Chưa phát hiện căn cứ kháng nghị vụ Hồ Duy Hải

Mở đầu phiên chất vấn Chánh án Tòa án NDTC là hai câu hỏi của ĐB Đỗ Văn Đương và Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp QH Lê Thị Nga về một loạt vụ án đang được dư luận hết sức quan tâm. Chánh án Trương Hòa Bình trả lời cụ thể từng vụ việc.

Chánh án Tòa án NDTC Trương Hòa Bình đề nghị chế độ lương đặc thù cho cán bộ tư pháp, đặc biệt là các thẩm phán.. Ảnh: Minh Thăng

"Ở tòa sơ thẩm, bị cáo cũng nhận tội. Khi tòa xem xét có bức cung, nhục hình không thì bị cáo nhận là không. Tòa sơ thẩm kết án có tội. Tại tòa phúc thẩm, bị cáo có phần cho là mình không phạm tội nhưng cơ sở chứng minh không rõ, tòa phúc thẩm nhận định tuy trong điều tra có một số sai sót nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án, quyết định bản án tử hình cho Hồ Duy Hải", ông Trương Hòa Bình cho biết.

Chánh án Tòa án NDTC không thể nói là vụ án có oan không vì tòa án trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ vụ án chưa phát hiện có căn cứ kháng nghị, dù có một số thiếu sót trong quá trình thu thập tài liệu chứng cứ của cơ quan điều tra. Viện kiểm sát cũng ra kết luận tương tự. Chủ tịch nước cũng đã bác đơn xin giảm án của Hồ Duy Hải.

Tổ liên ngành được thành lập để xem xét lại vụ án này cũng hỏi trực tiếp thì Hồ Duy Hải vẫn nhận tội, đơn chỉ là xin giảm án tử hình hoặc thi hành án ngay. "Chúng tôi vẫn rất thận trọng, nếu xem xét thấy có đủ căn cứ kháng nghị thì sẽ kháng nghị, không đủ căn cứ thì phải thực thi pháp luật", ông Trương Hòa Bình cho biết tổ liên ngành sẽ sớm họp lại để đánh giá toàn diện, đầy đủ, khách quan về chứng cứ và việc áp dụng pháp luật trong vụ án này để xử lý đúng đắn.

Vụ án Nguyễn Văn Chưởng (Hải Phòng) bị kết án tử hình, Chánh án Tòa án NDTC Trương Hòa Bình không trực tiếp trả lời câu hỏi "có thỏa đáng không" mà dẫn lý lẽ của tòa: Chưởng là người cầm đầu, chủ mưu trong vụ án, dù không làm chết người, nhưng kẻ thủ ác thuộc băng nhóm của Chưởng, Chưởng vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự. Ông Trương Hòa Bình khẳng định đây không phải vụ án oan.

Việc hai bị cáo đều phạm tội hiếp dâm trẻ em nhưng Lê Bá Mai (Bình Phước) nhận án tù chung thân trong khi Hàn Đức Long (Bắc Giang) là tử hình, ông Trương Hòa Bình nhận định đây là vấn đề áp dụng pháp luật: tội này trong bộ luật Hình sự, nếu nạn nhân dưới 13 tuổi thì khung hình phạt rộng từ 12-20 năm đến chung thân và tử hình. Hội đồng xét xử căn cứ tình tiết, thủ đoạn, hành vi, tính chất nghiêm trọng, yếu tố tăng nặng giảm nhẹ... và đưa ra quyết định độc lập trong phạm vi khung hình phạt của luật, Chánh án Tòa án NDTC cũng không can thiệp được.

Liên quan đến việc bồi thường oan sai, Chánh án Tòa án NDTC cho biết trong vụ việc Phạm Văn Lá (Long An), nếu có sự đùn đẩy trách nhiệm giữa công an, viện kiểm sát và tòa án thì cả 3 cơ quan tố tụng này đều có lỗi với dân.

Còn vụ Nguyễn Thanh Chấn, ông Trương Hòa Bình cho biết việc bồi thường đã đi đến giai đoạn chỉ cần gia đình ông Chấn cung cấp đầy đủ tài liệu chứng minh thiệt hại về vật chất và tinh thần là có thể giải quyết xong. "Nhưng gia đình chưa cung cấp vì một số tài liệu đang nằm trong tay luật sư, Tòa án NDTC đã trực tiếp liên hệ luật sư đề nghị cung cấp", ông Trương Hòa Bình nói.

Liên quan đến vụ án này, ĐB Đỗ Văn Đương tiếp tục hỏi về việc thẩm phán chủ tọa phiên phúc thẩm, ông Phạm Tuấn Chiêm, cho rằng truy tố một mình ông là không công bằng, do quyết định là của tập thể tòa án. Phó Chánh án Tòa án ND TP HCM Huỳnh Ngọc Ánh cũng cho biết vụ việc ảnh hưởng đến tâm tư những người làm thẩm phán, vì vụ Nguyễn Thanh Chấn kêu oan 10 năm có sự thiếu trách nhiệm của nhiều người, không chỉ ông Chiêm.

Chánh án Trương Hòa Bình thừa nhận đây là vấn đề khó, tới đây cần đưa ra xử lý triệt để, nhằm giúp những người làm công tác xét xử yên tâm thực hiện chức trách của mình.

Chánh án Tòa án NDTC cũng khẳng định trên đây đều là những vụ việc của thời kỳ trước, trong đó mới có vụ Nguyễn Thanh Chấn đã kết luận là oan, các vụ khác đều đang xem xét, có thể oan, có thể không. Còn trong nhiệm kỳ này cho đến nay chưa có vụ nào oan sai.

Thứ trưởng Công an Lê Quý Vương. Ảnh: CAND

Về nguyên nhân nhiều vụ án oan sai hoặc có thể dẫn đến oan sai, Trung tướng Lê Quý Vương cho rằng nguyên nhân cơ bản là "chưa tập trung tôn trọng chứng minh sự thật khách quan": trong điều tra vẫn trọng cung hơn trọng chứng cứ.

"Chưa coi trọng khám nghiệm hiện trường, thu thập chứng cứ, giám định, bảo quản..., nên các thiếu sót chủ yếu tập trung vào vấn đề tố tụng. Cán bộ điều tra cũng còn hạn chế về năng lực, phẩm chất, trách nhiệm, không tuân thủ quy trình điều tra, thời gian qua có một vài việc là do tư tưởng thành tích, nôn nóng", ông Lê Quý Vương nói.

Giải pháp chống oan, lọt mà Chánh án Tòa án NDTC đưa ra là thực hiện tốt tranh tụng tại tòa, phát huy vai trò luật sư tham gia từ đầu. Cùng với đó là nâng cao chất lượng cán bộ ngành tòa án, đủ năng lực tranh tụng và phát hiện sai phạm qua tranh tụng. "Vì chứng minh tội là việc của cơ quan tố tụng chứ không phải của bị can", ông Trương Hòa Bình nói.

Chánh án Tòa án NDTC cũng yêu cầu cơ quan điều tra và viện kiểm sát nâng cao chất lượng cán bộ, vì mục đich chung là xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, vì công lý chứ không vì thành tích. Ông Trương Hòa Bình cũng đề nghị có chế độ lương đặc thù để đảm bảo cuộc sống ở mức khá cho gia đình và bản thân cán bộ tư pháp, đặc biệt là các thẩm phán.

Chia sẻ ý kiến tại phiên chất vấn, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhận định: Tất cả các vụ án oan sai, dù sai ở khâu nào, nhưng đã đưa ra xét xử thì trách nhiệm đều thuộc về tòa án, trực tiếp chịu trách nhiệm là thẩm phán và hội đồng xét xử, chịu trách nhiệm tinh thần cao nhất là Chánh án Tòa án NDTC.

"Đó chính là các Bao Công, ngành tòa án cần nhìn nhận và đảm nhiệm trách nhiệm này", ông Nguyễn Sinh Hùng nói.