Trong bản khai mới, dài 4 trang gửi Quốc hội Mỹ vừa được công bố ngày 5/11, Đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland lần đầu tiên tiết lộ, bản thân từng liên lạc với Andriy Yermak, một cố vấn hàng đầu của Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelenskyy để cảnh báo rằng, Washington có thể ngưng viện trợ cho Ukraina nếu Kiev không thực hiện yêu cầu của Tổng thống Trump về điều tra cha con cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden.

{keywords}
Tổng thống Donald Trump (phải) trong một cuộc trao đổi với Đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland. Ảnh: AP

Việc thay đổi lời khai của ông Sondland dựa trên việc xem lại những bản khai của Đại sứ Mỹ tại Ukraina William Taylor và Tim Morrison, một quan chức cấp cao thuộc Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ gửi các ủy ban Hạ viện.

Hạ viện Mỹ đã mở cuộc điều tra luận tội ông Trump hồi cuối tháng 9 sau khi một quan chức tình báo gửi báo cáo tố giác, trong các trao đổi trực tiếp qua điện đàm hồi tháng 7, tổng thống đã gây áp lực đòi người đồng cấp Ukraina Zelensky phải điều tra cha con Biden. Ông Biden hiện là ứng viên tổng thống sáng giá nhất bên phía đảng Dân chủ và do đó có thể là đối thủ đáng gờm nhất của ông Trump trong cuộc đua tái cử năm 2020.

Đại sứ Mỹ tại EU thừa nhận, ông đã chuyển thông điệp "có đi, có lại" của Washington tới ông Yermak vào ngày 1/9, đúng dịp Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đang có chuyến công du Warsaw và gặp Tổng thống Ukraina tại đây. Ông Sondland cũng giải thích, việc này không được đề cập đến trong bản khai ngày 17/10 vì mãi sau khi đọc các tuyên bố của hai quan chức Taylor và Morrison, ông "mới nhớ ra những cuộc trao đổi liên quan đến việc ngưng viện trợ của Mỹ".

Theo Sputnik, ngoài bản khai mới của ông Sondland, các ủy ban Tình báo, Ngoại giao cũng như Giám sát và cải cách của Hạ viện Mỹ ngày 5/11 cũng cho công bố nhiều tài liệu và bản ghi nội dung các cuộc điện đàm, kể cả lời khai của cựu đặc phái viên Mỹ tại Ukraina Kurt Volker.

Trong một tuyên bố sau đó, các chủ tịch của 3 ủy ban trên khẳng định "kế hoạch của tổng thống ngày càng sáng tỏ hơn".

Tuy nhiên, trong một thông cáo phát đi tối cùng ngày, Thư ký báo chí Nhà Trắng Stephanie Grisham quả quyết, các tài liệu nói trên thậm chí còn cho thấy ít bằng chứng hơn có thể được dùng làm căn cứ luận tội Tổng thống Trump so với những suy đoán trước đây.

"Đại sứ Sondland đã thẳng thắn tuyên bố ông ấy 'không biết và hiện vẫn không biết khi nào, tại sao hoặc do ai mà viện trợ (cho Ukraina) bị đình chỉ'. Ông ấy cũng bày tỏ bản thân 'cho rằng' có mối liên hệ với viện trợ nhưng không thể xác định bất kỳ nguồn căn cứ vững chắc nào cho giả định đó.

Ngược lại, lời khai của ông Volker xác nhận không thể tồn tại 'chuyện có đi, có lại" vì người Ukraina không hay biết gì về viện trợ quân sự vào thời điểm đó. Những tít báo xấu xa, rõ ràng được tạo ra nhằm tác động đến câu chuyện, không thay đổi được thực tế rằng Tổng thống đã không làm gì sai", bà Grisham nhấn mạnh.

Tuấn Anh