Lợn đen tại huyện Lũng Pù là giống đặc sản của Hà Giang. Số lượng đàn lợn đen ở đây đối mặt với nguy cơ thoái hóa nhanh do bị lai tạp; giao phối cận huyết dẫn đến suy giảm khả năng sinh sản. Việc chăn nuôi truyền thống khiến lợn dễ bị nhiễm bệnh, thiệt hại lớn đến người chăn nuôi. 

Công tác nuôi dưỡng, chăm sóc của người dân kém; chuồng nuôi không đảm bảo, dinh dưỡng mất cân đối khiến tốc độ tăng trưởng chậm, hiệu quả không cao.

Để gìn giữ nguồn giống và phát triển lợn đen thành thương phẩm, nhiều trang trại và HTX ở tỉnh đã chuyển đổi từ quy mô nhỏ lẻ sang quy mô lớn theo hướng an toàn sinh học. 

Sau 3 năm thực hiện, hiệu quả bước đầu đã góp phần tăng năng suất, giá trị thu nhập từ chăn nuôi; giảm thiểu thiệt hại do dịch bệnh, người dân 

{keywords}
Việc phát triển giống lợn đen Lũng Pù (Hà Giang) giúp người chăn nuôi hạn chế được rủi ro từ dịch bệnh lở mồm long móng và các bệnh trên gia súc.

Chúng tôi đã dành thời gian đến thăm các trang trại lợn đen của bà con nông dân tại xã Lũng Pù (Mèo Vạc).

Từ một hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, ông Thèn Văn Hải đã đầu tư hơn 5 tỷ đồng xây dựng chuồng trại nuôi lợn đen và thành lập HTX Tuấn Dũng.

Giống lợn đen được HTX phát triển có khả năng thích nghi, kháng bệnh cao, chất lượng thịt ngon, giá trị kinh tế cao gấp từ 1,5 - 2 lần so với các giống lợn khác. Do đó, ông Hải đã quyết định chọn giống lợn này, vừa nuôi bảo tồn gen vừa để làm giàu.

Năm 2018, HTX thuê ôtô vận chuyển đất từ nơi khác về san, gạt làm mặt bằng cho trang trại. Sau đó HTX tiến hành xây dựng khu nhà điều hành; hệ thống chuồng trại chăn nuôi lợn Lũng Pù quy mô, đồng bộ. 

Cùng với đó, trang trại còn lắp đặt bể biogas để xử lý chất thải; lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời. Tổng chi phí xây dựng trang trại chăn nuôi lợn Lũng Pù khoảng 5,5 tỷ đồng.

Cùng thời điểm đó, huyện Mèo Vạc cũng đã vào cuộc hỗ trợ và hướng dẫn HTX Tuấn Dũng chọn lọc, nhân giống, bảo tồn và phát triển giống lợn đen Lũng Pù. Đồng thời, các cơ quan chuyên môn của tỉnh Hà Giang giúp đơn vị của ông Hải kết nối với nhiều doanh nghiệp, đơn vị nhằm bao tiêu sản phẩm.

Giống lợn chất lượng cao nhập từ đầu mối của Trung tâm Khuyến nông quốc gia. Các khu chuồng nuôi trong trang trại được ông Hải thiết kế thành các khu vực riêng biệt như: Khu chăn nuôi, khu vệ sinh, sát trùng thiết bị chăn nuôi, khu tắm rửa, khử trùng, khu thay quần áo cho người lao động, khu tập kết và xử lý rác thải, khu cách ly lợn ốm, khu mổ khám lâm sàng và lấy bệnh phẩm…

Riêng nguồn thức ăn cho lợn được HTX Tuấn Dũng kiểm soát chặt chẽ đầu vào, khẩu phần ăn của đàn lợn cũng phải theo giai đoạn sinh trưởng. HTX không sử dụng thức ăn thừa, không rõ nguồn gốc, nhằm tránh làm lây lan dịch bệnh làm hại vật nuôi.

Các phương tiện vận chuyển ra, vào trang trại đều phải đi qua khu vực khử trùng, nhằm tránh các mối đe dọa dịch bệnh từ bên ngoài. HTX cũng thực hiện phun thuốc sát trùng xung quanh khu vực chăn nuôi, chuồng nuôi ít nhất 2 tuần/lần.

Sau mỗi đợt xuất bán, các công nhân của HTX sẽ làm vệ sinh, tiêu độc khử trùng chuồng, dụng cụ chăn nuôi và để trống chuồng ít nhất 7 ngày trước khi đưa đàn lợn mới vào nuôi.

Sau hơn 2 năm chăn nuôi lợn đen Lũng Pù, đến nay, HTX Tuấn Dũng đã thuần hóa và nuôi thành công giống lợn bản địa này. Hiện, tổng đàn lợn nái đen Lũng Pù đã lên đến trên 100 con và 300 con lợn đen thương phẩm.

Trung bình mỗi năm đơn vị bán ra thị trường hàng nghìn con lợn đen Lũng Pù thương phẩm và lợn Lũng Pù giống chất lượng cao. 

Riêng hoạt động chăn nuôi lợn đen Lũng Pù, HTX đang tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động địa phương với thu nhập trung bình 5,5 triệu đồng/người/tháng.

Tại xã Cán Chu Phìn, mô hình chăn nuôi lợn đen Lũng Pù theo hướng an toàn sinh học đã mang đến nhiều tín hiệu tích cực.

Năm 2019, có 5 hộ tham gia, đây là mô hình nuôi lợn đen Lũng Pù do Trung tâm Khuyến nông tỉnh Hà Giang phối hợp Trạm Khuyến nông huyện Mèo Vạc và UBND xã Cán Chu Phìn thực hiện.

Từ khi nuôi lợn Lũng Pù theo hướng an toàn sinh học, gia đình ông Vừ Mí Và ở xã Cán Chu Phìn (Mèo Vạc) xuất bán được nhiều lứa lợn giống. Trung bình mỗi con lợn nái đẻ 2 lứa/năm, mỗi lứa 6 - 8 con, giá mỗi con lợn giống khoảng từ 1,8 - 2 triệu đồng. Trừ chi phí, ông thu lãi được khoảng 50 triệu đồng/năm.

Tính đến thời điểm này, toàn huyện Mèo Vạc có trên 11.000 hộ nuôi lợn đen Lũng Pù với hơn 33.000 con. 

Ông Nguyễn Cao Cường - Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc cho hay: Mục tiêu phát triển giống lợn đen Lũng Pù đến năm 2025, toàn huyện phấn đấu đạt 51.426 con, tăng 1,5 lần so với năm 2020. Đặc biệt, hình thức nuôi tập trung và sử dụng công nghệ khoa học giúp người dân đảm bảo được phát triển chăn nuôi bền vững hơn. 

Đoàn Bổng