Ngày 26/9, Uỷ ban ATGT Quốc gia phối hợp với Trung tâm Tư vấn sức khỏe và Phát triển Cộng đồng (CHD) và Quỹ thương vong Châu Á (Quỹ AIP)  tổ chức hội thảo chuyên đề “Đề xuất phương án về quy định bảo vệ trẻ em trên xe ô tô”. 

Trẻ thường xuyên ngồi ghế trước, không có thiết bị an toàn

Phát biểu tại hội thảo ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Uỷ ban ATGT Quốc gia cho biết, hiện cả nước có khoảng trên 1.800km cao tốc với nhiều đoạn tuyến được  chạy với vận tốc lên tới 120km/h, nhiều tuyến quốc lộ được nâng cấp chạy 80-90km/h.

“Trong bối cảnh nhiều ô tô hơn, nhiều đường cao tốc, quốc lộ tốt bên cạnh mặt tích cực nhưng về mặt an toàn nổi lên một số vấn đề trong đó có việc bảo vệ trẻ em khi chưa có thiết bị bảo vệ an toàn trên các ô tô. Trên thực tế, dây an toàn của người lớn trên xe ô tô chưa phát huy tác dụng đối với trẻ em”, ông Minh thông tin.

Cần luật hóa quy định về thiết bị an toàn cho trẻ khi ngồi trên ô tô 

PGS. TS Phạm Việt Cường, Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương, ĐH Y tế Công cộng cho biết sự gia tăng nhanh chóng của sở hữu ô tô ở Việt Nam tăng, trong đó trẻ em được bố mẹ đưa đến trường bằng xe con cũng gia tăng.

Khảo sát 472 trẻ em từ 9-15 tuổi trước đại dịch Covid-19 đi học bằng ô tô chiếm tỷ lệ 9%, sau Covid- 19 đã tăng lên 11%. Trong khi đó, xu hướng các gia đình trẻ chọn sống bên ngoài thành phố và di chuyển quãng đường xa.

Theo PGS. TS Phạm Việt Cường, hiện nay tình trạng trẻ em ngồi ghế trước ô tô khá phổ biến. Tại một nghiên cứu của Trung tâm được thực hiện từ năm 2021 đến nay cho thấy có tới 22,8% xe có trẻ em ngồi ghế trước một mình, 19,2% xe có trẻ ngồi ghế trước chung với người lớn.

Tuy nhiên, người dân chưa có thói quen sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ còn thấp. Cụ thể, thống kê cả nước mới chỉ có 1,3% xe ô tô có sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ, trong đó 2,6% ô tô ở Hà Nội có sử dụng thiết bị an toàn, tại TP. HCM 1,1% xe trang bị thiết bị còn tại Đà Nẵng tỷ lệ này chỉ chiếm 0,0%.

Điều này rất nguy hiểm khi không may xe gặp tai nạn. Cụ thể, ngày 24/2/2021, một tô tô 7 chỗ khi xuống dốc đã va chạm trực diện vào lan can bê tông. Vụ tai nạn khiến 4 người trong gia đình trên xe bị thương nặng. Dù được đưa đến Bệnh viện II Lâm Đồng (TP Bảo Lộc) cấp cứu ngay sau đó nhưng do bị thương quá nặng, cháu L.T.H (7 tuổi) đã tử vong trên đường.

Một vụ tai nạn thương tâm khác diễn ra mới đây vào ngày 14/7, một ô tô di chuyển từ TP Nam Định về xã Hợp Hưng đến khu vực ngã tư Đại An và xã Hợp Hưng đã va chạm với xe tải. Trên ô tô có 4 người (gồm 2 phụ nữ và 2 bé gái nhỏ). Qua xác minh ban đầu, 2 bé gái là con của nữ tài xế. Cú va chạm mạnh đã khiến nữ tài xế và 1 cháu bé tử vong.

Bỏ quên nhóm trẻ 4- 12 tuổi 

Tại Điều 9 khoản 3, Dự thảo Luật trật tự An toàn giao thông đường bộ (Tháng 8/2023) đã đề xuất “trẻ em dưới 4 tuổi phải được chở bằng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô”.

Theo đánh giá của các chuyên gia, đề xuất này là một bước tiến lớn so với hiện nay và rất đúng đắn nhưng mới bảo vệ được cho nhóm trẻ em từ 0-4 tuổi.

PGS. TS Phạm Việt Cường cho rằng điều này đồng nghĩa với nhóm trẻ em từ 4-12 tuổi chưa được bảo vệ tốt nhất khi tham gia giao thông bằng ô tô theo dự thảo này.

PGS. TS Phạm Việt Cường  

Xét về góc độ bảo vệ trẻ em, căn cứ vào cân nặng và chiều cao của trẻ em Việt Nam từ 1- 12 tuổi theo chuẩn WHO, Việt Nam hoàn toàn có thể áp dụng theo khuyến nghị của WHO về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô trong đó sử dụng tiêu chí chính là chiều cao dưới 1m35.

PGS.TS Phạm Việt Cường kiến nghị, trẻ em cao dưới 1m35 và dưới 12 tuổi phải được chở trên xe ô tô con cá nhân bằng thiết bị an toàn dành cho trẻ em.Trẻ em cao dưới 1m35 và dưới 12 tuổi không được ngồi ở hàng ghế của người lái xe. Người lái xe ô tô cá nhân có trách nhiệm bảo đảm thực hiện các quy tắc này.

Bổ sung thêm, bà Trần Xuân Hằng, Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho rằng cần phải bổ sung các quy định liên quan đến thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô khi tham gia giao thông.

Theo đó, ngoài các kiến nghị của TS. Cường, bà Hằng cũng kiến nghị ô tô cá nhân phải có các thiết kế thông dụng để lắp đặt sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em. Đối với trẻ dưới 4 tuổi phải được chở bằng ghế thiết kế dành cho trẻ em.

Tương tự, đại diện CHD cũng kiến nghị cần bổ sung mức xử phạt trong nghị định với mức phạt ít nhất là từ 4.000.000 – 6.000.000 đồng với hành vi không sử dụng thiết bị an toàn phù hợp khi chở trẻ em trên ô tô con cá nhân nhằm đảm bảo mức phạt cao hơn 2- 3 lần so với việc tuân thủ.

Tại hội thảo, các nhà khoa học cho rằng quy định này là rất khả thi về mặt kỹ thuật và cần xây dựng lộ trình theo từng giai đoạn cụ thể, cần sự tuyên truyền, vận động để thay đổi nhận thức của người dân và cộng đồng, xã hội.

 TS. Phạm Việt Cường cũng nhấn mạnh việc trẻ em không nên ngồi ghế trước do đây là vị trí chịu lực nhiều tác động hơn khi xảy ra va chạm. Dễ văng ra ngoài xe trong các trường hợp không cài dây an toàn, chịu sự va đập của túi khí.

Trong khi trẻ ngồi ghế trước thường tò mò, hiếu động…gây mất tập trung hơn cho người lái xe. Thậm chí, ở ghế trước cũng không có hệ thống lắp đặt thiết bị an toàn cho trẻ em ở ghế trước trong thiết kế xe. Trẻ em dưới 12 tuổi và chiều cao dưới 1m5 không được ngồi ghế trước.

Anh Duy và nhóm PV, BTV