Không quốc gia nào có thể phớt lờ trước tình hình căng thẳng leo thang, những tuyên bố đối đầu và các bất đồng xung quanh việc khai thác tài nguyên tại Biển Đông - Ngoại trưởng Mỹ trả lời họp báo ở Phnom Penh, Campuchia.

Trong cuộc họp báo, bà Clinton đã nêu vắn tắt các hoạt động và kết quả đạt được trong chuyến công du châu Á tới thời điểm này, về sự kiện chính là Diễn đàn Khu vực ASEAN và các cuộc gặp liên quan. “Tôi đã có cơ hội đi khắp châu Á để nói về sự tham gia rộng rãi của Mỹ đặc biệt là việc thúc đẩy quan hệ kinh tế, ủng hộ dân chủ và nhân quyền cũng như cam kết của chúng ta với an ninh chung”, bà nói.

Ngoại trưởng Hillary Clinton tại Phnom Penh, Campuchia ngày 12/7. Ảnh: Reuters

Ngoại trưởng Mỹ đã gặp gỡ những người đồng nhiệm tại hội nghị cấp cao Đông Á, Diễn đàn Khu vực ASEAN, hội nghị sau hội nghị ngoại trưởng Mỹ - ASEAN. Theo bà, “những thể chế này là trung tâm cho nỗ lực tham gia vào nhiều mặt và không ngừng mở rộng của Mỹ trong khu vực”.

'Chúng tôi có một lợi ích cơ bản'

Về vấn đề Biển Đông, bà Clinton cho biết: “Chúng tôi đã đặc biệt nhấn mạnh đến giá trị các các tổ chức đa phương này cũng như tầm quan trọng để thiết lập những quy tắc rõ ràng trong khu vực”. Ngoại trưởng Mỹ khẳng định, Mỹ không có tuyên bố chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông và không đứng về bên nào trong tranh chấp lãnh thổ hay biên giới hàng hải “nhưng chúng tôi có một lợi ích cơ bản trong tự do hàng hải, duy trì hòa bình và ổn định, tuân thủ luật pháp quốc tế và thực hiện thương mại không cản trở” ở vùng biển này.

Nhắc lại tuyên bố đưa ra ở hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 2 khai mạc tại Phnom Penh, Campuchia hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ nói: "Chúng tôi tin rằng, các quốc gia trong khu vực nên làm việc một cách hợp tác và ngoại giao để giải quyết tranh chấp mà không áp bức, không đe dọa, không hăm dọa và không sử dụng vũ lực".

Trước tình hình căng thẳng ngày càng gia tăng tại Biển Đông, Ngoại trưởng Mỹ khẳng định: “Không quốc gia nào có thể phớt lờ trước tình hình căng thẳng leo thang, những tuyên bố đối đầu và các bất đồng xung quanh việc khai thác tài nguyên”.

Theo bà Cliton, Mỹ đã nhận thấy có sự quan ngại sâu sắc về những trường hợp thúc ép kinh tế, sử nguy cơ sử dụng quân sự và tàu thuyền chính phủ trong các vụ việc liên quan tới tranh chấp giữa các ngư dân. “Vì vậy, chúng tôi mong muốn ASEAN và Trung Quốc đạt được tiến bộ đáng kể tiến tới hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế. Và đây là lúc tốt nhất để ASEAN đảm nhận vai trò lãnh đạo tích cực hành động nhằm đạt được mục tiêu và các chuẩn mực của mình, và có thể đưa ra tiếng nói trong những vấn đề mà khu vực đang đối mặt”.

Hối thúc ASEAN đạt đồng thuận về COC

Trả lời câu hỏi của phóng viên về khả năng ASEAN và Trung Quốc không đạt được thoả thuận về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông cũng như khả năng của ASEAN khi phải đối mặt với các thách thức khó khăn, Ngoại trưởng Mỹ cho hay, các cuộc thảo luận đang tiếp tục diễn ra với cường độ cao, vì vậy sẽ có kết quả. Theo bà, “đó là dấu hiệu đánh dấu sự trưởng thành của ASEAN khi phải đương đầu với những vấn đề chông gai ở đây. Họ không né tránh chúng, họ đi thẳng vào vấn đề”.

Bà Clinton khẳng định: “Nên chúng ta sẽ chờ đợi. Điều này không phụ thuộc vào Mỹ, không phụ thuộc vào Trung Quốc mà phụ thuộc vào ASEAN. Không phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia hay tổ chức nào bên ngoài, mà trông chờ vào chính các thành viên ASEAN”.

Ngoại trưởng Mỹ cũng nhấn mạnh đến việc xây dựng mạng lưới các quan hệ đối tác và liên minh trong khu vực của Mỹ. Bà tuyên bố: “Các liên minh với Nhật Bản và Hàn Quốc là nền tảng cho sự tham gia của Mỹ trong khu vực. Cả ba chúng tôi đã tăng cường liên kết với ASEAN, bao gồm cả việc thiết lập cơ quan chuyên trách với ASEAN tại Jakarta”.

Đề cập tới cuộc gặp bên lề với người đồng nhiệm Trung Quốc Dương Khiết Trì, bà nói: “Chúng tôi công nhận rằng, cách tiếp cận có tổng bằng 0 ở châu Á - Thái Bình Dương sẽ chỉ dẫn tới các kết quả tiêu cực. Vì vậy chúng tôi cam kết làm việc với Trung Quốc trong khuôn khổ thúc đẩy hợp tác”.

Kết thúc phát biểu tại họp báo, Ngoại trưởng Clinton tuyên bố: “Trong mọi cách có thể, chúng tôi đang gửi đi thông điệp rõ ràng: Mỹ là một cường quốc ở Thái Bình Dương”.

Thái An