Tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV vừa qua, thảo luận tại Hội trường, về sửa đổi dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Đại biểu Khang Thị Mào (Yên Bái) nêu vấn đề cần có chính sách ưu đãi đặc thù cho cán bộ y tế vùng DTTS, vùng đặc biệt khó khăn.
Đại biểu Khang Thị Mào cho hay, chính sách của Nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh tại Điều 4 dự thảo Luật đã thể hiện sự quan tâm lớn của Nhà nước trong thực hiện chính sách về khám bệnh, chữa bệnh bao gồm chính sách ưu tiên, chính sách đặc thù cho khám bệnh, chữa bệnh đối với đồng bào DTTS, vùng đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, để bảo đảm thể chế hóa đầy đủ, toàn diện chính sách bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào DTTS, đại biểu Khang Thị Mào đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, làm rõ thêm chính sách ưu tiên của Nhà nước đối với công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho đồng bào DTTS, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn.
Đồng thời cần nghiên cứu bổ sung trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nguồn lực y tế và chế độ chính sách đặc thù cho cán bộ và nhân viên y tế phục vụ tại vùng này. Bên cạnh đó, cũng cần đặc biệt chú trọng chính sách thu hút, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, tạo việc làm trong lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh cho người dân vùng đồng bào DTTS, vùng đặc biệt khó khăn. Đồng thời có chính sách ưu đãi đặc thù cho cán bộ y tế tại vùng này nhằm tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ y tế yên tâm công tác, gắn bó lâu dài với sự nghiệp chăm sóc sức khỏe cho nhân dân địa phương.
Đây là vấn đề đã được đặt ra từ lâu.
Chế độ, chính sách chưa phù hợp
Để làm tốt sự nghiệp chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, để đảm bảo tốt quyền được chăm sóc sức khỏe của nhân dân thì ngoài việc đầu tư hạ tầng, việc đầu tư con người cũng quan trọng không kém.
Vai trò của đội ngũ nhân viên YTTB ngày càng khẳng định trong hệ thống y tế nước ta. Đặc biệt, ở vùng đồng bào DTTS, đội ngũ nhân viên YTTB đã làm thay đổi nhiều tập tục, thói quen CSSK còn lạc hậu của bà con, góp phần nâng cao chất lượng sống cho cả cộng đồng.
Đặc biệt, từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, mặc dù nhân lực mỏng, song hệ y tế tại các vùng đồng bào DTTS đã tích cực tham gia tuyến đầu trong phòng, chống dịch bệnh ở những bản làng vùng sâu, vùng xa,
Họ đã tích cực phối hợp với các đoàn thể của thôn tuyên truyền đến người dân các biện pháp phòng, chống dịch thông qua các buổi họp thôn và trên loa truyền thanh. Họ đã đến từng nhà để phát tờ rơi, "cầm tay chỉ việc", hướng dẫn bà con chủ động bảo vệ sức khỏe. Vừa nắm địa bàn để có báo cáo kịp thời với cơ sở y tế, đồng thời tuyên truyền, vận động bà con không hoang mang lo lắng, nhưng cũng không chủ quan lơ là với dịch, bệnh.
Hàng chục nghìn nhân viên YTTB vừa qua tham gia cùng các lực lượng chức năng khác, ngày đêm CSSK ban đầu cho người dân, là tuyến đầu trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ở những bản làng vùng sâu, vùng xa. Tại buổi làm việc với Thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội hôm 31/7/2020, lãnh đạo Bộ Y tế cũng khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của đội ngũ YTTB trong tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân CSSK ngay tại cộng đồng, phát hiện sớm tình hình dịch bệnh tại các thôn, bản, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn.
Xác định vai trò đặc biệt quan trọng của lực lượng YTTB, chúng ta đã triển khai thực hiện Nghị quyết 113/2015/QH13 về “Phát triển đội ngũ nhân viên, cộng tác viên y tế thôn, bản nhất là ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới”, Bộ Y tế đã triển khai nhiều dự án liên quan đến phát triển đội ngũ nhân viên YTTB.
Tuy nhiên, có một thực tế là, hiện đội ngũ YTTB kiêm nhiệm nhiều việc, ít được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ. Hầu hết nhân viên YTTB chỉ mới được đào tạo chuyên môn trình độ 3 - 9 tháng, rất ít người có trình độ cao hơn. Trong khi đó trong công tác CSSK ban đầu cho người dân không chỉ trong môi trường cơ sở vật chất thiếu thốn mà công việc cũng luôn "muôn hình vạn trạng" trong khi từ tháng 6/2019, việc chi trả chế độ cho nhân viên YTTB được áp dụng theo Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 sửa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố (NĐ 34). Đáng nói là, NĐ 34 đã “loại” nhân viên YTTB ra khỏi danh sách những người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố được hưởng phụ cấp hằng tháng từ ngân sách Nhà nước.
Sự bất hợp lý này nhất thiết phải được sửa đổi, bởi hiện có không ít nhân viên YTTB đã bỏ việc, ảnh hưởng nghiêm trọng tới công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới có đông đồng bào DTTS.
Đây chính là lý do Đại biểu Quốc hội Khang Thị Mào đã đặt vấn đề về chính sách ưu đãi đặc thù để giữ chân cán bộ y tế tại các vùng DTTS. Một khi họ chưa yên tâm công tác, thì không thể gắn bó lâu dài với sự nghiệp chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng DTTS nơi vùng sâu, vùng xa.
Huy Linh, Ánh Tuyết, Hoài Thanh