"Con mắt của hành tinh" đang bị hư hại nghiêm trọng

Trước khi Trung Quốc chế tạo Sky Eye, danh hiệu kính thiên văn lớn nhất thế giới thuộc về Arecibo ở Puerto Rico, vùng biển Caribe (Mỹ). Nơi đây đã theo dõi các tín hiệu vô tuyến từ vũ trụ trong nửa thế kỷ, cung cấp cho hàng nghìn nhà thiên văn vô số dữ liệu quan sát.

Kính thiên văn vô tuyến Arecibo

Tuy nhiên, vào đầu tháng 8 năm nay, một sợi cáp thép đỡ bất ngờ bị sập, đánh dấu "vết thương" dài 30 mét trên bề mặt phản xạ khổng lồ mang tính biểu tượng của Arecibo. Đây chính là "vũ khí" lợi hại để con người phát hiện ra nền văn minh ngoài Trái đất.

Bị hư hại nghiêm trọng

Kính viễn vọng Arecibo sử dụng miệng núi lửa được hình thành bởi đá vôi trong thung lũng bị ăn mòn bởi nước chảy. Nó bao gồm một đĩa ăng ten hình cầu (bề mặt phản xạ chính) và ngôi nhà tròn nặng 75 tấn là nơi chứa các bề mặt phản xạ thứ hai, thứ ba của Arecibo, cũng như các máy phát radar và máy thu vi sóng.

"Con mắt của hành tinh" đang bị hư hại nghiêm trọng

Một trong những nhiệm vụ chính của Arecibo là thu nhận sóng vô tuyến từ các thiên thể khác nhau trong vũ trụ và chảo của nó là bề mặt phản xạ chính tập hợp các tín hiệu này. Bộ phận quan trọng nhất này đã bị hư hại nghiêm trọng và hoạt động của toàn bộ kính thiên văn đã dừng lại.

Hiện vẫn chưa rõ lý do khiến cáp hỗ trợ bị đứt. Zenaida Kotala, trợ lý của Phó Chủ tịch Đại học Central Florida, người phụ trách quản lý Arecibo, nói rằng họ hiện đang tìm nguyên nhân và các kỹ sư sẽ cố gắng bảo trì, khôi phục hoạt động của kính thiên văn càng sớm càng tốt.

Trung tâm quan sát thiên văn

Mặc dù Arecibo không còn là kính thiên văn vô tuyến lớn nhất trên thế giới, nhưng nó vẫn là một công cụ quan trọng để các nhà thiên văn khám phá vũ trụ kể từ khi được xây dựng vào năm 1963, không ngừng làm mới sự hiểu biết của con người về không gian bên ngoài.

Tuy nhiên, chức năng nổi tiếng nhất của Arecibo có thể là tìm kiếm nền văn minh ngoài hành tinh. Năm 1974, Frank Drake, khi đó là giám đốc Đài quan sát Arecibo và đồng nghiệp của ông, nhà thiên văn học nổi tiếng Carl Sagan, đã sử dụng kính viễn vọng vô tuyến này để truyền thông tin giữa các vì sao đầu tiên trên thế giới tới một thiên hà cách Trái đất 12.000 năm ánh sáng. Kể từ đó, Arecibo luôn "lắng nghe" những tín hiệu có thể đến từ các nền văn minh ngoài hành tinh.

Thông điệp đầu tiên được con người gửi đến vũ trụ thông qua Arecibo.

Trên thực tế, Arecibo đã đóng một vai trò quan trọng trong chương trình bảo vệ hành tinh của NASA - mục tiêu của họ là theo dõi và xử lý các thiên thể có thể đe dọa sự an toàn của trái đất.

Sự cố mới đây có thể là thiệt hại nghiêm trọng nhất mà Arecibo phải gánh chịu, nhưng kính viễn vọng vô tuyến lớn trước đó đã không gặp nhiều may mắn.

Năm 2014, một trận động đất làm hư hỏng một dây cáp thép. Năm 2017, cơn bão Maria quét qua nhiều hòn đảo ở vùng biển Caribe, Puerto Rico bị tàn phá và Arecibo cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Vào thời điểm đó, các nhà thiên văn học trên khắp thế giới đang nháo nhào để quan sát thiên thể ngoài mặt trời đầu tiên đi vào hệ mặt trời. Sự vắng mặt của Arecibo đã khiến nhiều nhà thiên văn bỏ lỡ cơ hội quan sát hiếm có này.

 Điệp Lưu

Những tên tuổi gốc Việt nổi tiếng trong giới thiên văn quốc tế

Bằng những đóng góp và thành tựu đáng kể cho thiên văn học đương đại, những nhà thiên văn gốc Việt dưới đây là những cái tên đầy uy tín trên trường nghiên cứu thế giới.