Tại văn bản ngày 25/3 của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu kiểm tra đánh giá về nguồn cung thóc gạo, tình hình xuất khẩu gạo và thực hiện dự trữ lưu thông, tình hình thực hiện hợp đồng xuất khẩu gạo. Trên cơ sở đó, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định việc điều chỉnh hoạt động xuất khẩu gạo theo đúng quy định.

Trước đó, trả lời về điều hành phân phối, xuất khẩu gạo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cũng cho biết: Bộ Công Thương đã chuẩn bị tất cả kịch bản lưu thông phân phối hàng hóa, không để thiếu cục bộ bất kỳ chỗ nào. Mặt khác, vụ lúa của Việt Nam gieo trồng nhanh, trong thời gian ngắn có thể phục hồi đáp ứng yêu cầu. Trong điều kiện dịch bệnh kéo dài, Việt Nam vẫn có thể đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Lãnh đạo Bộ Công Thương nhấn mạnh, với sản lượng hiện nay chúng ta đã thu hoạch ở ĐBSCL khoảng 9 triệu tấn thóc, tương đương hơn 4 triệu tấn gạo, có thể khẳng định sẽ không bao giờ thiếu. Chúng ta không những đáp ứng đủ nhu cầu trong nước mà còn phục vụ được cho xuất khẩu.

Còn theo báo cáo của Bộ NN-PTNT, sản xuất lúa năm 2020 dự kiến đạt 43,5 triệu tấn tóc. Nhu cầu tiêu dùng trong nước khoảng 29,96 triệu tấn, xuất khẩu dự kiến 13-13,4 triệu tấn thóc (tương đương 6,5-6,7 triệu tấn gạo).

Lúa trúng mùa được giá

Báo cáo kế hoạch sản xuất lúa gạo năm 2020, Bộ NN-PTNT cho hay đã và đang phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành, địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện các giải pháp đảm bảo kế hoạch sản xuất lúa năm nay.

Cụ thể, vụ Đông Xuân sản lượng ước đạt 20,2 triệu tấn thóc, dự kiến thu hoạch xong trước 30/6. Trong đó, vùng ĐBSCL sản lượng ước đạt 10,8 triệu tấn; vùng Trung du miền núi phía Bắc và Đồng bằng sông Hồng ước đạt 4,7 triệu tấn, sẽ thu hoạch xong trước 30/6.

{keywords}
Vụ Đông Xuân ở ĐBSCL được mùa, giá lúa gạo tăng

Vùng Đông Nam Bộ, duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên lúa đang cho thu hoạch rộ, dự kiến thu hoạch xong trước 30/4 với sản lượng ước đạt 2,5 triệu tấn; vùng Bắc Trung Bộ dự kiến thu hoạch xong trước 30/5 với sản lượng ước đạt 2,2 triệu tấn.

Riêng vụ vụ Hè Thu, sản lượng ước lúa cả nước đạt 11 triệu tấn thóc, dự kiến thu hoạch từ 15/6-30/9. Vụ Thu Đông tại các tỉnh vùng ĐBSCL diện tích gieo cấy dự kiến 750 nghìn ha, thời gian tập trung thu hoạch từ 15/9-15/11, sản lượng ước đạt 4,2 triệu tấn thóc.

Vụ Mùa sản lượng ước đạt 8,2 triệu tấn thóc, dự kiến tập trung thu hoạch từ 15/9-31/12.

Với kế hoạch sản xuất lúa trên, Bộ NN-PTNT cho biết, dự kiến kế hoạch sản xuất lúa đạt 43,5 triệu tấn thóc.

Tháng 2, giá lúa, gạo tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tăng về cuối tháng trong bối cảnh thu hoạch lúa Đông Xuân được mùa, được giá. Tuy có chịu tác động ít nhiều từ hạn mặn vùng ven biển, nhưng phần lớn nông dân trúng mùa, giá lúa tăng lên so với đầu vụ. 

Nhiều chuyên gia cho rằng, nguồn cung toàn cầu giảm do tác động của biến đổi khí hậu, giá lúa gạo sẽ có lợi cho nông dân ĐBSCL.

Yên tâm nguồn cung, có thể xuất khẩu tới 3 tỷ USD

Theo dự báo, nhu cầu tiêu thụ thóc trong nước là 29,96 triệu tấn thóc. Trong đó, tiêu thụ của người dân khoảng 14,26 tiệu tấn thóc (tương đương 9,27 triệu tấn gạo); phục vụ chế biến 7,5 triệu tấn thóc, chăn nuôi 3,4 triệu tấn thóc; dùng làm giống, giống dự phòng 1 triệu tấn thóc.

Đặc biệt, trong 29,96 triệu tấn thóc này đã bao gồm dự trữ trong nước khoảng 3,8 triệu tấn thóc.

{keywords}
Tiêu dùng trong nước chỉ hết 14,26 triệu tấn thóc, tương đương khoảng 9,27 tấn gạo

Riêng về phần xuất khẩu, Bộ NN-PTNT thông tin, tính đến 15/3, sản lượng gạo xuất khẩu đạt 1,298 triệu tấn, tăng 26,5% và giá trị đạt 602 triệu USD, tăng 34,6% so với cùng kỳ năm 2019.

Dự báo, sản lượng gạo xuất khẩu năm 2020 từ 6,5-6,7 triệu tấn (tương đương 13-13,4 triệu tấn thóc).

Trước đó, tại Hội nghị trực tuyến Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp trong điều kiện dịch bệnh Covid-19, ông Phạm Xuân Quế - Tổng giám đốc Tổng công ty Lương thực miền Bắc, chia sẻ, vụ lúa mới thu hoạch nông dân bội thu, xuất khẩu gạo cũng tăng trưởng rất tốt. Ngoài ra, sau Tết thị trường gạo sôi động, giá tăng mạnh và tăng đều ở các phân khúc, thời gian tăng giá nhanh ngoài dự báo. Giá gạo điều chỉnh tăng thay vì theo quý, giờ tăng theo tuần.

“Có nhiều tín hiệu khả quan với ngành gạo, do đó xuất khẩu gạo năm 2020 có thể đạt trên 3 tỷ USD với sản lượng xuất khẩu 6,7 triệu tấn”, ông Quế cho hay.

Chuyên gia ngành lúa gạo GS.TS Võ Tòng Xuân cho biết, Việt Nam bị hạn mặn, song chỉ ảnh tới tới 28.000 ha lúa. Nhờ đó, nguồn cung gạo vẫn rất dồi dào, chưa kể hai vụ lúa liên tiếp vừa qua đều được mùa, sản lượng tăng mạnh. Riêng về các giống lúa, Việt Nam có lợi thế sở hữu những giống lúa ngắn ngày, cho thu hoạch nhanh, chất lượng gạo tốt. Thế nên, chúng ta có thể sản xuất 2-3 vụ/năm, ông Xuân chia sẻ.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, năm 2019 xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 6,37 triệu tấn với trị giá đạt khoảng 2,82 tỷ USD, tăng 4,2% về lượng nhưng giảm 8,3% về giá trị.

Trong năm 2019, châu Á vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của gạo Việt Nam, chiếm hơn một nửa lượng gạo xuất khẩu với 3,68 triệu tấn.

Philippines trở thành thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam, đạt 2,16 triệu tấn, chiếm gần 34% tổng lượng gạo xuất khẩu cả nước và tăng tới 111,89% so với năm 2018. Nhu cầu từ Philippines đã bù đắp sự sụt giảm xuất khẩu mạnh của một số thị trường truyền thống của Việt Nam như Trung Quốc, Indonesia.

{keywords}
Xuất khẩu gạo sang Philippines là lớn nhất, chiếm hơn một nửa.

Cụ thể, xuất khẩu gạo sang Trung Quốc năm 2019 đạt hơn 476 nghìn tấn, chỉ chiếm 7,51% trong tổng kim ngạch xuất khẩu, giảm tới 64,29%. Xuất khẩu gạo năm 2019 sang Indonesia đạt hơn 39,8 nghìn tấn, chiếm 0,63%, giảm tới 94,85%.

Châu Phi là thị trường lớn thứ hai, đạt 1,39 triệu tấn, chiếm gần 21,9%. Trong đó, Bờ Biển Ngà, Ghana là hai thị trường tiêu biểu.

Hai tháng đầu năm nay, theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 929.000 tấn, kim ngạch đạt hơn 430 triệu USD, tăng 30,5% về lượng và tăng 38% về giá trị so với cùng kì năm 2019. Giá gạo xuất khẩu bình quân tháng 1/2020 đạt 478 USD/tấn, tăng 7%. Gạo xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc tăng mạnh nhất, với mức tăng 595% về lượng và tăng 724% về giá trị, đạt hơn 66.000 tấn, tương đương 37 triệu USD.

Philippines tiếp tục đứng vị trí thứ nhất về thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 1/2020 với 31,2% thị phần.

Tính đến ngày 15/3/2020, sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam đạt 1,298 triệu tấn tăng 26,5% và giá trị đạt 602 triệu USD, tăng 34,6% so với cùng kỳ năm 2019. 

Tâm An - Lương Bằng