1a.jpg
Doanh nghiệp, người dân sẽ có thể ngồi nhà đăng ký mua và thanh toán trực tuyến các loại thông tin liên quan tới đất đai, môi trường...

Sẵn dữ liệu, thiếu cơ chế

Nhu cầu sử dụng thông tin, dữ liệu TNMT của người dân và doanh nghiệp hiện nay rất lớn, song việc tiếp cận trên thực tế còn nhiều khó khăn. Rõ nét nhất là thông tin liên quan tới đất đai. Trước khi mua bán, chuyển nhượng đất đai, người mua hoặc nhận chuyển nhượng đều rất muốn tìm hiểu các thông tin liên quan tới thửa đất đó như diện tích, chủ sử dụng, loại đất, nguồn gốc pháp lý, các điều kiện pháp lý… Thế nhưng, đến thời điểm hiện tại, việc truy cập và tìm hiểu thông tin về đất của một người bất kỳ vẫn đang là “nhiệm vụ bất khả thi” bởi thông tin về đất đai được liệt kê vào dạng thông tin nhạy cảm, hiện chưa có quy định chính thức về cách thức cung cấp.

Bên cạnh thông tin về đất đai, ngành TNMT vẫn đang sở hữu một khối lượng dữ liệu chuyên ngành rất phong phú, đa dạng, hữu ích với đời sống thường nhật.

Chia sẻ với phóng viên Bưu điện Việt Nam về vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Quân, Cục CNTT, Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia dẫn chứng về dữ liệu của ngành khí tượng thuỷ văn. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, ngành bảo hiểm rất cần thông tin dự báo khí tượng thuỷ văn làm thông tin đầu vào để ra quyết định mức phí bảo hiểm đối với từng ngành cụ thể, ngành nào có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi thiên tai nhiều hơn thì có thể xây dựng mức phí bảo hiểm cao hơn… Hoặc ngành hàng không cũng rất cần tới những dữ liệu về mây, dữ liệu dự báo một vài ngày gần thời điểm các chuyến bay cất cánh (tại mỗi sân bay, mỗi đường băng đều có hệ thống khí tượng hàng không, song ngành hàng không vẫn cần phải mua thêm những thông tin có tính chất dự báo của ngành khí tượng thuỷ văn).

Để nâng cao hiệu quả quản lý dữ liệu, ngành TNMT đang xúc tiến xây dựng và hoàn thiện các cơ sở dữ liệu như đất đai, môi trường, tài nguyên khoáng sản… Với các cơ sở dữ liệu này, các cơ quan chuyên ngành TNMT hoàn toàn có thể sẵn sàng đáp ứng nhu cầu mua thông tin, dữ liệu của cộng đồng người dân, doanh nghiệp.

Trên thực tế, một số đơn vị trong ngành cũng đã triển khai thu phí cung cấp một số loại dữ liệu, số liệu, song chưa có một quy định chính thức nào về mức thu thống nhất. Việc mua bán dữ liệu vẫn chủ yếu phụ thuộc vào các mối quan hệ của người mua với cơ quan/tổ chức cung cấp.

Thương mại hoá là xu thế tất yếu

Trong bối cảnh Nhà nước cắt giảm chi tiêu công, tại nhiều Bộ, ngành, cơ quan Nhà nước đang xuất hiện xu thế thương mại hoá dữ liệu, số liệu chuyên ngành để có nguồn tái đầu tư cho hệ thống cơ sở dữ liệu cũng như hoạt động của hệ thống CNTT nói chung.

Bộ TNMT cũng đang nỗ lực triển khai Dự án Mạng thông tin kinh tế hoá ngành TNMT, trong đó đặt mục tiêu giai đoạn 2012 – 2015 sẽ ban hành được chính sách tài chính thương mại hoá thông tin, số liệu, sản phẩm phục vụ kinh tế hoá ngành TNMT trên phạm vi cả nước.

Nhấn mạnh vai trò của dự án này đối với người dân, doanh nghiệp, ông Lê Phú Hà, Phó Cục trưởng Cục CNTT, Bộ Tài nguyên & Môi trường chia sẻ: Có thể hình dung nôm na, khi ngành TNMT đã áp dụng chính thức và thống nhất cơ chế thương mại hoá, người dân và doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng dữ liệu có thể đăng ký trực tuyến, mua qua mạng những thông tin cơ bản về đất đai, khí tượng thuỷ văn, môi trường… do Bộ TNMT quản lý.

Một vấn đề quan ngại được ông Hà đặt ra là ý thức tôn trọng bản quyền của người mua thông tin, dữ liệu của ngành TNMT. Ông Hà dẫn chứng ví dụ với một bộ dữ liệu về đo đạc bản đồ, đã có tình trạng 1 người mua sau đó đem cho nhiều đơn vị khác cùng sử dụng để “tiết kiệm”. Hiện trạng này đang là lực cản lớn đối với chủ trương kinh tế hoá của ngành TNMT, bởi sẽ hông thể thu hồi được vốn để tái đầu tư sau khi mỗi năm Nhà nước đã bỏ ra rất nhiều tiền để điều tra, quan trắc…

Chia sẻ thêm về Dự án Mạng thông tin kinh tế hoá ngành TNMT, ông Hà khẳng định về mặt kỹ thuật hiện đã đáp ứng được yêu cầu triển khai Dự án, song khó khăn hiện nay là vấn đề kinh phí để xây dựng các hệ thống CSDL. Nếu có được những điều kiện thuận lợi về thể chế, chính sách,… dự kiến 5 năm tới sẽ có một số địa bàn trọng điểm triển khai được phương thức thu phí cung cấp thông tin về đất đai, môi trường…

 

Để đảm bảo các điều kiện thuận lợi cho chủ trương thương mại hoá thông tin, số liệu, ngành TNMT sẽ triển khai hệ thống hạ tầng CNTT xử lý đa nhiệm, lưu trữ khối lượng lớn (tại địa điểm khác nhau) có tính bảo mật, an toàn; hệ thống quản lý, xử lý đồng bộ trên toàn hệ thống phục vụ phân phối, cung cấp thông tin, số liệu, sản phẩm tài nguyên và môi trường. Đặc biệt, sẽ hoàn thiện môi trường pháp lý, các giải pháp cung cấp thông tin đa dạng trên nhiều phương tiện, thiết bị khác nhau cho Chính phủ, các cơ quan Nhà nước, cộng đồng, doanh nghiệp và các đối tượng khác.

Nội dung được đăng trên báo Bưu điện Việt Nam số 140 ra ngày 23/11/2011.