Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam chia sẻ: Trước đây khi chưa có sự kiện Brexit thì UK đã là một thị trường lớn khá quan trọng của sản phẩm Việt Nam, cụ thể sản phẩm gỗ chúng ta xuất khẩu sang thị trường UK thường chiếm khoảng 30 - 40% trong tổng kim ngạch xuất khẩu sang tất cả các nước thành viên của EU.
Với việc UK không còn là một thành viên của EU nữa, ban đầu cũng có băn khoăn, lo lắng nhưng nhờ có UKVFTA, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ của chúng ta vào UK năm 2021 đã đạt trên 265 triệu USD và tăng hơn 18% so với năm trước đó.
Một điều rất quan trọng, sản phẩm gỗ mà chúng ta xuất khẩu sang UK có đến trên 92% là đồ mộc, đồ nội thất - nhóm sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn so với các sản phẩm gỗ được dùng làm vật liệu trung gian cho các công đoạn chế biến tiếp theo trong ngành công nghiệp gỗ và các doanh nghiệp của chúng ta đã tận dụng được cơ hội mà UKVFTA mang lại.
Ví dụ, theo thỏa thuận giữa hai quốc gia thì nhóm sản phẩm nội thất tinh chế khi xuất khẩu vào UK vẫn còn chịu mức thuế từ 1,2 - 2% và sẽ giảm dần trong những năm tới. Nhóm sản phẩm gỗ, sản phẩm vật liệu trung gian có mức thuế từ 2-10% và sẽ giảm trong những năm tới. Các doanh nghiệp của chúng ta đã tận dụng cơ hội đó và năm ngoái chúng ta đã tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu được hơn 18%.
Một điều cần nhấn mạnh, chúng ta khó cạnh tranh với các nước khác trên thị trường UK, nếu không có Hiệp định thương mại tự do UKVFTA, nếu không có xúc tác từ giảm thuế. Các quốc gia Châu Âu khác có lợi thế lớn hơn chúng ta khi xuất khẩu sản phẩm gỗ vào UK. Doanh nghiệp gỗ Trung Quốc cũng đến sớm hơn, mạnh hơn chúng ta nhiều trên thị trường này. Hiện tại, sản phẩm gỗ từ Trung Quốc xuất sang UK chiếm tới trên 40% tổng giá trị nhập khẩu (gần 5 tỷ USD) của UK, năm ngoái người Trung Quốc xuất vào UK 1,9 tỷ USD, còn các nước thành viên EU xuất khẩu vào UK 1,4 tỷ USD sản phẩm gỗ. Chúng ta dù sao cũng đến sau hơn, chi phí logistics và vận tải biển cao hơn, hiểu biết của doanh nghiệp Việt về thị hiếu nội thất và văn hóa chi tiêu của người Anh cũng hạn chế nhiều hơn.
Tuy nhiên, nhờ có Hiệp định UKVFTA, các doanh nghiệp của chúng ta đã tận dụng được một phần cơ hội mà Hiệp định này mang lại và đã có bước tăng trưởng trong năm đầu tiên rất đáng khích lệ.
Với hiệu ứng của một số hiệp định thương mại tự do mà chúng ta ký kết với các nước thì ngành công nghiệp gỗ của chúng ta đã trở thành một trong những trung tâm chế biến gỗ lớn trên thế giới và đồng thời cũng phản chiếu rất rõ nét những hiệu ứng tích cực và những thách thức đặt ra để chúng ta có thể tận dụng được cơ hội do các FTA này mang lại.
Ngành công nghiệp gỗ, hay nói chính xác hơn là sản phẩm gỗ của chúng ta hiện nay mới chỉ chiếm 7,2% tổng kim ngạch nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của UK. Nếu so sánh với tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của ngành công nghiệp gỗ Việt Nam thì thị trường UK mới chỉ chiếm 2%.
Khi xuất khẩu sang UK chúng ta gặp phải một số khó khăn. Trước hết, UK là một thị trường bao gồm những khách hàng rất khó tính, chi tiêu rất cẩn thận, dè dặt không giống như một số các thị trường khác.
UK cũng là một quốc gia có ngành công nghiệp gỗ phát triển rất lâu đời, chính từ UK, công nghiệp gỗ mới dịch chuyển phát triển sang một số nước khác như Mỹ, Đức, Nhật Bản, sau đấy mới đến các “con rồng Châu Á” và đến Việt Nam. Do đó họ rất khó tính về mẫu mã, kiểu dáng và đặc biệt UK đặt ra một số yêu cầu rất nghiêm khắc về mặt môi trường. Bởi vì sản phẩm gỗ liên quan đến rừng - một bộ phận rất quan trọng của môi trường sống và UK kể cả khi còn là thành viên của EU cũng như hiện nay sau Brexit luôn giương cao ngọn cờ chống biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, kinh tế xanh, giảm phát thải khí nhà kính... Vì thế, các doanh nghiệp của chúng ta khi xuất khẩu vào UK phải đặc biệt chú ý đến tính hợp pháp của nguồn gốc gỗ. Chúng ta phải minh bạch làm sao để gỗ chúng ta đưa vào chuỗi cung ứng cho sản phẩm xuất khẩu sang UK được khai thác một cách hợp pháp.
Dĩ nhiên cũng có những vấn đề, ví dụ như chúng ta chưa tận dụng tốt những nền tảng kỹ thuật số để có thể tiếp thị để có thể đưa sản phẩm của chúng ta đến với khách hàng UK. Ngoài ra chúng ta là những người đến sau, sản xuất, gia công một số sản phẩm theo những mẫu mã mà các quốc gia khác, các nhà cung ứng khác đã mang đến UK rồi. Nếu chúng ta chủ động hơn, có năng lực thiết kế, năng lực xây dựng thương hiệu tốt hơn thì tôi tin giá trị mà chúng ta được hưởng trong tổng kim ngạch xuất khẩu vào thị trường UK sẽ lớn hơn.
Nhìn chung vẫn có những vấn đề, những thách thức nhưng về cơ bản tôi vẫn nhìn nhận UK như là một trung tâm có hiệu ứng lan tỏa. Nếu chúng ta duy trì được tăng trưởng xuất khẩu, kim ngạch xuất khẩu vào UK chúng ta nhất định sẽ tạo dựng được uy tín, sự quan tâm của các thị trường khác với tính dẫn dắt của thị trường UK. Nó khẳng định rằng chúng ta thực sự có ngành công nghiệp gỗ có khả năng cạnh tranh và sản phẩm gỗ của chúng ta thực sự đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng từ UK.
Huy Linh (lược ghi), Hồng Phúc, Huyền Sâm
.svg){kind=icon}
