Van Houten từng là tín đồ của giáo phái “Manson Family” do Charles Manson làm thủ lĩnh. Khi mới 19 tuổi, Van Houten đã gặp Manson, và gia nhập giáo phái giết người.
Vào năm 1971, Van Houten bị kết án tù chung thân trước cáo buộc tham gia vụ giết hại dã man vợ chồng giám đốc siêu thị Leno và Rosemary LaBianca ở thành phố Los Angeles của bang California, Mỹ cách đó 2 năm.
Tuy nhiên, vụ án này chỉ là một phần trong vụ giết người quy mô lớn hơn theo lệnh của thủ lĩnh Manson. Cái chết của vợ chồng giám đốc siêu thị xảy ra sau một ngày nữ diễn viên Sharon Tate và 4 người khác bị giết hại tại dinh thự ở Los Angeles vào tháng 8/1969. Song Van Houten không liên quan tới vụ án của nữ diễn viên Tate.
Được xác định tham gia vụ giết người máu lạnh, Van Houten đã bị kết án tử hình. Nhưng bản án này đã bị hủy bỏ, sau khi bang California bãi bỏ án tử hình. Cuối cùng, Van Houten được giảm xuống tù chung thân.
Hồi năm 1994, chia sẻ với CNN, Van Houten đã mô tả lại vai trò của mình trong vụ giết người, “Tôi bước vào và nhìn thấy bà LaBianca đang nằm trên sàn, tôi đã đâm bà ấy. Tôi đâm khoảng 16 lần ở phần thắt lưng nạn nhân”.
Cuộc sống sau hơn nửa thế kỷ ngồi sau song sắt
“Bà ấy thực sự xúc động, bà ấy đã ở trong tù 53 năm, và sẽ bước sang tuổi 74 vào tháng tới. Đây sẽ là một sự thay đổi lớn”, luật sư Nancy Tetreault nói với tờ Guardian hôm thứ 11/7, khi thân chủ được phóng thích.
Theo luật sư, bà Van Houten đã dành cả cuộc đời trong trại cải tạo, nơi bà trải qua 40 năm đánh giá tâm lý, và 30 năm "phục hồi nhân phẩm". Bà được thả vì không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội.
“Bà ấy đã chịu ảnh hưởng lớn của thủ lĩnh Manson, và tham gia vào những vụ giết người khủng khiếp. Bà ấy đã phải đối mặt với cảm giác tội lỗi nặng nề về những gì mình từng gây ra”, luật sư Tetreault nhấn mạnh.
Tổng cộng phạm nhân Van Houten đã tham dự 21 phiên điều trần tạm tha, và được đề nghị phóng thích 5 lần kể từ năm 2016.
Thống đốc bang California Gavin Newsom đã phản đối quyết định của tòa án về việc phóng thích Van Houten. Nhưng ông sẽ không kháng cáo, vì không có khả năng thành công.
“Hơn 50 năm sau khi giáo phái Manson Family thực hiện những hành vi phạm tội tàn bạo, gia đình các nạn nhân vẫn chưa nguôi nỗi đau, cũng như tất cả người dân California. Thống đốc Newsom đã 3 lần phản đối lệnh ân xá cho phạm nhân Van Houten", Erin Mellon, phát ngôn viên của thống đốc Newsom cho hay.
Bà Cory LaBianca (75 tuổi), con gái của nạn nhân Leno LaBianca, cho biết bà "rất đau lòng" khi Van Houten được trả tự do.
Anthony DiMaria, một thành viên trong gia đình của nhà tạo mẫu tóc nổi tiếng Jay Sebring, người bị giáo phái Manson Family giết vào năm 1969, đã gọi Van Houten là “sát nhân máu lạnh tham gia một trong những vụ giết người điên cuồng khét tiếng nhất trong lịch sử nước Mỹ. Theo ông, việc Van Houten được thả tự do đã tạo ra một “tiền lệ nguy hiểm”.
Luật sư Tetreault nhấn mạnh, thân chủ sẽ không dễ dàng thích nghi được với cuộc sống hiện tại sau hơn nửa thế kỷ ngồi sau song sắt.
“Bà ấy không biết cách sử dụng máy tính, điện thoại di động, hay cách mua đồ mà không cần tiền mặt, hay đi siêu thị”, bà Tetreault nói.
Luật sư cũng cho biết, bà Van Houten sẽ tìm kiếm công việc nhờ bằng cử nhân và thạc sĩ về nhân văn mà bà có được trong thời gian ở trong tù.
Trong khi đó, thủ lĩnh giáo phái Charles Manson đã chết trong tù ở tuổi 83 vào năm 2017.