Đề án di dời dân cư, giải phóng mặt bằng khu vực 1 Kinh thành Huế thuộc quần thể Di tích Cố đô Huế được UBND tỉnh TT-Huế ban hành Quyết định về việc phê duyệt điều chỉnh ngày 30/12/2020.

Trải qua 2 giai đoạn, dự án di dời dân khỏi khu vực 1 Kinh thành Huế được xem là cuộc di dân lịch sử, lớn nhất từ trước đến nay do tỉnh TT-Huế thực hiện

Theo đề án, giai đoạn từ năm 2019-2021 sẽ hoàn thành di dời, xây dựng khu tái định cư cho trên 3.467 hộ dân; giai đoạn từ năm 2022-2025 hoàn thành di dời, xây dựng khu tái định cư cho trên 1.950 hộ dân.

Trước đó, từ tháng 2/2020, dự án bắt đầu triển khai, các gia đình ở khu vực đường Ông Ích Khiêm, Xuân 68… sau khi nhận tiền đền bù, đất tái định cư đã tự tháo dỡ nhà cửa để đến nơi ở mới. 

Trước khi thực hiện dự án, đã có hàng ngàn hộ dân "sống treo" hàng chục năm trên bờ thành của Thượng thành Huế

Tuy vậy, vẫn còn một số hộ dân tiếp tục sinh sống ngay trên bề mặt khu vực Thượng thành Huế, chưa chịu bàn giao mặt bằng.

Đến thời điểm hiện tại, giai đoạn 1 của dự án bị chậm tiến độ vì nhiều hộ dân chưa chịu di dời, trả mặt bằng cho đơn vị quản lý

Riêng tại khu vực Hộ Thành Hào và Tuyến Phòng Lộ, chỉ có 19% hộ dân trong diện giải tỏa bàn giao mặt bằng. Từ cuối năm 2021, UBND TP Huế tiếp tục triển khai di dời dân ở khu vực di tích Hồ Tịnh Tâm, Trấn Bình Đài và Đàn Xã Tắc.

Theo ghi nhận của PV, hiện nay, dọc các tuyến đường sát tường thành, nhiều khu vực nhếch nhác bởi hình ảnh công trình nhà cửa cũ bị đập bỏ, gạch ngói, xà bần lẫn rác thải ngổn ngang không được thu dọn…

Trong khi đó, nhiều hộ dân đã giải tỏa, di dời để đến ở tại khu tái định cư nhưng nhà cửa cũ chưa được hạ giải, tạo cảnh nhếch nhác

Thậm chí, nhiều ngôi nhà cũ trở thành điểm hút chích ma túy của kẻ nghiện, kim tiêm vứt bừa bãi. Hàng loạt căn nhà cũ của người dân từng sinh sống trên Thượng Thành, cỏ cây mọc um tùm, rác thải dồn ứ khiến ai trông vào cũng “nhức mắt”.

Nhiều điểm cỏ mọc um tùm, là nơi tập trung của một số đối tượng tiêm chích ma túy

Theo lãnh đạo UBND TP Huế, để thực hiện đề án hiệu quả, UBND TP đã giao Trung tâm Công viên Cây xanh triển khai dọn dẹp vệ sinh, hạ giải các công trình nhà cửa của người dân sau khi giải tỏa để đảm bảo mỹ quan.

Ông Đặng Ngọc Quý - Phó Giám đốc Trung tâm Công viên Cây xanh TP Huế cho biết, đến thời điểm hiện tại, đơn vị này đã hạ giải hơn 200 căn nhà cũ và thu gom rác thải xây dựng. 

Một số hộ dân còn tập kết vật liệu trong các khu vực giải tỏa để xây dựng, sửa chữa nhà cửa trong thời gian chờ bố trí đất tái định cư

Tuy nhiên, hiện việc thu dọn vệ sinh gặp nhiều khó khăn do một số gia đình đã nhận tiền đền bù nhưng chưa bàn giao mặt bằng.

Mặt khác, việc dọn dẹp vệ sinh cũng gặp khó khăn khi nhiều nhà dù đã bàn giao nhưng nằm xen lẫn với các căn nhà chưa giải toả; các tuyến đường chật hẹp, không thể dùng xe cơ giới mà phải thực hiện thủ công.

Cảnh nhếch nhác tại khu vực 1 Kinh thành Huế

Trong khi đó, ông Đặng Minh Thắng - Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Huế cho rằng, hiện dự án di dời dân ra khỏi khu vực 1 Kinh thành Huế đang chậm tiến độ do nhiều hộ dân đã nhận tiền đền bù và đất tái định cư nhưng chưa làm xong nhà tại nơi ở mới; một số hộ vướng mắc về thừa kế nên chưa áp giá đền bù để di dời...

Khu vực Kinh thành Huế rộng hơn 500ha, gồm hệ thống các công trình kiến trúc phối thuộc, quan hệ rất mật thiết. 

Dự án di dời dân ra khỏi khu vực 1 Kinh thành Huế được xem là cuộc di dân “lịch sử”, lớn nhất từ trước đến nay do tỉnh TT-Huế thực hiện.

Công trình nhà cửa cũ bị đập bỏ, gạch ngói, xà bần lẫn rác thải ngổn ngang không được thu dọn… sau khi người dân đến nơi ở mới

Theo kế hoạch, sau khi hoàn thành di dời dân cư, ngành chức năng sẽ triển khai công tác bảo tồn, trùng tu, tôn tạo hoặc phục hồi theo các yếu tố gốc trên cơ sở khai thác các tư liệu lịch sử và kết quả thám sát khảo cổ học. 

Đồng thời, có giải pháp nghiên cứu xây dựng quy hoạch tổng thể các điểm di tích, tạo sự đồng bộ và cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện đầu tư có sự tham gia của cộng đồng dân cư xung quanh hoặc các tổ chức, doanh nghiệp có nhu cầu nhằm phát huy giá trị di tích.

Quang Thành