Tại Diễn đàn Đối tác Phát triển Việt Nam (VDPF) tổ chức sáng 5/12 tại Hà Nội, bà Victoria Kwakwa - Giám đốc WB tại Việt Nam đã nhấn mạnh: việc chuyển vai trò của Nhà nước từ sản xuất sang quản lý là rất cần thiết. Chính phủ cần có những bước đi rút ra khỏi những lĩnh vưc không cần tham gia.

Xem bài khác trên Tuần Việt Nam
Giá trị 'con bò sữa tỷ đô' Vinamilk còn nằm ở đâu?

Năng suất thấp

Nói tiếp về vấn đề trên, bà Victoria Kwakwa dẫn chứng, "việc thoái vốn khỏi Vinamilk (VNM) là một bước đi đúng và những việc làm tương tự như thế này sẽ giúp tăng hiệu quả của Chính phủ Việt Nam”, bà Victoria Kwakwa.

Những quyết định thay đổi vai trò của Nhà nước như vậy, theo đại diện WB sẽ giúp Việt Nam cải thiện năng suất lao động và tạo ra một môi trường kinh doanh tốt hơn.

{keywords}
 Thoái vốn khỏi Vinamilk là một bước đi đúng và những việc làm tương tự như thế này sẽ giúp tăng hiệu quả của Chính phủ Việt Nam.

Một trong những thách thức lớn đối với Việt Nam là năng suất lao động thấp và đang giảm dần đáng lo ngại. Tốc độ tăng trưởng năng suất lao động của VN khá thấp, chỉ khoảng 4%, thấp hơn nhiều so với Trung Quốc và Hàn Quốc thời kỳ có trình độ phát triển như VN hiện tại. Với tốc độ cải thiện năng suất lao động thấp như hiện tại, theo bà Kwakwa, VN sẽ không thể đi theo quỹ đạo như Trung Quốc và Hàn Quốc trước đây.

Ông Jonathan Dunn, Trưởng đại diện Quỹ Tiền tệ thế giơi IMF cũng cho rằng, cải cách DNNN sẽ giúp VN giải phóng nguồn lực.

Theo đại diện IMF, tình hình kinh tế Việt Nam khá ổn định, tăng trưởng đang lấy lại đà. Tuy nhiên, xuất khẩu của DN trong nước vẫn dưới mong đợi, thâm hụt ngân sách cao và nợ công tăng nhanh. Ông Jonathan Dunn cho rằng, việc giảm chi tiêu xây dựng có bản sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách nhưng về sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế của VN về dài hạn.

Hoạt động mua bán sáp nhập (M&A) nhộn nhịp hơn, nhưng cổ phần hóa DNNN vẫn còn chậm dù Chính phủ gần đây tuyên bố sẽ bán nốt phần vốn (CPH hoàn toàn) 10 DNNN đang làm ăn có lãi, trong đó có Vinamilk, FPT.

Hồi tháng 10, Chính phủ giao cho Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) thoái vốn khỏi 10 DN bao gồm: Vinamilk (45,1%), Bảo Minh (50,7%), FPT Telecom (50,2%), Vinare (40,4%), NTP (37,1%); BMP (38,4%); FPT (6%); SGC (49,9%); HGM (46,6%)…

Hội nhập, cải cách để tăng năng suất

Ông David Devine, Đại sứ Canada cũng cho rằng, một trong những khó khăn của VN hiện nay là hiệu suất lao động kém, mà nguyên nhân được lý giải một phần do số các DNNN hoạt động kém hiệu quả, hoạt động dàn trải và sự yếu kém và chậm vươn lên của khu vực kinh tế tư nhân trong nước.

Theo ông David Devine, sự cải tổ là cấp thiết. Nỗ lực hội nhập của VN là một trong những yếu tố sẽ giúp sự cải tổ diễn ra nhanh hơn.

“VN đã và đang hưởng lợi rất nhiều từ các hiệp định thương mại tự do (FTAs), như với ASEAN 1996, WTO 1/2007 và với Hoa Kỳ. Những hiệp định này đã đặt nền móng cho VN phát triển mạnh mẽ hơn. Nhờ lợi ích hội nhập toàn cầu, tỉ lệ thương mại theo GDP của VN năm 2013 đạt 164%, cao nhất khối ASEAN, chỉ sau Singapore. Tăng GDP đạt trung bình 5,5%/năm từ 1990, góp phần tăng thu nhập bình quân 3,5 lần, đưa VN trở thành 1 trong những nước cao nhất thế giới.

Theo ông David Devine, việc mở rộng hội nhập, nhất là nỗ lực tham gia Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã chứng tỏ VN tin tưởng vào việc giải quyết được các khó khăn vướng mắc, trong đó có đẩy mạnh cổ phần hóa, cải thiện hiệu quả của DNNN và nâng cao năng suất lao động.

“Các cơ chế thương mại mở cửa đã mang lại nhiều lợi ích và giúp thúc đẩy các cải cách ở VN. Hội nhập giúp VN có cơ hội để đạt được những bước phát triển kinh tế và cải cách mạnh mẽ. VN là nước kém phát triển nhất, là quốc gia thu nhập trung bình duy nhất trong TPP. Tuy nhiên, với những cam kết của mình, việc triển khai TPP có thể giúp GDP của VN tăng tới 8% tới năm 2035. Một số ước tính khác còn cho rằng, VN có thể tăng trưởng tới 2 con số, cao hơn rất nhiều so với bất kỳ một quốc gia TPP nào khác”, ông David Devine nhận định.

Việc giảm thuế xuất vào hàng hóa thương mại, các công cụ giảm rào cản đối với thương mại dịch vụ và các biện pháp phi thếu quan, thực thi quyền sở hữu trí tuệ cũng như việc giảm thiểu vai trò của DNNN với thị trường được coi là cơ sỏ tốt tạo điều kiện cho cải cách cơ cấu và thể chế ở VN. Những chuyển biến này về lâu dài sẽ giúp hiện đại hóa, hợp lý hóa mội trường pháp lý cho thương mại và phát triển khu vực tư nhân.

Tuy nhiên, theo ông David Devine, hội nhập trong đó có việc tham gia TPP cũng mang tới nhiều rủi ro và nếu như không có sự triển khai và cam kết cẩn trọng, VN có thể bị đánh mất nhiều lợi ích.

Nhiều chuyên gia trong nước cho rằng, việc thoái vốn Nhà nước tại các DN là cần thiết để tạo ra sự chuyên nghiệp trong cả kinh doanh và quản lý. Tuy nhiên, vấn đề sử dụng hiệu quả đồng vốn thoái và kết hợp với sự cải cách môi trường kinh doanh để khối kinh tế tư nhân phát triển theo kịp mới là điều quan trọng.

M. Hà