừng được nâng cao trên trường quốc tế.
Thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, nhất là hệ thống luật pháp, cơ chế,
chính sách, tiếp tục được hoàn thiện. Vai trò, hiệu quả, sức cạnh tranh của các
chủ thể kinh tế, các loại hình doanh nghiệp trong nền kinh tế được nâng lên. Môi
trường đầu tư và kinh doanh được cải thiện, bình đẳng và thông thoáng hơn.
Các yếu tố thị trường và các loại thị trường được hình thành đồng bộ hơn, vận
hành cơ bản thông suốt, gắn kết với thị trường khu vực và quốc tế. Hầu hết các
loại giá cả hàng hóa, được xác lập theo nguyên tắc thị trường.
Vai trò của Nhà nước được điều chỉnh phù hợp hơn với cơ chế thị trường, ngày
càng phát huy dân chủ trong đời sống kinh tế - xã hội. Việc huy động và phân bổ
các nguồn lực gắn với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội đã từng bước phù hợp với cơ chế thị trường; hạn chế và kiểm soát độc quyền
kinh doanh. Hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng trên nhiều cấp độ, đa dạng về hình
thức, từng bước thích ứng với nguyên tắc và chuẩn mực của thị trường toàn cầu.
Tuy nhiên, quá trình xây dựng, phát triển và hoàn thiện mô hình này còn có nhiều
hạn chế, yếu kém và gặp không ít trở ngại, khó khăn.
Nhận thức mới
Trong quá trình nghiên cứu tổng
kết thực tiễn, kế thừa và tiếp thu những thành quả lý luận của các Đại hội Đảng
qua sáu kỳ đại hội, dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội 12 đã nêu ra định nghĩa
mới về khái niệm kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Đó là: “Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt Nam là nền kinh tế vận hành
đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, đồng thời bảo đảm định
hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước. Đó là
nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế; có sự quản lý của Nhà nước
pháp quyền XHCN, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt Nam có quan hệ sản xuất tiến bộ phù
hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; có nhiều hình thức sở hữu,
nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế
tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế; các chủ thể thuộc các thành
phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật; thị trường đóng
vai trò chủ yếu trong huy động và phân bổ có hiệu quả các nguồn lực phát triển,
là động lực chủ yếu để giải phóng sức sản xuất; các nguồn lực nhà nước được phân
bổ theo chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phù hợp với cơ chế thị trường.
Nhà nước đóng vai trò định hướng, xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế, tạo
môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch và lành mạnh; sử dụng các nguồn lực
của Nhà nước và công cụ, chính sách để định hướng và điều tiết nền kinh tế, thúc
đẩy sản xuất kinh doanh và bảo vệ môi trường; thực hiện tiến bộ, công bằng xã
hội trong từng bước, từng chính sách phát triển. Phát huy vai trò làm chủ của
nhân dân trong phát triển kinh tế - xã hội.
Trên cơ sở thống nhất nhận thức về nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt
Nam theo tinh thần nêu trên, dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội 12 đã tiếp tục cụ
thể hóa, nêu ra phương hướng mục tiêu và nhiệm vụ phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN trong giai đoạn 5-10 năm tới.
Cụ thể, “Đến năm 2020, phấn đấu cơ bản hoàn thiện đồng bộ hệ thống thể chế kinh
tế thị trường định hướng XHCN theo các tiêu chuẩn phổ biến của nền kinh tế thị
trường hiện đại và hội nhập quốc tế; bảo đảm tính đồng bộ giữa thể chế kinh tế
và thể chế chính trị, giữa Nhà nước và thị trường; bảo đảm sự hài hòa giữa tăng
trưởng kinh tế, với phát triển văn hóa, phát triển con người, thực hiện tiến bộ,
công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, phát triển xã hội
bền vững; chủ động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế gắn với xây dựng nền kinh
tế độc lập, tự chủ; bảo đảm tính công khai, minh bạch, tính dự báo được trong
xây dựng và thực thi thể chế kinh tế, tạo điều kiện ổn định, thuận lợi cho phát
triển kinh tế - xã hội”.
Tại buổi tọa đàm, các chuyên gia, các nhà nghiên cứu đã thảo luận về: Thực trạng
nhận thức và thực tiễn về kinh tế thị trường định hướng XHCN; nhận thức mới về
kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Các nhà khoa học góp ý kiến về nhận thức khái niệm tổng quát về nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN sau 30 năm đổi mới có giá trị định hướng lâu dài trong
suốt thời kỳ quá độ; nêu rõ những vấn đề cần tiếp tục cụ thể hóa nhận thức khái
niệm tổng quát về nền kinh tế thị trường định hướng XHCN cho phù hợp với điều
kiện hoàn cảnh của Việt Nam và những biến đổi của tình hình quốc tế, khu vực
trong vòng 5-10 năm tới, trước mắt đến năm 2020.
Từ những nhận thức tổng quát và cụ thể về nền kinh tế thị trường định hướng XHCN,
các đại biểu đề xuất những phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp mang tính đột phá;
Những điều kiện và các cơ chế, chính sách thiết yếu cụ thể để thực hiện.
Theo TTXVN
.svg){kind=icon}
