Giỗ tổ là hoạt động mang tính tâm linh, lễ hội truyền thống của ngành sân khấu được tổ chức trong 3 ngày 11, 12 và 13/8 âm lịch hàng năm.
Với nghệ sĩ và người làm trong ngành sân khấu, giỗ tổ mang tính trọng đại và linh thiêng. Vào dịp này, các nghệ sĩ đoàn tụ thể hiện lòng biết ơn, thành kính đối với Tổ nghiệp, tôn vinh những bậc tiền bối.
Ban đầu, giỗ tổ chỉ nằm trong phạm vi của nghệ thuật truyền thống hát bội, cải lương. Thế nhưng, về sau, hoạt động này trở thành ngày hội chung của những người làm việc trong lĩnh vực giải trí, từ nghệ sĩ kịch nói, diễn viên điện ảnh, ca sĩ, người mẫu… cho đến người làm công tác hậu đài.
Mỗi khi đến giỗ tổ, các nhà hát, sân khấu, địa điểm giải trí được trang trí lộng lẫy, nghệ sĩ tụ họp đông đúc. Bàn thờ Tổ nghiệp được bày biện đủ lễ vật, hoa quả dâng hương long trọng.
Ngoài các địa điểm cộng đồng, nhiều người cũng đặt bàn thờ tổ tại công ty, nhà riêng để bày tỏ lòng thành kính.
Năm 2023, nhờ mạng xã hội lan truyền, cộng đồng mạng có dịp chiêm ngưỡng bàn thờ Tổ nghiệp của giới nghệ sĩ, người làm việc trong ngành sân khấu.
Trước vẻ lộng lẫy và công phu của những bàn thờ Tổ nghiệp ngành sân khấu, nhiều người cảm thấy choáng ngợp, không tiếc lời khen ngợi.
Nói về việc chuẩn bị bàn thờ Tổ nghiệp công phu, anh Đặng Thanh Tứ, quản lý của một đơn vị trang trí tiệc cưới, sân khấu cho biết: “Dịp giỗ tổ năm nay, tôi thành tâm dâng lên Tổ nghề khoảng 50 bó hoa ly và 5-6 loại hoa khác. Nhóm tôi khoảng 6-7 người đã miệt mài trang trí bàn thờ Tổ trong suốt hơn 7 giờ đồng hồ”.
Anh Tứ kể, cách đây 7 năm, anh may mắn bén duyên với Tổ nghiệp nhờ lần NSƯT Vũ Luân tặng chiếc áo từng mặc lên tượng tổ 100 năm. Anh rất trân quý chiếc áo này và tấm lòng của nam nghệ sĩ. Lần này, anh biết nghệ sĩ Vũ Luân tổ chức giỗ tổ ở phim trường nên ngỏ ý tài trợ hoa và trang trí bàn thờ.
“Với tôi, giỗ tổ là cơ hội để người mới vào nghề có dịp gặp gỡ, học hỏi ở các bậc tiền bối. Việc này thể hiện giá trị văn hóa kính trên nhường dưới, nhớ ơn của người trong ngành sân khấu.
Tôi tâm niệm, những ai đứng dưới ánh đèn, ăn cơm sân khấu đều là con của Tổ, từ anh bảo vệ cho đến hậu đài”, anh Tứ tâm sự.
Trong khi đó, anh Phương Maza, chuyên gia trang điểm ở Cần Thơ, đặc biệt chuẩn bị tỉ mỉ về hình thức cũng như lễ vật dâng lên Tổ nghiệp.
Anh tâm niệm, bàn thờ Tổ nghiệp phải luôn rực rỡ và lộng lẫy. Thế nên, vào dịp giỗ tổ, anh nhờ đơn vị trang trí tiệc thực hiện phần khung nền bàn thờ chỉn chu và trang nghiêm.
Về phần lễ vật, anh Phương chuẩn bị trước vài ngày. Đến ngày cúng, anh tự bày biện và sắp xếp thật đẹp mắt, bày tỏ lòng thành kính dâng lên Tổ nghiệp.
Đây là dịp các học viên của anh Phương tìm về dâng hương, thăm viếng thầy cô của trung tâm.
Ngày tân gia, chồng tôi kính cẩn đặt di ảnh của mẹ vợ lên bàn thờ
Mẹ tôi hát bên bàn thờ bố
Ấy là lần đầu tiên tôi nghe mẹ hát, một bàt hát ru con. Và sau này mỗi lần bế con trên tay, nước mắt tôi lại chảy dài nhớ về mẹ.