Từ khoảng cuối năm 2013 cho đến nay, để đơn giản hóa thủ tục hành chính, góp phần giảm thiểu sự ùn  tắc, chờ đợi gây khó khăn và phiền nhiễu cho các DN khi đến giao dịch với cơ quan bảo hiểm xã hội (BHXH), BHXH Việt Nam đã và đang triển khai thí điểm giao dịch bằng phần mềm hỗ trợ kê khai thủ tục BHXH, bảo  hiểm y tế (BHYT) qua phần mềm iBHXH của Công ty cổ phần TS24 tại 36 tỉnh, TP với hơn 30.000 DN áp dụng.

Với việc áp dụng hình thức giao dịch điện tử, đánh giá bước đầu cho thấy, thời gian mà đơn vị sử dụng lao động cần bỏ ra để thực hiện thủ tục BHXH, BHYT sẽ giảm nhiều và nhất là giảm được các chi phí phát sinh cho các bên tham gia; giúp đơn vị sử dụng lao động có được công cụ lập thủ tục tham gia đúng quy định; hỗ trợ nhiều chức năng tự động giúp giảm thiểu sai sót khi kê khai; hỗ trợ xem được kết quả giao dịch ngay qua mạng; đồng thời giảm phiền hà cho người lao động cũng như đơn vị sử dụng lao động…

Trên cơ sở xác định việc triển khai giao dịch BHXH điện tử là biện pháp tối ưu để tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, giảm thủ tục, thời gian giao dịch cho đơn vị sử dụng lao động và cá nhân có quan hệ giao dịch với cơ quan BHXH; giúp BHXH Việt Nam đạt mục tiêu giảm số giờ thực hiện thủ tục BHXH xuống còn 49,5 giờ/năm vào cuối 2015, ngày 31/12/2014, BHXH Việt Nam đã có văn bản chỉ đạo BHXH các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương đẩy mạnh triển khai giao dịch hồ sơ BHXH, BHYT qua Internet.

Cũng tại công văn này, BHXH Việt Nam đặt mục tiêu đến ngày 31/3/2015 việc thực hiện giao dịch hồ sơ BHXH, BHYT qua mạng đạt 30%, đến ngày 30/6/2015 là 70% và đến 30/9/2015 sẽ đạt 100% số DN đang tham gia BHXH, BHYT.

Điều đáng nói là, trong quá trình thực hiện giao dịch hồ sơ BHXH, BHYT điện tử trên phần mềm do TS24 phối hợp cùng BHXH Việt Nam cung cấp, nhiều doanh nghiệp đã không thể sử dụng chữ ký số (CKS) của các đơn vị cung cấp dịch vụ khác (Bkav, VDC, Nacencomm…). Trong khi đó, theo các quy định của pháp luật thì dịch vụ chứng thực CKS công cộng của các nhà cung cấp được Bộ TT&TT cấp phép đều bình đẳng và có giá trị pháp lý như nhau; một CKS có thể sử dụng để thực hiện nhiều loại giao dịch điện tử khác nhau như: kê khai thuế qua mạng, khai hải quan trực tuyến, BHXH điện tử...

Cụ thể, tháng 11/2013, Công ty CP Công nghệ Thẻ Nacencomm đã có văn bản đề nghị BHXH TP.HCM giải thích rõ vướng mắc khi DN thực hiện đăng ký kê khai BHXH qua mạng bằng chữ ký số CA2 của Nacencomm. Tại văn bản nêu trên, đại diện Nacencomm cho hay: một số DN trên địa bàn TP.HCM đang sử dụng dịch vụ chứng thực chữ ký số CA2 đã đăng ký kê khai BHXH qua mạng; các DN này phản ánh có hiện tượng cán bộ của các cơ quan BHXH cấp quận đã hướng dẫn và yêu cầu các doanh nghiệp phải chuyển đổi CKS từ CA2 sang dùng chữ ký số SafeCA (SafeCA là CKS do Công ty TS24 cung cấp - PV). Trả lời kiến nghị của Nacencomm, đại diện lãnh đạo BHXH TP.HCM đã khẳng định, cơ quan BHXH khuyến khích sử dụng tiện ích kê khai BHXH điện tử và không yêu cầu DN phải mua hoặc chuyển đổi dùng CKS của một nhà cung cấp chỉ định nào.

Thế nhưng, cho đến nay, hiện tượng các khách hàng của Nacencomm gặp phải thời điểm cuối năm 2013 vẫn tái diễn, đang là vướng mắc chung của nhiều DN đã mua và dùng dịch vụ CKS của các nhà cung cấp dịch vụ chứng thức CKS khác như: Bkav, VDC…

Phản ánh từ một DN hoạt động trong lĩnh vực dược phẩm (đề nghị giấu tên) cho hay, hiện đơn vị phải dùng song song dịch vụ chứng thực CKS của 2 nhà cung cấp, trong đó CKS của Bkav được dùng để kê khai thuế và CKS của TS24 để giao dịch BHXH qua mạng. Đại diện DN này cho biết, mặc dù TS24 khẳng định có thể dùng CKS của Bkav để ký nộp tờ khai BHXH song thực tế khi DN dùng CKS của Bkav để ký nộp bảo hiểm thì hệ thống báo lỗi, không cho gửi tờ khai đến cơ quan BHXH.

“Khi chúng tôi gọi lại TS24 qua số điện thoại 19006154 (số máy lẻ 3) thì bên TS24 cho biết họ nâng cấp hệ thống nên CKS của các nhà cung cấp khác bị lỗi, lúc gửi được lúc không. Họ còn nói tốt nhất là nên sử dụng CKS của TS24 cho đồng bộ; hoặc chuyển đổi CKS của các nhà cung cấp khác qua chữ ký số TS24. Điều này làm công ty chúng tôi bức xúc, cảm giác như bị lừa vì chưa đánh giá được dịch vụ của TS24 ra sao mà giống như bị ép là phải mua để sử dụng gửi báo cáo cho BHXH”, đại diện DN chia sẻ.

Tương tự, theo phản ánh của một DN may mặc tại TP.HCM, đơn vị này là khách hàng đã dùng CKS của Bkav trong 3 năm để khai báo thuế và hải quan trực tuyến. Tuy nhiên, vừa qua DN đã nhận được lời chào khuyến mãi đổi qua sử dụng dịch vụ CKS của TS24 với lợi thế ngoài khai báo thuế và hải quan trực tuyến, còn thêm dịch vụ khai báo trực tuyến với cơ quan BHXH.

Trước thực trạng nêu trên, tháng 1/2015, Bkav đã chính thức có văn bản gửi Thanh tra Bộ TT&TT phản ánh hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh của TS24. Bkav cho rằng, sau khi triển khai phần mềm kê khai BHXH điện tử tại các địa phương, Công ty TS24 đã dùng biện pháp kỹ thuật để chặn CKS của các nhà cung cấp khác; đồng thời TS24 cũng đã đưa ra các chính sách chuyển đổi hấp dẫn như miễn phí Token, cộng thời gian sử dụng còn lại cho khách… để lôi kéo, thu hút khách hàng của các nhà cung cấp khác.

Trong văn bản cung cấp thêm thông tin gửi Thanh tra Bộ TT&TT ngày 13/3/2015, đại diện Công ty Bkav cho biết, từ khoảng quý II/2014, các khách hàng có phản ánh việc không thể dùng CKS của Bkav để kê khai trên phần mềm BHXH do TS24 triển khai. Khi các khách hàng liên hệ với TS24 thì được tư vấn: chỉ có chữ ký số Safe-CA do TS24 cung cấp mới kê khai được bảo hiểm điện tử và yêu cầu khách hàng chuyển đổi sang chữ ký số của TS24 (mặc dù khách hàng đã mua và đang dùng CKS của nhà cung cấp khác).

Hiện tượng trên bắt đầu tại TP.HCM và sang đến tháng 11/2014 đã lan sang các tỉnh, thành khác như Vũng Tàu, Hà Nội. Theo thống kê sơ bộ của Bkav, từ tháng 8/2014 đến trung tuần tháng 3/2014, có 75 trường hợp khách hàng của Bkav phải mua thêm CKS của TS24; 82 trường hợp đang dùng CKS của Bkav phải chuyển đổi hẳn sang sử dụng CKS của TS24. Ngoài ra, còn một lượng khách hàng nhất định đang gặp vấn đề nhưng không liên hệ với Bkav.

Để giải quyết phản ánh của Bkav, góp phần làm lành mạnh thị trường cung cấp dịch vụ CKS, Thanh tra Bộ TT&TT mới đây đã có văn bản mời BHXH Việt Nam đến làm việc. ICTnews sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về vụ việc này tới độc giả.