Tôi nói chuyện này ra không biết tôi có phải là người “ăn cháo đá bát” hay không? Trước đây, do lúc làm ăn tôi có gặp khó khăn về vốn. Tôi có đi vay 40 triệu đồng của người ta. Lúc đó, họ cũng không thiết tha cho tôi vay. Tôi phải năn nỉ họ mới cho vay lãi suất 7.000đ/triệu/ngày.

Tính tổng tất cả là 280 ngàn đồng/ngày. Thời gian đầu tôi vẫn có thể kiếm được tiền trả lãi cho người ta. Trong giấy vay tiền chỉ ghi là lãi suất thỏa thuận chứ không ghi bao nhiêu %. Tôi trả lãi bằng tiền mặt. Tuy nhiên, 2 tháng gần đây tôi không còn khả năng trả lãi nữa nên họ bắt tôi viết giấy vay nợ thêm 16 triệu 800 ngàn nữa tổng cộng nợ 56 triệu 800 ngàn đồng. Chủ nợ đe dọa nếu không trả tiền họ sẽ thuê người đòi nợ thuê đi đòi. Bây giờ tôi phải làm sao. Tôi có thể kiện họ vì tội cho vay nặng lãi trong trường hợp này được không?

Luật sư Nguyễn Thành Công tư vấn: Theo vấn đề bạn nêu ra thì đây là quan hệ hợp đồng vay tài sản (tiền) đã được quy định tại Điều 471 Bộ Luật dân sự năm 2005. Và Điều 476 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về lãi suất như sau:

“1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng.

2. Trong trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất hoặc có tranh chấp về lãi suất, áp dụng lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời hạn vay tại thời điểm trả nợ”.

{keywords}

Theo Quyết định số 2868/QĐ-NHNN ngày 29/11/2010, mức lãi suất cơ bản bằng đồng Việt Nam là 9%/năm. Do đó, nếu theo quy định tại Điều 476 Bộ luật dân sự năm 2005 thì chỉ có thể áp dụng mức lãi suất cao nhất đối với khoản tiền bạn vay là: 9%/năm x 150% = 13,5%/năm.

Trong trường hợp của bạn, bạn vay tiền của người khác 40 triệu đồng, trong giấy vay tiền chỉ ghi là lãi suất theo thỏa thuận chứ không ghi bao nhiêu %. Và thực tế, lãi suất được tính là 7.000đ/triệu/ngày, tính tổng tất cả là 280 ngàn đồng/ngày. Tức là lãi suất 0,7%/ngày, do đó lãi suất 1 năm là: 0,7 (%) x 365 (ngày) = 255,5 %/năm.

Việc thỏa thuận mức lãi suất 255,5%/năm đã vượt quá 13,5%/năm nên trước hết là vi phạm pháp luật dân sự về việc áp dụng lãi suất cho vay theo quy định tại Điều 476 Bộ luật Dân sự nói trên. Khi có tranh chấp xảy ra, pháp luật không thừa nhận và bảo vệ quyền lợi của bên cho vay đối với phần lãi suất vượt quá 150% lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước. Hiện tại, nếu bạn và người cho bạn vay không thống nhất với nhau được về mức lãi suất, bạn có thể khởi kiện ra Tòa dân sự.

Bên cạnh đó, theo pháp luật hình sự, cụ thể tại Điều 163 Bộ luật Hình sự năm 1999, được sửa đổi bổ sung năm 2009, Tội cho vay nặng lãi được quy định như sau:

"1. Người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ 10 lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì bị phạt tiền từ một lần đến 10 lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm.

2. Phạm tội thu lợi bất chính lớn thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ một đến 5 lần số lợi bất chính, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến 5 năm".

Theo quy định của điều luật trên, việc cho vay nặng lãi sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi thỏa mãn đồng thời hai dấu hiệu sau đây:

Thứ nhất: Lãi suất cho vay cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ 10 lần trở lên. Mức lãi suất 255,5%/năm bạn phải thỏa thuận khi vay đã cao hơn 18,9 lần so với mức lãi suất cao nhất được pháp luật cho phép là 13,5%/năm.

Thứ hai: Có tính chất chuyên bóc lột, tính chất này được hiểu là người phạm tội lợi dụng việc cho vay, lợi dụng hoàn cảnh khó khăn, quẫn bách của người đi vay để cho vay với lãi suất cao nhằm thu lợi bất chính mà thực chất là bóc lột người đi vay. Tính chất chuyên bóc lột của hành vi cho vay lãi nặng có thể được thể hiện ở chỗ: người phạm tội thực hiện hành vi cho vay lãi nặng nhiều lần, hành vi mang tính chuyên nghiệp, người phạm tội lấy việc cho vay lãi nặng làm một nghề kiếm sống và lấy kết quả của việc phạm tội làm nguồn sống chính.

Đối chiếu với trường hợp của bạn thì có thể thấy như sau:

Ở dấu hiệu thứ nhất, người cho bạn vay tiền đã thỏa mãn điều kiện này vì: người này đã cho bạn vay tiền với mức lãi suất cao hơn 18,9 lần so với mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định, trong khi dấu hiệu này sẽ được thỏa mãn nếu lãi suất cho vay cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ 10 lần trở lên.

Ở dấu hiệu thứ hai, dấu hiệu này được thỏa mãn nếu có chứng cứ chứng minh được rằng người cho bạn vay tiền thực hiện hành vi cho vay lãi nặng nhiều lần, hành vi này mang tính chuyên nghiệp, người cho bạn vay tiền lấy việc cho vay lãi nặng làm một nghề kiếm sống và lấy kết quả của việc phạm tội làm nguồn sống chính.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự hiện hành cũng như trong quá trình công tác, Tôi cho rằng, chứng cứ buộc tội cực kỳ quan trọng trong việc việc giải quyết đúng đắn vụ án hình sự, là cơ sở để cơ quan tiến hành tố tụng kết luận hành vi của một người có phạm tội hay không.

Vì vậy, trường hợp này bạn có thể tố cáo hành vi của người cho bạn vay tiền đến cơ quan công an, nếu muốn buộc tội người này phạm tội cho vay nặng lãi thì bạn có thể cung cấp cho cơ quan công an những nội dung sau: vật chứng (có thể bao gồm tài liệu, băng ghi âm, ghi hình); lời khai về vụ việc của người làm chứng, của những người bị hại để họ tiến hành xác minh, làm rõ hành vi và các chứng cứ liên quan, từ đó có cơ sở để khởi tố vụ án hình sự khi hành vi của người cho bạn vay có dấu hiệu phạm tội. Việc chủ nợ bắt bạn viết giấy vay nợ thêm 16.800.000đồng (tương đương với 02 tháng tiền lãi) nữa tổng cộng nợ 56.800.000đồng và đe dọa nếu không trả tiền họ sẽ thuê người đòi nợ thuê đòi bạn có thể được coi là một nguồn của chứng cứ và bạn có thể trình bày điều này cho cơ quan công an để họ bảo về tính mạng sức khỏe của bạn.

Tư vấn bởi Công ty Đông phương luật - Đoàn luật sư TP.HCM

Bạn đọc muốn gửi các câu hỏi thắc mắc về các vấn đề pháp luật, xin gửi về địa chỉ [email protected] (Xin ghi rõ địa chỉ, số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ)

Ban Bạn đọc